واکاوی ادله «جواز یا تحریم ازدواج با زانیه» با تأکید بر قرآن کریم

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار، گروه دایرةالمعارف‌ها، پژوهشکده فرهنگ و قرآن، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی قم، قم، ایران.

چکیده

یکی از مباحث مطرح در فقه امامیه ازدواج با زانیه است. در مورد حکم ازدواج با زنان زناکار دو دیدگاه عمده در میان فقیهان امامیه طرح شده است. مشهور فقیهان امامیه با استناد به اصل جواز و برخی روایات، ازدواج با زانیه را، هر‌چند توبه نکرده باشند، جایز و مکروه دانسته‌اند. در برابر گروهی از فقیهان امامیه با استناد به آیه سوم سورۀ نور و برخی روایت‌های دیگر، این عمل را حرام شمرده‌اند. در این پژوهش با واکاوی مجدد ادله دو دیدگاه به‌ویژه آیات قرآن کریم که منبع اصلی تشریع احکام الهی به شمار می‌رود، دیدگاه دوم نظریۀ صحیح و برگزیده در این موضوع قلمداد گردیده است؛ از‌این‌رو ضمن بررسی ادله دیدگاه نخست و نقد آنها، دیدگاه اخیر از منظر آیات خاص و عام دیگری از قرآن کریم و برخی روایات تأیید و تقویت گردیده و ثابت شده است که ازدواج با زناکاران متصف به این صفت در اسلام عملی حرام است و شخص مؤمن نمی‌تواند با زنان زناکار پیش از توبه‌کردن ازدواج کند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

An Analysis of the Arguments of Permitting or Prohibiting Marriage to an Adulteress with an Emphasis on the Holy Qur'an

نویسنده [English]

  • Seyed Jafar Sadeqi Fadaki
Assistant Professor, Department of Encyclopedias, Research Center for Qur’anic Sciences and Culture, Islamic Science and Culture Academy, Qom, Iran.
چکیده [English]

One of the topics discussed in Imamiya jurisprudence is marrying an adulteress. There are two main views about the ruling on marrying adulteress among Imamiya jurists. Most Imamiya jurists, by referring to the principle of permissibility and some narratives, have considered it permissible and Makrouh (disliked) to marry an adulteress, even if they have not repented. On the other hand, a group of Imamiya jurists, according to the third verse of Surah Noor and some other narratives, have considered this practice haram (forbidden). In this study, by re-analyzing the arguments of two views, especially the verses of the Holy Qur'an, which is considered the main source of the legislation of divine rulings, the second view is considered to be the correct and preferred theory in this regard. Therefore, while examining the arguments of the first point of view and criticizing them, the latter point of view has been confirmed and strengthened from the perspective of other specific and general verses of the Holy Qur'an and some narratives and it has been proven that marrying an adulteress characterized by this quality is forbidden (haram) in Islam and a believer cannot marry adulteress women before repenting.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Adulteress’s marriage
  • Hurmat of marriage
  • adulterous marriage
  • Mu’lane adulteress
* قرآن کریم.
1.    ابن براج، عبد العزیز بن براج الطرابلسی. (1406ق). المهذب (ج2). قم: مؤسسه نشر اسلامی.
2.    ابن حزم، علی بن احمد. (بی‌تا). المحلی (ج9). بیروت: دارالفکر.
3.    ابن قدامه، عبد الله. (بی‌تا). المغنی. (ج7). بیروت: دارالکتاب العربی.
4.    ابن منظور، جمال الدین محمد بن مکرم. (1405ق). لسان العرب (ج2). قم: نشر ادب حوزه.
5.    اشتهاردی، علی‌پناه. (1417ق). مدارک العروه (ج29، چاپ اول). تهران: دارالاسوه.
6.    بحرانی، سیدهاشم. (بی‌تا). البرهان فی تفسیر القرآن (ج4). قم: مؤسسه بعثت.
7.    تبریزی، میرزاجواد. (1429ق). تنقیح مبانی الاحکام (الدیات) (چاپ سوم). قم: دار الصدیقة الشهیده.
8.    حرعاملی، محمد بن الحسن. (1414ق). وسائل الشیعه (ج12،20،21و27، چاپ دوم). قم: مؤسسة آل‌البیت(علیهم السلام).
9.    حکیم، سید محسن. (1404ق). مستمسک العروه (ج14). قم: منشورات مکتبة آیة الله العظمی المرعشی&.
10.    حلبی، ابن زهره. (1417ق). غنییة النزوع. قم: مؤسسه امام صادق(علیه السلام).
11.    حلبی، ابوالصلاح. (بی‌تا). الکافی فی الفقه. اصفهان: مکتبة امیرالمؤمنین(علیه السلام).
12.    خوانساری، سیداحمد. (1405ق). جامع المدارک (ج4، چاپ دوم). تهران: مکتبة صدوق.
13.    خویی، سیدابوالقاسم. (1364). کتاب الصلاة (ج6). قم: لطفی.
14.    خویی، سیدابوالقاسم. (بی‌تا). کتاب النکاح (ج1). قم: منشورات مدرسه دارالعلم.
15.    الدسوقی. (بی‌تا). حاشیة الدسوقی (ج2). بی‌جا: دار احیاء الکتب العربی.
16.    راغب اصفهانی. (1427ق). مفردات الفاظ القرآن (چاپ دوم). قم: طلیعه نور.
17.    زبیدی، محمد مرتضی. (1414ق). تاج‌العروس (ج19). بیروت: دارالفکر.
18.    زمخشری، محمود. (1385ق). الکشاف (ج3). مصر: مکتبة مصطفی البابی.
19.    سید سابق. (1397ق). فقه السنه (ج2، چاپ سوم) بیروت: دارالکتاب العربی.
20.    شبیری زنجانی، سید‌موسی. (1379). کتاب النکاح (ج5). قم: مؤسسه پژوهشی رای‌پرداز.
21.    شنقیطی، احمد بن حنبل. (1415ق). اضواء البیان (ج5). بیروت: دارالفکر.
22.    شهید ثانی، زین الدین بن علی العاملی. (1416ق). مسالک الافهام (ج7، چاپ اول). قم: مؤسسه معارف اسلامی.
23.    صدوق، محمد بن علی بن الحسین بن بابویه القمی. (1404ق). من لایحضره الفقیه (ج3، چاپ سوم). قم: مؤسسه نشر اسلامی.
24.    صدوق، محمد بن علی بن الحسین بن بابویه القمی. (1415ق). المقنع. قم: موسسة الامام الهادی(علیه السلام).
25.    صدوق، محمد بن علی بن الحسین بن بابویه القمی. (1418ق). الهدایه (چاپ اول). قم: مؤسسه الهادی(علیه السلام).
26.    طباطبایی، سیدمحمدحسین. (بی‌تا). المیزان (ج5). قم: مؤسسه نشر اسلامی.
27.    طباطبایی، سید علی.(1420ق). ریاض المسائل(ج10). قم: مؤسسه نشر اسلامی.
28.    طوسی، محمد بن الحسن. (1390). الاستبصار (ج3). تهران. دارالکتب الاسلامیه.
29.    طوسی، محمد بن الحسن. (1365). تهذیب الاحکام (ج6 و 7، چاپ چهارم). تهران: دارالکتب الاسلامیه.
30.    عاملی، سید محمد.‌ (1413ق). نهایة المرام (ج1، چاپ اول). قم: مؤسسه نشر اسلامی.
31.    علامه حلی. (1418ق). مختلف الشیعه (ج7، چاپ اول). قم: مؤسسه نشر اسلامی.
32.    علی‌آبادی، عبد الصمد. (1400). تحلیل و بررسی دیدگاه‌های فقیهان امامیه در‌بارۀ 
ازدواج با زن زناکار با نگاهی به فقه النظریه شهید صدر. فقه و مبانی حقوق، 54(2)، صص423-444.
33.    فتح الله، احمد. (1415ق). معجم الفاظ الفقه الجعفری (چاپ اول). الدمام: بی‌نا.
34.    فیروزآبادی، محمد بن یعقوب. (بی‌تا). القاموس المحیط (ج4). بی‌جا: بی‌نا.
35.    فیض‌آبادی، محمدعلی؛ حق پناه، رضا. (1399). بررسی دلالت تفسیری و فقهی آیه زنا بر حرمت نکاح با زانی و زانیه. مصباح الفقاهه، 2(5)، صص41-60.
36.    فیض کاشانی، محمد‌محسن. (1401ق). مفاتیح الشرایع (ج2). قم: مجمع الذخائر الاسلامیه.
37.    قرطبی، احمد. (1405ق). الجامع لاحکام القرآن (ج6و14). بیروت: داراحیاء التراث العربی.
38.    قلعچی، محمد. (1408ق). معجم لغة الفقهاء. بیروت: دارالنفائس.
39.    قمی، علی بن ابراهیم. (1378). تفسیر القمی (ج2). بی‌جا، منشورات مکتبة الهدی.
40.    کاظمی، جواد. (بی‌تا). مسالک الافهام (ج3). تهران: مکتبة المرتضویه.
41.    کلینی، محمد بن یعقوب. (1365). الکافی (ج1، 2 و5، چاپ سوم). تهران: دارالکتب الاسلامیه.
42.    مجلسی، محمدتقی. (بی‌تا). روضة المتقین (ج8). قم: بنیاد فرهنگ اسلامی.
43.    محقق اردبیلی، احمد بن محمد. (1409ق). مجمع الفائده (ج7). قم: مؤسسه نشر اسلامی.
44.    محقق اردبیلی، احمد بن محمد. (بی‌تا). زبدة البیان. تهران: المکتبة المرتضویه.
45.    محقق بحرانی، یوسف.(بی تا). الحدائق الناضرة (ج23). قم: مؤسسه نشر اسلامی.
46.    مصری، ابن نجیم. (1418ق). البحر الرائق (ج3). بیروت: دارالکتب العلمیه.
47.    مصطفوی، حسن. (1417ق). مئة قاعدة فقهیه (چاپ سوم). قم: مؤسسه نشر اسلامی.
48.    مفید، محمد بن محمد بن النعمان. (1410ق). المقنعه. (چاپ دوم). قم: مؤسسه نشر اسلامی.
49.    میرمحمدی، ابوالفضل. (1420ق). بحوث فی تاریخ القرآن و علومه (چاپ اول). قم، مؤسسه نشر اسلامی.
50.    نجفی، محمدحسن. (1365). جواهر الکلام (ج29و41، چاپ دوم). تهران: دارالکتب الاسلامیه.
51.    نووی، محیی الدین. (بی‌تا). المجموع (ج16). بیروت: دارالفکر.
52.    یزدی، محمدکاظم. (1420ق). العروة الوثقی (ج5، چاپ اول). قم: مؤسسه نشر اسلامی.