بازپژوهی ادله حرمت استمنا در مذاهب فقهی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار، گروه حقوق و فقه مقارن دانشگاه ادیان و مذاهب، قم، ایران.

چکیده

استمنا که بنابر نظر مختار عبارت است از هر عملی که به غیر از رابطه جنسی با غیر، منجر به اخراج منی از انسان شود، از اموری است که امروزه با توجه به کثرت عوامل تهییج شهوانی، اعم از فیلم‌های مبتذل و... از یک طرف و همچنین اختلاف‌نظر پژوهش‌گران طبی در فواید و مضرات آن، از طرف دیگر، باید مورد بررسی و بازبینی دقیق فقهی قرار گیرد. استمنا از نظر اجماعی امامیه و مشهور اهل‌سنت فعلی حرام است، ولی برخی از احناف و حنابله و ظاهری‌ها حکم به جواز آن داده‌اند. آنچه این تحقیق به آن دست یافت، این بود که براساس روایت صحیح‌السند موجود در تفسیر قمی، آیات قرآن دلالت بر حرمت این عمل ندارند و لکن با خدشه در کتاب و مؤلف تفسیر قمی، آیات 5 و 6 و 7 سوره مؤمنون حاکی از حرمت استمنا است. از روایات مبنی بر حرمت، فقط موثقه عمار صحیح‌السند بود که آن هم در دلالتش مبنی بر حرمت تشکیک شد. از طرفی برخی از اخبار ولو اینکه سنداً ضعف دارند، حاکی از جواز چنین عملی هستند. در سوی دیگر، ازآنجاکه اجماع بر حرمتِ استمنا، مدرکی بود، ازاین‌رو بنابر نظر اکثر متأخران اجماع نیز از اعتبار می‌افتد. ولی بنابر نظر برخی از فقهای معاصر با قبول صحت اجماع مدرکی و اتفاقاً قوت بالای آن در برخی از مصادیقش، عمل برخلاف اجماع و شهرت فتواییه و خصوصاً فهم سلف از مدارک، خلاف احتیاط است، و نهایتاً با قبول صحت اجماع بر حرمت این عمل و همچنین اثبات دلالت آیات فوق‌الذکر مبنی بر حرمت آن، ممنوعیت استمنا ثابت خواهد شد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

A Re-examination of the Prohibitive Arguments for Masturbation in Jurisprudential Schools

نویسنده [English]

  • Mahdi Norouzi
Assistant Professor, Department of Comparative Law and Jurisprudence, University of Religions and Denominations, Qom, Iran
چکیده [English]

Masturbation, which is considered to be any act, other than sexual intercourse with someone other than one's spouse, that leads to the release of semen from a person, is an issue that, due to the increasing factors of sexual arousal such as obscene films, and the differing opinions of medical researchers regarding its benefits and harms, requires thorough legal and jurisprudential review. According to the consensus of the Shia scholars and the majority of current Sunni scholars, masturbation is prohibited (haram). However, some Hanafi, Hanbali, and Zahiri scholars have permitted it. This research concludes that based on a reliable narration in the commentary of Qomi, the verses of the Qur'an do not indicate the prohibition of this act. However, after examining the work and author of the Qomi commentary, it is concluded that verses 5, 6, and 7 of Surah Al-Mu’minun imply the prohibition of masturbation. Among the narrations that support the prohibition, only the trustworthy narration from Ammar was valid, but its interpretation was contested. On the other hand, some reports, despite having weak chains of transmission, suggest the permissibility of this act. Additionally, since consensus on the prohibition of masturbation is considered a legal proof, many contemporary scholars regard this consensus as unreliable. However, according to some contemporary jurists, accepting the validity of consensus and its strength in some cases, acting contrary to the consensus and the famous fatwa, especially the understanding of early scholars from the sources, is contrary to caution. Finally, by acknowledging the validity of the consensus on the prohibition of this act and confirming the indications of the aforementioned verses supporting the prohibition, the prohibition of masturbation is substantiated.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Prohibition of Masturbation
  • "The One Who Marries Himself
  • " Masturbation Prohibition
  • Sexual Arousal
  • Masturbation Ruling

مراجع

*قرآن کریم
آذرنوش، آذرتاش. (1387). فرهنگ لغات عربی-فارسی (چاپ نهم). تهران: نشر نی.
ابن‌ادریس، محمد بن منصور. (1410ق). السرائر الحاوی لتحریر الفتاوی (ج1و 2، چاپ دوم). قم: دفتر انتشارات اسلامى.
ابن‌حزم. (بی‌تا). المحلی (ج11). بیروت: دارالفکر للطباعة والنشر والتوزیع، نرم‌افزار شامله.
ابن‌عربی. (بی‌تا). احکام القرآن (ج3، چاپ اول). بیروت: دار الجیل.
ابن‌منظور. (1414ق). لسان العرب (ج‌15، چاپ سوم). بیروت: دارالفکر للطباعه والنشر والتوزیع- دارصادر.
احسایی، محمد بن علی. (1405ق). عوالی اللئالی العزیزیة (ج4، چاپ اول). قم: دار سید الشهدا للنشر.
استرآبادی، محمد بن علی. (1394ق).آیات الاحکام فی تفسیر کلام الملک الاعلام (چاپ اول). تهران: انتشارات معراجی.
بحرانی، محمد سند. (1415ق). سند العروة الوثقی (طهاره) (ج3، چاپ اول). قم: انتشارات صحفی.
بروجردی، سید مهدی. (1427ق). مصابیح الاحکام (ج2، چاپ اول). قم: منشورات میثم تمار.
بیهقی، احمد بن الحسین. (1414ق). سنن الکبری (ج7). مکه: المکتبة دار الباز.
تبریزی، جواد. (1417ق). اسس الحدود والتعزیرات (چاپ اول). قم: دفتر مؤلف.
تفتازانی، سعدالدین. (1386). شرح مختصر (چاپ سوم). قم: انتشارات اسماعیلیان.
جزیری، عبدالرحمن؛ غروی، سید محمد؛ یاسر، مازح. (1419ق). الفقه علی مذاهب الاربعة (ج4، چاپ اول). بیروت: دار الثقلین.
جصاص، احمد بن علی. (1405ق). احکام القرآن (ج5، چاپ اول). بیروت: دار احیاء التراث العربی.
جمعی از نویسندگان. (بی‌تا). الموسوعة الفقهیة الکویتیة. کویت: دار السلاسل (نرم‌افزار).
حائری، سید علی. (1418ق). ریاض المسائل (ط. الحدیثه) (ج16، چاپ اول). قم: مؤسسة آل البیت(علیهم السلام).
حر عاملی، محمد بن حسن. (1409ق). وسائل الشیعة (ج2، 20 و 28، چاپ اول). قم: مؤسسة آل‌البیت(علیهم السلام).
حسینی جرجانی، سید امیر. (1404ق). تفسیر شاهی (ج2، چاپ اول). تهران: انتشارات نوید.
حقی برسوی، اسماعیل. (بی‌تا). تفسیر روح البیان (ج6، چاپ اول). بیروت: دارالفکر.
حکیم، سید محسن. (1416ق). مستمسک العروة الوثقی (ج14، چاپ اول). قم: مؤسسهٔ دارالتفسیر.
خودارضایی Fa.mwikipedia.org/wiki/
خویی، سید ابوالقاسم. (1418ق). موسوعة الامام الخویی (ج6، چاپ اول). قم: مؤسسة احیاء آثار الامام خویی(ره).
راوندی، قطب‌الدین. (1405ق). فقه القرآن (ج2، چاپ دوم). قم: انتشارات کتابخانه آیة‌الله مرعشى نجفى.
راوندی، قطب‌الدین. (1409ق). الخرائج والجرائح (ج1، چاپ اول). قم: مؤسسه امام مهدی(عج).
روحانی، سید صادق. (1412ق). فقه الصادق× (ج25، چاپ اول). قم: دارالکتاب-مدرسه امام صادق(علیه السلام).
روحانی، سید صادق. (بی‌تا). المسائل المستحدثه. بی‌جا، بی‌نا. نرم‌افزار فقه اهل‌بیت(علیهم السلام).
زحیلی، وهبة. (1422ق). تفسیر الوسیط (ج2، چاپ اول). دمشق: دارالفکر.
زنجانی، سید موسی. (1419ق). کتاب نکاح (محقق و مصحح: مؤسسه پژوهشی رأی‌پرداز، ج5). قم: مؤسسه پژوهشی رأی‌پرداز.
سبزواری، سید عبدالاعلی. (1413ق). مهذب الاحکام (ج28، چاپ چهارم). قم: مؤسسه المنار- دفتر حضرت آیة‌الله سبزواری.
سید مرتضی. (1415ق). الانتصار فی انفرادات الامامیة (چاپ اول). قم: دفتر انتشارات اسلامی.
شهید ثانی. (1413ق). مسالک الافهام الی تنقیح شرایع الاسلام (ج15، چاپ اول). قم: مؤسسة المعارف الاسلامیة.
شهیدی، محمدتقی. (23/12/96 و 8/1/97). درس خارج. قم: مدرسه فقاهت.
شیخ طوسی، محمد بن حسن. (1387ق). المبسوط فی فقه الامامیة (ج4، چاپ سوم). تهران: المکتبة المرتضویة لإحیاء الآثار الجعفریة‌.
شیخ طوسی، محمد بن حسن. (1390ق). الاستبصار (ج4، چاپ اول). تهران: دارالکتب الاسلامیة.
شیخ طوسی، محمد بن حسن. (1407ق). تهذیب الاحکام (ج10، چاپ چهارم). تهران: دار الکتب الاسلامیة.
شیخ طوسی، محمد بن حسن. (بی‌تا). التبیان فی تفسیر القرآن (ج7، چاپ اول). بیروت: دار احیاء التراث العربى.
صاوی، احمد بن محمد. (1427ق). حاشیة الصاوى على تفسیر الجلالین (ج3، چاپ چهارم). بیروت: دار الکتب العلمیة.
طباطبایی، سیدمحمدحسین. (1417ق). المیزان (ج15، چاپ پنجم). قم: دفتر انتشارات اسلامی.
طبرسی، فضل بن حسن. (1372). مجمع البیان (ج7، چاپ سوم). تهران: انتشارات ناصرخسرو.
طریحی، فخرالدین. (1416ق). مجمع البحرین (ج1، چاپ سوم). تهران: مرتضوی.
عسقلانی، ابن‌حجر. (1379ق). سبل السلام (ج3). مصر: مکتبة مصطفى البابی الحلبی.
علامه حلی، حسن بن یوسف. (1388ق). تذکرة الفقهاء (ط. القدیمة) (چاپ اول). قم: مؤسسة آل البیت(علیهم السلام).
علامه حلی، حسن بن یوسف. (1401ق). اجوبة المسائل المهنائیة (چاپ اول). قم: انتشارات خیام.
عودة، عبدالقادر. (بی‌تا). تشریع الجنایی فی الاسلام (ج2). بیروت: دار الکتب العلمیة.
فاضل لنکرانی، محمد. (1419ق). تفصیل الشریعة فی شرح تحریر الوسیلة (غسل الجنابة، التیمم، المطهرات) (چاپ اول). تهران: مؤسسه عروج.
فاضل لنکرانی، محمد. (1422ق). تفصیل الشریعة فی شرح تحریر الوسیلة (الحدود) (چاپ اول). قم: مرکز فقهی ائمه اطهار(علیهم السلام).
فاضل مقداد. (1419ق). کنز العرفان فی فقه القرآن (چاپ اول). تهران: مجمع تقریب مذاهب اسلامی.
فیض کاشانی، محمدمحسن. (بی‌تا). مفاتیح الشرایع (چاپ اول). قم: انتشارات کتابخانه آیت‌الله مرعشی نجفی(ره).
قمی، علی بن ابراهیم. (1404ق). تفسیر قمی (ج2، چاپ سوم). قم: دارالکتاب.
قندهاری، محمدآصف. (1424ق). الفقه و مسائل طبیة (ج1، چاپ اول). قم: انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی قم.
کلینی، محمد بن یعقوب. (1407ق). کافی (ط. الاسلامیه) (ج5، چاپ چهارم). تهران: دار الکتب الاسلامیة.
محقق اردبیلی، احمد بن محمد. (1403ق). مجمع الفائدة والبرهان (ج10و 13، چاپ اول). قم: دفتر انتشارات اسلامی.
محقق کرکی، علی بن حسین. (1414ق). جامع المقاصد فی شرح القواعد (ج13، چاپ دوم). قم: موسسة ‌آل‌البیت(علیهم السلام).
مکارم شیرازی، ناصر. (1374ق). تفسیر نمونه (ج13، چاپ اول). تهران: دار الکتب الاسلامیة.
مکارم شیرازی، ناصر. (2/6/90 و 23/6/90 و 27/6/90). درس خارج. قم: مدرسه فقاهت.
موسوی اردبیلی، عبدالکریم. (1427ق). فقه الحدود والتعزیرات (ج2، چاپ دوم). قم: مؤسسة النشر لجامعة المفید.
نجفی، محمدحسن. (1404ق). جواهر الکلام فی شرح شرایع الاسلام (ج41، چاپ هفتم). بیروت: دار إحیاء التراث العربی.‌
(بی‌تا). المجموع شرح المهذب (ج16). بی‌جا، بی‌نا. موقع یعسوب، نرم‌افزار شامله.
وطن‌خواهرضا. (1386). تلقیح مصنوعی از نگاه اخلاق و حقوق کیفری. فصلنامه حقوق پزشکی، 1(1)، صص 133-164.
یزدی، محمد. (1415ق). فقه القران (ج3، چاپ اول). قم: انتشارات اسماعیلیان.

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 30 اردیبهشت 1403
  • تاریخ بازنگری: 23 مرداد 1403
  • تاریخ پذیرش: 17 بهمن 1403

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار