ماهیت امر به معروف و نهی از منکر و تأثیر آن بر احکام ساخت و مدیریت آستان‌های مقدس

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشیار پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی قم، قم، ایران

چکیده

موضوع این مقاله شامل دو بخش است: بخش اول، ماهیت فریضۀ امر به معروف و نهی از منکر است و بخش دوم، تطبیق و تأثیر این ماهیت بر دو جهت کلی در احکام آستان‌های مقدس است: جهت اول، ساخت آستان‌های مقدس و جهت دوم، مدیریت آن‌ است. پرسش اصلی در بخش اول این است که آیا ماهیت فقهی فریضه، امر و نهی‌کردن لفظی است یا براندازی منکر و اقامۀ معروف است؟ در بخش دوم، تأثیر ماهیت فقهی فریضه بر احکام ساخت و مدیریت آستان‌های مقدس مورد سؤال اصلی است. موضوع مقیّد به بُعد همگانی فریضه (فریضه همچون وجوب و صلاحیت همگانی) است. اگر از حکومت‌ها و مدیریت آستان‌ها نیز سخن رود، در حدّ ارتباط آن با این بُعد است. هدف مقاله، توسعۀ فقه فریضه و فقه آستان‌های مقدس است که با روش اجتهادی مصطلح در دانش‌های فقه و اصول امامیه انجام می‌پذیرد. نتیجۀ بخش اول اثبات ماهیت لفظی برای امر و نهی در فریضه، همچون وجوب و صلاحیت همگانی است که پیامد آن کنار‌گذاشتن مراحل سه‌گانۀ (قلبی، لسانی و یدی) مشهور در فریضه خواهد بود. نتیجۀ بخش دوم نیز وجوب مطالبۀ عمومی ساخت آستان‌ها و وجوب مطالبۀ رعایت همه احکام شرع در مدیریت و کل محیط آستان‌هاست که باید به رعایت شرایط شرعی انجام فریضه مقید باشد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

The Nature of Enjoining Good and Forbidding Wrong and Its Impact on the Rulings of Constructing and Managing Sacred Shrines

نویسنده [English]

  • Seifollah Sarrami
Associate Professor, Islamic Sciences and Culture AcademyQom, Qom, Iran
چکیده [English]

This article consists of two sections: the first section addresses the nature of the obligation of enjoining good and forbidding wrong, while the second section examines the application and impact of this nature on two general aspects of the rulings governing sacred shrines: the first aspect is the construction of sacred shrines, and the second is their management. The main question in the first section is whether the juristic nature of this obligation is verbal admonition or a means to eradicate wrongdoing and establish good. In the second section, the main question concerns the impact of the juristic nature of this obligation on the rulings for constructing and managing sacred shrines. The discussion is limited to the universal aspect of the obligation (as an obligation and universal competence). If the topic of governments and the management of shrines is addressed, it will only be in relation to this aspect. The goal of the article is to expand the jurisprudence of the obligation and the jurisprudence of sacred shrines, employing the customary ijtihad method in the sciences of jurisprudence and Imamiya principles. The result of the first section establishes the verbal nature of the obligation in enjoining good and forbidding wrong, akin to a universal obligation and competence, which implies disregarding the commonly accepted three stages (heartfelt, verbal, and practical) in this obligation. The result of the second section is the necessity of public demand for the construction of shrines and the obligation to adhere to all religious rulings in the management and overall environment of the shrines, which must comply with the conditions of Islamic law for carrying out the obligation.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Enjoining good and forbidding wrong
  • sacred shrines
  • construction of sacred shrines
  • rulings of sacred shrines
  • management of sacred shrines
*قرآن کریم
ابن کثیر، اسماعیل بن عمر. (1419ق). تفسیر القرآن العظیم (ج1). بیروت: دار الکتب العلمیة.
اردبیلی، احمد بن محمد. (1403ق). مجمع الفائدة والبرهان (ج7). قم: جامعه مدرسین.
امام خمینی، سیدروح الله. (1415ق). المکاسب المحرمة (ج1). قم: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره).
امام خمینی، سیدروح‌الله. (1379). تحریر الوسیلة. تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره).
بروجردی، سید آقا‌حسین. (1386). جامع احادیث الشیعة (ج14). تهران: فرهنگ سبز.
حر عاملی، محمد بن حسن. (1409ق). وسائل الشیعة (ج16). قم: مؤسسة آل البیت(علیهم السلام).
حسینی حلی، حسین بن کمال الدین ابرز. (1428ق). زبدة الاقوال فی خلاصة الرجال. قم: دار الحدیث.
خویی، سیدابوالقاسم. (1369). معجم رجال الشیعة (ج3 و 5 و 9 و 14 و 20 و 21). قم: مرکز نشر آثار شیعه.
خویی، سیدابوالقاسم. (1410ق). منهاج الصالحین (ج1). قم: مدینة العلم.
سبزواری، محمدباقر. (1423ق). کفایة الاحکام (ج1). قم: جامعه مدرسین.
شیخ طوسی، محمد بن حسن. (1400ق). النهایة. بیروت: دار الکتب العربی.
شیخ مفید، محمد بن محمد. (1413ق). المقنعة. قم: کنگرۀ جهانی هزارۀ شیخ مفید.
صرامی، سیف‌الله. (1400). بازنگری در دلالت‌شناسی ادله خاص قرآنی و روایی برپایی آستان‌های مقدس. فصلنامه فقه، شماره 107، صص 96-116.
طباطبایی حکیم، سیدمحسن. (1410ق). منهاج الصالحین (ج1). بیروت: دار التعارف.
علامه حلی، حسن بن یوسف.(1413ق). مختلف الشیعة (ج4). قم: جامعه مدرسین.
علامه طباطبایی، سیدمحمدحسین. (1390ق). المیزان فی تفسیر القرآن (ج6). بیروت: مؤسسة الاعلمی للمطبوعات.
قرطبی، محمد بن احمد. (1364). الجامع لاحکام القرآن (ج11). تهران: ناصرخسرو.
کلینی، محمد بن یعقوب. (1407ق). الکافی (ج5). تهران: اسلامیة.
مامقانی، عبدالله. (1431ق). تنقیح المقال (ج22). قم: مؤسسة آل‌البیت(علیه السلام).
مامقانی، عبدالله. (بی‌تا). تنقیح المقال (ج1). بی‌جا: بی‌نا.
محقق اردبیلی، احمد بن محمد. (1403ق). مجمع الفائدة والبرهان (ج7). قم: جامعه مدرسین.
محقق حلی، جعفر بن حسن. (1408ق). شرایع الاسلام (ج1). قم: اسماعیلیان.
نجفی، محمدحسن. (1404ق). جواهر الکلام (ج21). بیروت: دار إحیاء التراث العربی.