تحریم و تسری قاعدۀ «تلف مبیع قبل از قبض» با رویکرد خرید در فضای متاورس

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران.

2 دانشیار گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه شهید باهنر کرمان،ایران.

3 استادیار گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران.

چکیده

«متاورس» یا فرا‌جهان، مفهومی گسترده از نسل بعدی اینترنت با محیطی سه‌بعدی و غیرمتمرکز است که افراد می‌توانند در کنار دارایی‌های دیجیتال به‌وسیله توکن‌های غیرمثلی، با مالکیت کامل، بازی کنند، خرید و فروش انجام دهند و فارغ از هرگونه کسب جواز، به‌صورت برون‌منطقه‌ای به خدمات و محصولات دسترسی داشته باشند. با این فرض و با توجه به شرایط سیاسی- اقتصادی و تحریمی که موجب انسداد و ممنوعیت انتقال هرگونه سرمایه به کشور می‌شود و از طرفی با توجه به تملیکی‌بودن عقد بیع که اثر آن، یعنی انتقال مالکیت، هم‌زمان و با انعقاد عقد حاصل می‌گردد، پرسش‌هایی را به ذهن متبادر می‌سازد که اولاً تحریم‌ در این فضا می‌تواند به‌مثابه تلف در «قاعدۀ تلف» قلمداد گردد؟ ثانیاً دیگر شرایط تحقق بیع از جمله عینیت مبیع و مصداق عملی قبض در این فضا چگونه توجیه‌پذیر است؟ نوشتار توصیفی- تحلیلی پیشرو با ارائه و تحلیل قاعدۀ تلف، تحریم‌ها را مصداق واژۀ تلف در قاعدۀ مذکور می‌داند، به‌گونه‌ای که تألف قهری و عامل اضرار را معطوف به شخص خاصی نمی‌توان دانست تا در‌نتیجه او را به تأدیه اجبار کرد و در‌نتیجه بیع منفسخ و خسارت متوجه‌‌ بایع خواهد بود؛ همچنین مطابق مفاد قاعدۀ‌‌ تلف، تمامی شرایط یک بیع صحیح در بستر متاورس، موجود است و می‌توان قاعدۀ تلف را به فضای متاورس تسری داد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Forbidding and Expanding the Principle of "Loss of Goods before Delivery" with the Approach of Buying in the Metaverse Space

نویسندگان [English]

  • Shaqayeq Amerian 1
  • Mostafa Keikha(Corresponding author) 1
  • Abdolreza Mohammadhossein Zadeh 2
  • Nader Mokhtari Afrakati 3
1 PhD student, Department of Jurisprudence and Principles of Islamic Law, Faculty of Theology and Islamic Studies, Sistan and Baluchistan University, Zahedan, Iran.
2 Associate Professor, Faculty of Theology and Islamic Studies, Shahid Bahonar University, Kerman, Iran.
3 Assistant Professor, Faculty of Theology and Islamic Studies, Sistan and Baluchistan University, Zahedan, Iran.
چکیده [English]

MetaVerse, or the metaverse, is a broad concept of the next generation internet with a three-dimensional and decentralized environment where individuals can engage in buying and selling digital assets through non-fungible tokens (NFTs) with full ownership, access services and products regardless of any licensing requirements. Given the political, economic, and sanction-related conditions that obstruct and prohibit the transfer of any capital to the country, and considering the inherent nature of a sales contract where the transfer of ownership occurs simultaneously with the contract's conclusion, it raises questions. Firstly, can sanctions in this context be considered as destruction under the "destruction principle"? Secondly, how can the conditions for the realization of a sale, including the tangibility of the sold item and the practical manifestation of receipt, be justified in this context? This pioneering descriptive-analytical paper interprets and considers sanctions as an embodiment of the term "destruction" in the mentioned principle. It argues that coercive reconciliation and the causative agent of harm cannot be attributed to a specific person, thereby precluding the enforcement of compensatory measures and resulting in a nullified sale and damages incurred by the seller. Furthermore, in accordance with the content of the "destruction" principle, all the conditions for a valid sale exist within the MetaVerse, thus allowing for the extension of the "destruction" principle to the MetaVerse space.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Virtual sanctions
  • virtual transactions
  • MetaVerse platform
  • destruction principle
  • coercive reconciliation
* قرآن کریم 
1.    انصاری، مرتضی. (1388). مکاسب (ج3 و 19، چاپ بیستم). قم: انتشارات دارالفکر. 
2.    بحرالعلوم، محمد بن محمدتقی. (1419ق). بلغه الفقهیه (چاپ چهارم). قم: منشورات مکتبة الصادق. 
3.    بحرانی، سیدیوسف. (1387). حدائق الناضرة (ج19). قم: مؤسسه فرهنگی و اطلاع‌رسانی تبیان. 
4.    جعفری لنگرودی، محمدجعفر. (1389). ترمینولوژی حقوق (چاپ بیست و دوم). تهران: انتشارات گنج دانش.
5.    حر عاملی، شیخ. (1409ق). وسایل الشیعه، باب ده از ابواب اخیار (ج12). قم: مؤسسه آل‌البیت(علیهم السلام). 
6.    حلی، علامه. (1420ق). تحریر احکام الشریعه علی مذهب الاعلمیه (ج2). قم: مؤسسه امام صادق(علیه السلام). 
7.    خدابخشی، حسن. (1391). ضمان معاوضی و آثار آن در قاعده تلف مبیع قبل از قبض. پژوهش‌نامه فقه و حقوق، شماره 10، ص 30.
8.    خمینی، سید روح‌الله. (1386). تحریر الوسیله. تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره).
9.    خمینی، سید روح‌الله. (1380). کتاب البیع (ج5، چاپ دوم). تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره).
10.    سبزواری، ملا محمدباقر. (1388). کفایه الاحکام (ج1). قم: مکتب النشر الاسلامی
11.    شیخ صدوق، محمد بن علی. (1413ق). من لایحضره الفقیه (ج4، مصحح: علی‌اکبر غفاری، چاپ دوم). قم: دفتر انتشارات اسلامی.
12.    طباطبایی، سیدعلی. (بی‌تا). ریاض المسابل فی بیان الاحکام (چاپ سنگی، ج1). قم: مؤسسه آل‌البیت(علیهم السلام).
13.    طوسی، ابوجعفربن محمدحسن. (1407ق). الخلاف. قم: جماعة المدرسین فی الحوزة العلمیة بقم، مؤسسة النشر الإسلامی
14.    عاملی، زین‌الدین بن علی (شهید ثانی). (1416ق). ت‍ح‍ری‍ر ال‍روض‍ه فی ش‍رح ال‍ل‍م‍عه. قم: دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم.
15.    قاسم‌زاده، سید مرتضی. (1342). تأثیر متقابل عقد و قبض و تسلیم. دیدگاه‌های حقوقی قضایی، شماره 86، ص 90.
16.    قمی، ابوالقاسم. (بی‌تا). جامع الشتات فی اجویة السوالات. تهران: دارالطباعه سید مرتضی طهرانی.
17.    کاتوزیان، ناصر. (1389). حقوق مدنی، قواعد عمومی قراردادها (ج2، چاپ پنجم). تهران: شرکت سهامی انتشار با همکاری بهمن برنا.
18.    کاتوزیان، ناصر. (1386). قانون مدنی در نظر حقوقی کنونی (چاپ یازدهم). تهران: انتشارت میزان.
19.    کاتوزیان، ناصر. (1381). حقوق مدنی، دوره عقود معین (معاملات معوض، عقود تملیکی) (ج1، چاپ دوازدهم). تهران: شرکت سهامی انتشار.
20.    کاتوزیان، ناصر. (1386). اعمال حقوقی (قرارداد و ایقاع) (چاپ دوازدهم). تهران: سهامی انتشار. 
21.    کاشف الغطا، محمدحسین. (بی تا). تحریرالمجله (ج1). قم: مجمع العالعی للتقریب بین المذاهب الاسلامیه. 
22.    کیانوری، کمال‌الدین. (1342). تلف مبیع قبل از قبض و تلف مبیع در زمان خیار. مجله کانون وکلا، شماره 86، صص 127-130.
23.    محقق داماد، سید مصطفی. (1387). قواعد فقه (ج1، چاپ پانزدهم). تهران: مرکز نشر علوم اسلامی.
24.    مراغی، میر عبدالفتاح. (1417ق). العناوین الفقهیه (ج2). قم: دفتر انتشارات اسلامی.
25.    مشکینی، علی. (1371). اصطلاحات الاصول (چاپ پنجم). قم: نشر الهادی.
26.    موسوی بجنوردی، سیدمحمد. (1388). قواعد فقه (چاپ دوازدهم). تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره). مؤسسه چاپ و نشر عروج.
27.    موسوی خویی، ابوالقاسم. (1378). مصباح الفقاهه. قم: نشر الفقاهه. 
28.    موسوی خویی، ابوالقاسم. (بی‌تا). مصباح الفقاهه (المکاسب) (ج2و3و6). قم: بی‌نا.
29.    میرزانژاد جویباری، اکبر. (1384). ناممکن‌شدن ومبیع و اعمال حق فسخ خریدار در بررسی تحلیلی کنوانسیون بیع بین‌المللی کالا 1980 و حقوق ایران. مجله حقوقی بین‌المللی (معاونت حقوقی و امور مجلس ریاست جمهوری)، شماره 33، صص 275-279.
30.    نجفی، سیدمحمدحسن. (‌1404ق). جواهر الکلام فی شرح شرایع الاسلام.‌ بیروت: دارالاحیاء اترث الاعربی. 
31.    نهرینی، فریدون. (1385). ماهیت و آثار فسخ قرارداد در حقوق ایران. تهران: انتشارات گنج دانش.
32.    یزدی، محمدکاظم. (1421ق). حاشیۀ مکاسب (ج2). قم: انتشارات اسماعیلیان.
33.     https://www.workplace.com/blog/how-we-work-in-the-metaverse 
34.    https://www.usatoday.com/story/tech/2021/11/10/metaverse-what-is-it-explained-facebook-microsoft-meta-vr/6337635001
35.    https://www.makeuseof.com/metaverse-vs-virtual-reality
36.    https://dl.acm.org/doi/10.1145/769953.769967
37.    https://app-desentralend.com
38.    https://sandbxx.cam
39.    https://www.usatoday.com/story/tech/2021/11/10/metaverse-what-is-it-explained-facebook-microsoft-meta-vr/6337635001
40.    https://iqna.ir/fa/news/4022882