تحلیل فقهی نجس‌شدن آب کر و قلیل بر اساس ضوابط نسبت‌سنجی منطبق بر نظریه انقلاب نسبت

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش‌آموخته دکتری رشته فقه و مبانی حقوق دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران.

2 استاد دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران.

چکیده

چگونگی نجس‌شدن آب قلیل و کر، تأثیر فراوانی در زندگی روزمره انسان دارد. در این ‌باره روایت‌های مختلف و متعارضی وجود دارد. برای حل تعارض میان روایت‌ها و مشخص‌شدن حکم نهایی در این زمینه دو روش مطرح شده است. مطابق شیوۀ مشهور که سنجش دو به دوی دلیل‌های متعارض است، پنج حکم مختلف و گاه متعارض دربارۀ مسئله یادشده به دست آمده و تعارض حکم‌‌های استخراج شده، مشکل روش این دسته از فقیهان است؛ اما مطابق نظریه انقلاب نسبت نیز بالغ بر ده نوع احتمالِ سنجش متفاوت بین دلیل‌‌ها وجود دارد که هر یک به نتیجه‌‌های متفاوتی منتهی می‌‌شود؛ بنابراین مشکل این روش ترجیح بلامرجح‌بودن تقدم هر یک از نسبت‌سنجی‌هاست. اما می‌‌توان با ضابطه‌‌های استخراج شده برای چگونگی ترجیح نسبت‌سنجی‌‌هایِ مختلف، این مشکل را برطرف کرد و ثمرۀ پذیرش نظریه انقلاب ‌نسبت را در فرع فقهی بیان‌شده به‌خوبی نشان داد؛ از‌این‌رو در پژوهش حاضر با تحلیل و تطبیق سه مدل مطرح شده در یکی از فروع فقهی تحت عنوان نجس‌شدن آب کر و قلیل، تفاوت روش‌های یاد‌شده را نشان داده و برای نخستین ‌بار آن را به صورتی ضابطه‌مند با نظریه انقلاب نسبت تطبیق داده‌ایم و نتایج شگفت این نوع سنجش بین دلیل‌های متعارض را به نمایش گذاشته‌ایم. نجاست آب قلیل در صورت تغییر یکی از وصف‌های سه‌گانه و عدم نجاست آب کر، جز در صورت تغییر عنوان آب از جمله نتایج این روش است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

A Jurisprudential Analysis of the Impurity of Kur and Qalil Water Based on Proportional Rules Aligned with the Theory of Proportionality Revolution

نویسندگان [English]

  • Balal Shakeri 1
  • Mohammad Taqi Fakhlaei(Corresponding Author) 2
  • Mohammad Hasan Haeri 2
1 Ph.D., Fiqh and Fundamentals of Law, Ferdowsi University of Mashhad, Mashhad, Iran.
2 Professor, Faculty of Theology and Islamic Studies, Ferdowsi University of Mashhad, Mashhad, Iran.
چکیده [English]

The way in which kur and qalil water become impure has a significant impact on human daily life. There are various and conflicting narrations regarding this matter. Two methods have been proposed to resolve the conflicts and reach a final ruling in this regard. According to the well-known method of assessing conflicting evidence, five different and sometimes conflicting rulings have been obtained on the issue mentioned, and the conflict between the extracted rulings is a problem for this group of jurists. However, according to the theory of proportional revolution, there are more than ten different types of probability assessments between the evidence, each of which leads to different results. Therefore, the problem with this method is the preference of one of the proportional assessments over the others. However, it is possible to overcome this problem by using the rules extracted for the preference of different proportional assessments, and the result of accepting the theory of proportional revolution has been well demonstrated in the branch of jurisprudence discussed. Therefore, in the present study, by analyzing and comparing three proposed models in one of the jurisprudential branches entitled the impurity of kur and qalil water, we have demonstrated the differences between the mentioned methods and for the first time systematically aligned it with the theory of proportional revolution and revealed the surprising results of this type of assessment between conflicting evidence. The impurity of qalil water in case of changing one of the three attributes and the lack of impurity of kur water, except in the case of changing the title of water, are among the results of this method.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Proportional change
  • method of conflict resolution
  • impurity of kur water
  • impurity of qalil water
1. آشتیانى، محمود. (بی‌تا). حاشیة على درر الفوائد. قم: مؤلف.
2. ابن ‌ابی‌ جمهور، محمد بن ‌زین‌الدین. (1405ق). عوالی اللئالی العزیزیة فی الأحادیث الدینیۀ (ج3). قم: دار سیدالشهداء للنشر.
3. ابن‌ماجه، ابوعبدالله محمد بن ‌یزید القزوینی. (بی‌‌تا). سنن ابن‌ماجه (ج1، محقق: محمدفؤاد عبدالباقی). دار الإحیاء الکتب العربی.
4. اراکی، محمدعلی. (1413ق). رسالۀ فی الخمس. قم: مؤسسه در راه حق.
5. تقوی ‌اشتهاردی، حسین. (1418ق). تنقیح الأصول (ج4). تهران: مؤسسه نشر و تنظیم آثار امام خمینی(ره).
6. حائری‌یزدی، عبدالکریم. (1418ق). درر الفوائد. قم: مؤسسۀ النشر الإسلامی.
7. حرعاملی، محمد بن ‌حسن. (1409ق). وسائل الشیعه (ج1). قم: مؤسسه آل البیت(علیهم السلام).
8. حسینى ‌شیرازى، صادق. (1427ق). بیان الأصول‏ (ج9). قم: دار الانصار.
9. خوئى، ابوالقاسم. (1352). أجود التقریرات‏ (تقریرات درس محمدحسین نائینى، ج2). قم: مطبعه العرفان.
10. رضوی، سیدمحمد. (1396). تأثیر پذیرش نظریه انقلاب نسبت در کیفیت تداخل عده. فقه و حقوق خانواده، (66)، صص 5-26.
11. شاکری، بلال. (1396). ضابطه‌مندسازی نظریه انقلاب‌نسبت. جستارهای فقهی و اصولی، (6)، صص 29-44.
12. شاکری، بلال؛ فخلعی، محمدتقی. (1399). واکاوی قاعده تبعیض در حجیت. جستارهای فقهی و اصولی، (18)، صص 7-33.
13. شاکری، بلال؛ فخلعی، محمدتقی و حائری، محمدحسن. (1399). ماهیت انقلاب ‌نسبت (نگاهی نو به روش‌شناسی ملااحمد نراقی در حل تعارضات). پژوهش‌های اصولی، (24)، صص 33-64.
14. صافی، لطف‏الله. (1428ق). بیان الأصول‏ (ج3). قم: دایرة التوجیه والإرشاد الدینی فی مکتب المرجع الدینی آیة الله العظمی الشیخ لطف الله الصافی الگلپایگانی(ره).
15. صدر، سیدمحمدباقر. (1408ق). بحوث فی شرح العروۀ الوثقی (ج1). قم: مجمع الشهید آیۀالله الصدر العلمی.
16. طوسی (شیخ طوسی)، محمد بن ‌حسن. (1407ق). الخلاف (ج1). قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
17. طوسی (شیخ طوسی)، محمد بن‌ حسن. (1407ق). تهذیب الاحکام (ج1). تهران: دار الکتب الإسلامیة.
18. عراقی، ضیاءالدین. (1420ق). مقالات الأصول (ج2). قم: مجمع الفکر الإسلامی.
19. فرحى، سیدعلى. (1386ق). تحریر الأصول‏ (تقریرات درس میرزاهاشم آملى). قم: مکتبة الداوری.
20. فیض کاشانی، محمدمحسن. (1429ق). رسائل فیض کاشانی (ج2). تهران: مدرسه عالی شهید مطهری.
21. کاظمى خراسانى، محمدعلى. (1376). فوائد الاُصول‏ (تقریرات درس محمدحسین نائینى، ج4). قم: جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
22. کلینی، محمد بن‌ یعقوب. (1407ق). الکافی (ج3). تهران: دار الکتب الإسلامیۀ.
23. نراقى، احمد بن‌ محمدمهدى. (1375). عوائد الایام فی بیان قواعد الاحکام و مهمات مسائل الحلال و الحرام‏. قم: دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم.
24. هاشمى شاهرودى، على. ‏(1419ق). دراسات فی علم الأصول‏ (تقریرات درس ابوالقاسم خویى، ج4). قم: مؤسسه دائرة المعارف فقه اسلامی بر مذهب اهل بیت(علیهم السلام).
25. هاشمى شاهرودى، محمود. (1417ق). بحوث فی علم الأصول‏ (تقریرات درس سیدمحمدباقر صدر، ج9). قم: مؤسسه دائرة المعارف فقه اسلامی بر مذهب اهل بیت(علیهم السلام)‏.
26. واعظ‌حسینى بهسودى، محمدسرور. (1422ق). مصباح الأصول (تقریرات درس ابوالقاسم خویى، ج2). قم: موسسه احیاء آثار الامام الخوئی(ره).