شرطیت عقل، بلوغ و اسلام زوجین جهت تحقق احصان در حد زنا

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشیار گروه حقوق جزا و جرم‌شناسی، دانشکده حقوق، دانشگاه قم، قم، ایران.

چکیده

تحقق احصان در حد زنا مستلزم آن است که فرد سابقاً با همسر خود نزدیکی کرده باشد. با وجود این زوجین باید در هنگام نزدیکی شرایطی را داشته باشند تا بتوان بر اساس آن حکم به مجازات رجم در صورت ارتکاب زنا از سوی ایشان صادر نمود. پیرامون شرایط مزبور اتفاق‌نظر وجود ندارد. به‌رغم اینکه ماده ۲۲۶ قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲ عاقل و بالغ‌بودن شخص را در احصان زن و مرد لازم دانسته است و علاوه بر آن بلوغ همسر در هنگام نزدیکی را نیز در احصان مرد معتبر دانسته است؛ لکن نتایج پژوهش حاضر که به‌روش توصیفی-تحلیلی انجام شده است، حکایت از آن دارد که هیچ دلیل متقنی بر اعتبار بلوغ و عقل حین نزدیکی به‌عنوان شرایط احصان وجود ندارد و بالغ و عاقل‌بودن شخص در زمان ارتکاب زنا کفایت می‌کند، هرچند نزدیکی وی با همسرش در زمان کودکی یا جنون صورت گرفته باشد. در نقطه مقابل، اسلام طرفین در شرایطی که دست‌کم یکی از زوجین مسلمان باشند، برای تحقق احصان ضروری است و ادله نقلی بر آن دلالت دارد. ازاین‌رو مقررات قانون مجازات اسلامی در این زمینه می‌بایست موردبازنگری قرار گیرد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

The Necessity of the Conditions of Reason, puberty and Couples' Being Muslim to Realize Ihsan in Adultery Hadd

نویسنده [English]

  • Ruhollah Akrami
Associate Professor, Department of Criminal Law and Criminology, Faculty of Law, Qom University, Qom, Iran.
چکیده [English]

Realization of Ihsan (being married) in adultery hadd requires that the person has previously had sexual intercourse with his or her spouse. However, the couple must have the conditions during the intercourse so that they can be sentenced to (Rajm) stoning if they commit adultery. There is no consensus on these conditions. Despite the fact that Article 226 of the Islamic Penal Code adopted in 2013 considers the wisdom and maturity of a person necessary in Ihsan of a man and a woman, and in addition, the maturity of the spouse during the intercourse is valid in the ihsan of a man. However, the findings of the current study, which has been done by descriptive-analytical method, indicate that there is no convincing evidence for the validity of maturity and wisdom during the intercourse as a condition of ihsan, and that a person is mature and wise at the time of committing adultery is enough, although the intercourse with his/her spouse has been occurred in childhood or insanity. On the other hand, the couple's being Muslim is necessary for the fulfillment of ihsan in the case of at least one of them (the husband or wife) is Muslim and the narrated arguments is sufficient for that. Therefore, the provisions of the Islamic Penal Code in this regard should be reviewed.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Ihsan
  • conditions of Ihsan
  • adultery causing stoning
  • criminal jurisprudence
  • criminal law
* قر آن کریم.
1. ابن‌اثیر جزری، مبارک. (بی‌تا). النهایة فی غریب الحدیث والأثر. قم: مؤسسه اسماعیلیان.
2. ابن‌ادریس حلی، محمد. (۱۴۱۰ق). السرائر. قم: دفتر انتشارات اسلامی.
3. ابن‌أبی عقیل عمانی، حسن. (بی‌تا). مجموعه فتاوی ابن‌ابی‌عقیل. قم: طابعة الإخلاص.
4. ابن‌براج طرابلسی، عبدالعزیز. (۱۴۰۶ق). المهذب. قم: دفتر انتشارات اسلامی.
5. ابن‌جنید اسکافی، محمد. (۱۴۱۶ق). مجموعه فتاوی ابن الجنید. قم: دفتر انتشارات اسلامی.
6. ابن‌زهره حسینی حلبی، حمزه. (۱۴۱۷ق). غنیة النزوع. قم: مؤسسه امام صادق(علیه السلام).
7. ابن‌قدامه مقدسی، عبدالله. (۲۰۰۴م). المغنی. بیروت: بیت ألافکار الدولیه.
8. ابن‌مکی عاملی، محمد. (۱۴۱۰ق). اللمعة الدمشقیه. بیروت: دارالتراث.
9. بهوتی، منصور. (۱۴۲۱ق). شرح منتهی الإرادات. بی‌جا: مؤسسة الرساله.
10. حر عاملی، محمد بن حسن. (۱۴۰۹ق). وسائل الشیعه. قم: مؤسسه آل‌البیت(علیهم السلام).
11. حسینی شیرازی، سیدمحمد. (۱۴۰۹ق). الفقه: الحدود والتعزیرات. بیروت: دارالعلوم.
12. حلبی، أبی الصلاح. (۱۴۰۳ق). الکافی فی الفقه. اصفهان: کتابخانه امام أمیرالمؤمنین(علیه السلام).
13. خرشی، أبی عبدالله محمد. (۱۳۱۷ق). الخرشی علی مختصر خلیل. مصر: مطبعة الکبری الأمیریه.
14. شوشتری، محمدتقی. (۱۴۰۶ق). النجعه. تهران: کتاب‌فروشی صدوق.
15. شیخ صدوق، محمد. (۱۴۱۵ق). المقنع. قم: مؤسسه امام هادی(علیه السلام).
16. شیخ مفید، محمد. (۱۴۱۰ق). المقنعه. قم: دفتر انتشارات اسلامی.
17. شیرازی، أبواسحاق إبراهیم. (۱۴۱۶ق). المهذب. بیروت: دارالکتب العلمیه.
18. طباطبایی، سیدعلی. (۱۴۱۸ق). ریاض المسائل. قم: مؤسسه آل‌البیت(علیهم السلام).
19. طوسی، محمد بن حسن. (۱۳۸۷ق). المبسوط. تهران: المکتبة المرتضویه.
20. طوسی، محمد بن حسن. (۱۴۰۷ق). تهذیب الأحکام. تهران: دارالکتب الاسلامیه.
21. عاملی جبعی، زین‌الدین. (۱۴۱۲ق). الروضة البهیه. قم: دفتر تبلیغات اسلامی.
22. عراقی، آقاضیاء. (۱۴۱۱ق). منهاج الاصول. بیروت: دارالبلاغه.
23. علامه حلی، أبومنصور حسن. (۱۴۱۲ق). منتهی المطلب. مشهد: مجمع البحوث الإسلامیه.
24. علامه حلی، أبومنصور حسن. (۱۴۱۳ق). قواعد الأحکام. قم: دفتر انتشارات اسلامی.
25. علامه حلی، أبومنصور حسن. (۱۴۱۴ق). مختلف الشیعه. قم: دفتر انتشارات اسلامی.
26. فاضل آبی، حسن. (۱۴۱۷ق). کشف الرموز. قم: دفتر انتشارات اسلامی.
27. فاضل اصفهانی، محمد. (۱۴۱۶ق). کشف اللثام والإبهام. قم: دفتر انتشارات اسلامی.
28. فاضل لنکرانی، محمد. (۱۴۲۲ق). تفصیل الشریعه: الحدود. قم: مرکز فقه الائمه الاطهار(علیهم السلام).
29. کاشانی، علاء الدین. (۲۰۰۲م). بدائع الصنایع. بیروت: دارالکتب العلمیه.
30. کیدری، قطب‌الدین محمد. (۱۴۱۶ق). إصباح الشیعه. قم: مؤسسه امام صادق(علیه السلام).
31. مؤسسه آموزشی و پژوهشی قضا. (۱۳۹۰). گنجینه استفتائات قضایی. نسخه ۲.
32. مؤمن قمی، محمد. (۱۴۲۲ق). مبانی تحریر الوسیله: الحدود. تهران: مؤسسه نشر آثار امام خمینی(ره).
33. محقق حلی، أبوالقاسم جعفر. (۱۴۰۸ق). شرائع الاسلام. قم: اسماعیلیان.
34. مدرسی، سیدمحمدتقی. (۱۴۳۰ق). فقه الحدود وأحکام العقوبات. قم: محبان الحسین(علیه السلام).
35. مقدس اردبیلی، احمد. (۱۴۰۳ق). مجمع الفائدة والبرهان. قم: دفتر انتشارات اسلامی.
36. مکارم شیرازی، ناصر. (۱۴۱۸ق). کتاب الحدود والتعزیرات. قم: مدرسه امام امیرالمؤمنین علی بن أبی‌طالب(علیه السلام).
37. منتظری، حسین‌علی. (بی‌تا). کتاب الحدود. قم: دارالفکر.
38. موسوی اردبیلی، سیدعبدالکریم. (۱۴۲۷ق). فقه الحدود والتعزیرات. قم: انتشارات دانشگاه مفید.
39. موسوی خویی، سیدابوالقاسم. (۱۴۱۳ق). الهدایة فی الاصول. قم: مؤسسه صاحب‌الامر(عج).
40. نجفی، محمدحسن. (۱۴۰۴ق). جواهر الکلام. بیروت: دارإحیاء التراث العربی.
41. نراقی، ملا احمد. (۱۴۲۵ق). الحاشیة علی الروضة البهیه. قم: دفتر انتشارات اسلامی.