بررسی ادله احتیاط با رویکرد جواز تلقیح مصنوعی در رحم جایگزین

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشیار جامعة المصطفی العالمیه، قم، ایران.

چکیده

بی‌گمان آمار بیست‌درصدی زنان و مردان نازا که از متوسط نازایی دیگر کشورها بیشتر است، معضلی اجتماعی برای نظام اسلامی است. عمق این مشکل هنگامی روشن‌تر می‌شود که نگاهی اجمالی به آسیب‌های خانمان‌سوز آن، همانند افسردگی، ناامیدی و طلاق داشته باشیم. خوشبختانه بسیاری از جوامع با کمک پیشرفت‌های دانش پزشکی از طریق تلقیح مصنوعی در رحم جایگزین، این مشکل را علاج کرده‌اند. این راه‌حل علمی در جوامع اسلامی و شیعی به مانع شرعی دچار شده است؛ زیرا بسیاری از فقهای عظام فتوا به عدم‌جواز داده‌اند و دلیل اصلی آنها تمسک به قاعده احتیاط در امور هامه از جمله احکام فروج است. این نوشته بر آن است که در راستای رفع مانع شرعی تلقیح مصنوعی در رحم جایگزین، شمول این قاعده را بر تلقیح مصنوعی موردنقد قرار دهد. در این رابطه پس از تبیین مسئله، بحث از پیشینه و ادله مخالفان، به‌ویژه قاعده احتیاط، بررسی و نقد شده و در پایانْ ادله موافقان ارائه و برخی از اشکالات پاسخ داده شده است. سرانجام این نتیجه حاصل آمد که درمان زوجین نابارور از طریق تلقیح مصنوعی در رحم جایگزین، با پرهیز از محرمات جانبی، روا است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

An Evaluation of Precautionary Arguments with the Approach of Permitting Artificial Insemination in a Surrogate Uterus

نویسنده [English]

  • Mohammad Zarvandi Rahmani
Associate Professor, Al-Mustafa International University, Qom, Iran.
چکیده [English]

Undoubtedly, the 20% number of infertile men and women in Iran, which is higher than the average infertility of other countries, is a social problem for the Islamic system. The depth of this problem becomes clearer when we take a brief look at its devastating harms, such as depression, frustration, and divorce. Fortunately, many communities have cured this problem with the help of advances in medical knowledge through artificial insemination in a surrogate uterus. This scientific solution has faced a religious obstacle in Islamic and Shiite societies. Many great jurists have issued fatwas on impermissibility, and the main reason for them is to adhere to the principle of precaution in all matters, including the rulings of vulvae. This paper intends to criticize the inclusion of this rule on artificial insemination in order to remove the religious obstacle of artificial insemination in the surrogate uterus. In this regard, after explaining the issue, the discussion of the background and arguments of the opponents, especially the precautionary principle, has been examined and criticized, and at the end, the arguments of the proponents have been presented and some problems have been answered. Finally, it was concluded that infertile couples could be treated by artificial insemination in a surrogate uterus, while avoiding side Haram practices.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Isalat al-Ihtiyat
  • Haram doubts
  • vulvae
  • artificial insemination
  • surrogate uterus
* قرآن.
1. امام خمینی، سیدروح الله. (۱۳۸۵). تحریر الوسیله (ج۲). تهران: نشر آثار امام خمینی(ره).
2. بحرالعلوم، محمد بن محمدتقی. (۱۴۰۳ق). بلغة الفقیه. تهران: مکتبة الصادق(علیه السلام).
3. بحرانی، شیخ یوسف. (۱۴۰۸ق). الحدائق الناضرة فی احکام العترة الطاهره. قم: مؤسسة النشر الاسلامی.
4. تبریزی. جواد. (۱۴۱۶ق). استفتائات جدید. قم: دار الصدیقة الشهیده.
5. حر عاملی، محمد بن حسن. (۱۴۱۰ق). وسائل الشیعه (ج۱۷، ۲۰ و ۲۱). قم: موسسه آل‌البیت(علیهم السلام)لإحیاء التراث.
6. حلّی، الحسن بن یوسف بن المطهّر. (۱۳۸۸ق). ایضاح الفوائد. تهران: مؤسسه کوشانپور.
7. حلّی، الحسن بن یوسف بن المطهّر. (۱۴۱۴ق). تذکرة الفقها. قم: مؤسسه آل‌البیت(علیهم السلام).
8. خامنه‌ای، سیدعلی. (۱۳۹۴). اجوبة الاستفتائات. تهران: فقه روز.
9. خوئی، ابوالقاسم. (۱۴۲۶ق). موسوعة الامام الخوئی: المستند فی شرح العروة (الطبعة الثانیة). قم: مؤسسة احیاء آثار الامام الخوئی.
10. روحانی، سیدصادق. (۱۴۲۹ق). فقه الصادق. قم: هاتف.
11. سبزواری، سیدعبدالاعلی. (۱۴۱۳ق). مهذب الاحکام. قم: المنار.
12. سیستانی، سیدعلی. (۱۴۱۴ق). منهاج الصالحین (ج۱). قم: دفتر معظم له.
13. شهید اول، محمد بن مکی عاملی. (۱۴۱۴ق). غایة المراد. قم: انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی.
14. شهید ثانی، زین‌الدین بن علی. (۱۴۱۴ق). مسالک الافهام. قم: مؤسسة المعارف الاسلامیه.
15. شیخ انصاری، مرتضی. (۱۴۱۵ق). نکاح. قم: مجمع الفکر الاسلامی.
16. شیخ انصاری، مرتضی. (۱۴۲۴ق). موسوعة الفقهیة. قم: مجمع الفکر الاسلامی.
17. شیخ انصاری، مرتضی. (۱۴۲۷ق). فرائد الاصول (ج۲۵). قم: مجمع الفکر الاسلامی.
18. شیخ طوسی، محمد بن حسن. (۱۳۷۸ق). تهذیب الاحکام. قم: دار التعارف للمطبوعات.
19. صافی گلپایگانی، لطف‌الله. (۱۴۰۹ق). مجمع المسائل (ج۲). قم: دارالقرآن.
20. طباطبائی، سیدعلی. (۱۴۱۲ق). ریاض المسائل. قم: مؤسسه النشر الإسلامی.
21. طباطبائی، سیدمحمدحسین. (۱۳۶۳). المیزان (ج۱۵). تهران: دارالکتب الاسلامیه.
22. فاضل آبی، حسن بن علی. (۱۴۱۶ق). کشف الرموز (ج۱۲). تهران: منشورات مکتبة الصدر.
23. فاضل لنکرانی، محمد. (۱۴۲۳ق). تفصیل الشریعة. قم: مرکز فقه الائمة الاطهار.
24. کلینی، محمد بن یعقوب بن اسحاق. (۱۴۲۹ق). الکافی (الطبعة الاولی). قم: دارالحدیث.
25. محسنی، محمدآصف. (۱۳۸۲). الفقه والمسائل الفقهیه. قم: بوستان کتاب.
26. محقّق ثانی، علی بن الحسین بن عبدالعالی الکرکی. (۱۴۰۸ق). جامع المقاصد. قم: مؤسسة آل‌البیت(علیهم السلام) لإحیاء التراث.
27. مقدس اردبیلی، احمد بن محمد. (۱۴۰۵ق). مجمع الفائدة والبرهان. قم: مؤسسه نشر اسلامی.
28. مکارم شیرازی، ناصر. (۱۴۲۷ق). استفتائات جدید (ج۱). قم: مدرسه امیرالمؤمنین.
29. میرزای شیرازی، محمدحسن. (۱۴۰۹ق). تقریرات آیة الله المجدد الشیرازی. قم: مؤسسة آل‌البیت(علیهم السلام) لاحیاء التراث.
30. نجفی، محمدحسن. (۱۳۶۷). جواهر الاحکام. تهران: دارالکتاب ااسلامیة.
31. نراقی، ملااحمد. (۱۴۱۸ق). مستند الشیعه فی احکام الشریعة (الطبعة الاولی). مشهد: مؤسسة آل‌البیت(علیهم السلام) لاحیاء التراث.
32. وحید خراسانی، حسین. (۱۳۷۹). توضیح المسائل. قم: مدرسه امام باقر(علیه السلام).