پندارواره کراهت حضور زن نزد محتضر

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 پژوهشگر دفتر مطالعات فقهی پزشکی قانونی، قم، ایران.

2 دانش آموخته سطح سه جامعة الزهرا، قم، ایران.

چکیده

عموم مراجع معاصر حضور جُنب و زن حائض و نیز تنهاگذاشتن نسوان نزد محتضر را مکروه دانسته‌اند. این فتاوا همواره توسط متشرعان مورد عمل قرار می‌گیرد و از همین رو، گاه از حاضرشدن زنان نزد محتضر ممانعت می‌شود. ازآن‌رو که پژوهشی موسع در این باره صورت نگرفته است، پرسش از بررسی حکم فقهی حضور زن نزد محتضر مسئله‌ای است که نیازمند کاویدن تا مرحله پاسخ درخور است. بررسی مبانی فقهی این احکام از این حیث ضروری است که علاوه بر ثمرات عملی، می‌تواند بیانگر نوعی نگرش به زنان باشد. نیل به این مقصد در سایه توصیف و تحلیل گزاره‌های فقهی با گردآوری داده‌های کتابخانه میسر است. بر پایه یافته‌های این پژوهش، حتی اگر کراهت حضور زن حائض نزد محتضر با استناد به قاعده تسامح در ادله سنن پذیرفته شود، اما بی‌تردید این حکم تنها به زمان تلقین اختصاص دارد و تمام بازه زمانی احتضار را در بر نمی‌گیرد. حکم کراهت تنهاگذاشتن زنان نزد محتضر نیز فاقد پشتوانه شرعی و فتوایی است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Image of Presence of a Woman Next to the Muhtadar as Makruh

نویسندگان [English]

  • mohamad jafar sadegh pour 1
  • farahnaz ghasemi 2
1 Researcher at the Office of Jurisprudential Studies of Forensic Medicine, Qom, Iran.
2 Graduated in Level 3 (M.A) from Al-Zahra University, Qom, Iran.
چکیده [English]

Most of contemporary authorities have considered the presence of Junub person and menstruating women as well as leaving women alone with the Muhtadar (A person who is about to die and whose soul is about to leave his body) as Makruh. These fatwas are always followed by the legislators, and therefore, women are sometimes prevented from appearing next to a Muhtadar. Since no extensive research has been carried out on this, then, the question of examining the jurisprudential ruling on the presence of a woman next to a Muhtadar is an issue that needs to be explored until the answer stage. It is necessary to study the jurisprudential principles of these rulings in the sense that in addition to practical fruits, it can express a kind of attitude towards women. Achieving this goal is possible in the shadow of describing and analyzing jurisprudential propositions by collecting library data. The findings of this study suggest that, even if the presence of a menstruating woman next to a Muhtadar is accepted based on the principle of Tasamoh (laxity) in the arguments of Sunnah, but undoubtedly this ruling is only for the time of Talqin (some phrases regarding Islamic beliefs that are recited for the deceased before burying his or her corpse) and does not cover the whole period of Ihtidar. The ruling of leaving women alone with the Muhtadar as makruh also lacks religious support and fatwas.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Women
  • Muhtadar
  • makruh
  • Ha’id
  • Junub
  • leaving alone

مراجع

* قرآن کریم.
1. آملى، میرزا محمدتقى. (۱۳۸۰ق). مصباح الهدى فی شرح العروة الوثقى (چاپ اول). تهران: مؤلف.
2. انصاری دزفولى، مرتضى بن محمدامین. (۱۴۱۴ق). رسائل فقهیة (چاپ اول). قم: کنگره جهانى بزرگداشت شیخ اعظم انصارى.
3. انصاری دزفولى، مرتضى بن محمدامین. (۱۴۱۵ق الف). کتاب الطهارة (چاپ اول). قم: کنگره جهانى بزرگداشت شیخ اعظم انصارى.
4. انصاری دزفولى، مرتضى بن محمدامین. (۱۴۱۵ق ب). کتاب المکاسب (چاپ اول). قم: کنگره جهانى بزرگداشت شیخ اعظم انصارى.
5. بجنوردى، سیدحسن بن آقابزرگ موسوى. (۱۴۱۹ق). القواعد الفقهیة (چاپ اول). قم: نشر الهادی.
6. بحرانی، یوسف بن احمد بن ابراهیم. (۱۴۰۵ق). الحدائق الناضرة فی أحکام العترة الطاهرة (چاپ اول). قم: انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین.
7. حرّ عاملی، محمد بن الحسن. (۱۴۱۴ق). وسائل الشیعة (چاپ اول). قم: مؤسسة آل‌البیت(علیهم السلام).
8. حکیم، سید محمدسعید طباطبایى (بی‌تا). مصباح المنهاج - کتاب الطهارة (چاپ اول). بی‌جا: مؤسسة المنار.
9. حلی، حسن بن یوسف بن مطهر. (۱۳۸۱ق). رجال العلامة (چاپ دوم). نجف: منشورات المطبعة الحیدریة.
10. حلی، حسن بن یوسف بن مطهر. (۱۴۱۱ق). تبصرة المتعلمین فی أحکام الدین (چاپ اول). تهران: مؤسسه چاپ و نشر وابسته به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامى.
11. حلی، حسن بن یوسف بن مطهر. (۱۴۱۴ق). تذکرة الفقهاء (چاپ اول). قم: مؤسسه آل‌البیت(علیهم السلام).
12. حلی، حسن بن یوسف بن مطهر. (۱۴۱۹ق). ‌‌نهایة الإحکام فی معرفة الأحکام (چاپ اول). ‌قم: مؤسسه آل‌البیت(علیهم السلام).
13. حلی، حسن بن یوسف بن مطهر. (۱۴۲۰ق). تحریر الأحکام الشرعیة على مذهب الإمامیة (چاپ اول). قم: مؤسسه امام صادق(علیه السلام).
14. حلى، شمس‌الدین محمد بن شجاع القطّان. (۱۴۲۴ق).معالم الدین فی فقه آل یاسین (چاپ اول). قم: مؤسسه امام صادق(علیه السلام).
15. حلى، یحیى بن سعید. (۱۴۰۵ق). الجامع للشرائع (چاپ اول). قم: مؤسسة سید الشهداء العلمیة.
16. خوانسارى، سید احمد بن یوسف. (۱۴۰۵ق). جامع المدارک فی شرح مختصر النافع (چاپ دوم). قم: مؤسسه اسماعیلیان.
17. راشدی، لطیف؛ و راشدی، سعید. (۱۳۹۳). رساله توضیح‌المسائل نه مرجع (چاپ یازدهم). تهران: انتشارات پیام عدالت.
18. سبحانی تبریزى، جعفر. (۱۴۲۹ق). رساله توضیح‌المسائل (چاپ سوم). قم: مؤسسه امام صادق(علیه السلام).
19. سبزوارى، محمدباقر بن محمد مؤمن. (۱۴۲۳ق). کفایة الأحکام (چاپ اول). قم: جامعه مدرسین.
20. شبیری زنجانى، سید موسى. (۱۴۳۰ق). رساله توضیح‌المسائل (چاپ اول). قم: انتشارات سلسبیل.
21. شهید اول، محمد بن مکى عاملی. (۱۴۱۷ق). الدروس الشرعیة فی فقه الإمامیة (چاپ دوم). قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
22. شهید ثانى، زین‌الدین بن على عاملی. (۱۴۱۲ق). الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیة (المحشّى - سلطان العلماء، چاپ اول). قم: انتشارات دفتر تبلیغات اسلامى حوزه علمیه قم.
23. شیخ مفید، محمد بن محمد بن نعمان عکبرى. (۱۴۱۳ق). المقنعة (چاپ اول). قم: کنگره جهانى شیخ مفید.
24. صدوق، محمد بن علی بن بابویه. (۱۳۶۲). الخصال (چاپ اول). قم: بی‌نا.
25. صدوق، محمد بن علی بن بابویه. (۱۳۸۶). علل الشرائع (چاپ اول). قم: کتابفروشى داورى.
26. صدوق، محمد بن علی بن بابویه. (۱۴۱۳ق). من لا یحضره الفقیه (چاپ دوم). قم: انتشارات اسلامی.
27. صدوق، محمد بن علی بن بابویه. (۱۴۱۵ق). المقنع (چاپ اول). قم، مؤسسه امام هادى(علیه السلام).
28. صدوق، محمد بن علی بن بابویه. (۱۴۱۸ق). الهدایة فی الأصول والفروع (چاپ اول). قم: مؤسسه امام هادى(علیه السلام).
29. طباطبایی، سید محمدکاظم. (۱۴۰۹ق). العروة الوثقى (چاپ دوم). بیروت: مؤسسة الأعلمی.
30. طوسی، ابوجعفر محمد بن حسن. (۱۳۸۷). المبسوط فی فقه الإمامیة (چاپ سوم). تهران: المکتبة المرتضویة.
31. طوسی، ابوجعفر محمد بن حسن. (۱۴۰۰ق). النهایة فی مجرد الفقه والفتاوى. چاپ دوم، بیروت: دار الکتاب العربی.
32. طوسی، ابوجعفر محمد بن حسن. (۱۴۰۷ق). تهذیب الأحکام (چاپ چهارم). تهران: دار الکتب الاسلامیه.
33. طوسی، ابوجعفر محمد بن حسن. (۱۴۱۷ق). العُدة فی أصول الفقه (چاپ اول). قم: علاقبندیان.
34. طوسی، محمد بن على بن حمزه. (۱۴۰۸ق). الوسیلة إلى نیل الفضیلة (چاپ اول). قم: انتشارات کتابخانه آیة الله مرعشى نجفى(قدس سره).
35. عاملی، محمد بن على موسوى. (۱۴۱۱ق). مدارک الأحکام فی شرح عبادات شرائع الإسلام (چاپ اول). بیروت: مؤسسه آل‌البیت(علیهم السلام).
36. علام، شوقی ابراهیم (۵ آوریل ۲۰۱۸م). بازیابی از سایت دار الإفتاء: http://dar-alifta.org.
37. فاضل لنکرانی، محمد. (۱۴۲۶ق). رساله توضیح‌المسائل (چاپ صدوچهاردهم)، قم: بی‌نا.
38. فاضل هندی، محمد بن حسن. (۱۴۱۶ق). کشف اللثام والإبهام عن قواعد الأحکام (چاپ اول). قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
39. فیض کاشانى، محمدمحسن بن شاه‌مرتضى (بی‌تا). مفاتیح الشرائع (چاپ اول). قم: انتشارات کتابخانه آیةالله مرعشى نجفى(قدس سره).
40. کشى، ابوعمرو محمد بن عمر بن عبدالعزیز. (۱۴۰۹ق). رجال الکشی (چاپ اول). مشهد: مؤسسه نشر دانشگاه مشهد.
41. کلینى، ابوجعفر محمد بن یعقوب. (۱۴۰۷ق). الکافی (چاپ چهارم). تهران: دار الکتب.
42. کوفى، محمد بن محمداشعث. (بی‌تا). الجعفریات - الأشعثیات (چاپ اول). تهران: مکتبة نینوى.
43. مجلسى اول، محمدتقى. (۱۴۰۶ق). روضة المتقین فی شرح من لا یحضره الفقیه (چاپ دوم). قم: مؤسسه فرهنگى اسلامى کوشانپور.
44. مجلسى دوم، محمدباقر بن محمدتقى. (۱۴۰۶ق). ملاذ الأخیار فی فهم تهذیب الأخبار (چاپ اول). قم: کتابخانه مرعشى نجفى(قدس سره).
45. مجلسى دوم، محمدباقر بن محمدتقى. (۱۴۱۰ق). بحار الأنوار الجامعة لدُرر أخبار الأئمة الأطهار(علیهم السلام) (چاپ اول). بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
46. محقق حلی، نجم‌الدین جعفر بن حسن. (۱۴۰۷ق). المعتبر فی شرح مختصر (چاپ اول). قم: مؤسسه سیدالشهداء(علیه السلام).
47. محقق حلی، نجم‌الدین جعفر بن حسن. (۱۴۰۸ق). شرائع الإسلام فی مسائل الحلال والحرام (چاپ دوم). قم: مؤسسه اسماعیلیان.
48. مراغى، سید میر عبدالفتاح بن على حسینى. (۱۴۱۷ق). العناوین الفقهیة (چاپ اول). قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
49. مکارم شیرازى، ناصر. (۱۴۲۹ق). رساله توضیح‌المسائل (چاپ پنجاه‌ودوم). قم: انتشارات مدرسه امام على بن ابی‌طالب(علیه السلام).
50. منسوب به امام رضا، على بن موسى(علیه السلام). (۱۴۰۶ق). الفقه - فقه الرضا (چاپ اول). مشهد: مؤسسه آل‌البیت(علیهم السلام).
51. موسوی خمینى، سید روح‌اللّه. (۱۴۲۶ق). توضیح‌المسائل (چاپ اول). بی‌جا: بی‌نا.
52. نائینى، محمدحسین. (۱۳۵۲). أجود التقریرات (چاپ اول). قم: مطبعة العرفان.
53. نجفى، جعفر بن خضر مالکى. (۱۴۲۲ق). ‌کشف الغطاء عن مبهمات الشریعة الغراء (چاپ اول). قم: انتشارات دفتر تبلیغات اسلامى حوزه علمیه.
54. نجفى، جعفر بن خضر مالکى. (بی‌تا). رسالة فی أحکام الأموات (چاپ اول). نجف: مؤسسه کاشف‌الغطاء.
55. نجفی، محمدحسن. (۱۴۰۴ق). جواهر الکلام فی شرح شرائع الاسلام (چاپ هفتم). بیروت: دار الإحیاء التراث العربی.
56. وحید خراسانى، حسین. (۱۴۲۸ق). توضیح‌المسائل (چاپ نهم). قم: مدرسه امام باقر(علیه السلام).

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 20 اسفند 1398
  • تاریخ بازنگری: 09 آبان 1399
  • تاریخ پذیرش: 25 آبان 1399

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار