حکم مصافحه با اجنبیه غیرمسلمان در عرصه تشریفات بین‌‌‌الملل

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه فقه و اصول جامعة المصطفی العالمیة، قم، ایران.

چکیده

حکم مصافحه با اجنبیه غیرمسلمان در فرایند استقبال و بدرقه در عرصه تشریفات بین‌الملل، دیپلماتیک و غیردیپلماتیک، مسئله‌ای نیازمند کاویدن تا مرحله پاسخی درخور است، چرا که تحقیقی موسع و یکپارچه دراین‌باره صورت نگرفته است. انکار حرمت مصافحه توسط برخی اندیشوران حوزه فقه، با قید عدم ریبه و لذت، مخصوصاً در مراودات بین‌المللی، با نسبت‌دادن تشکیک در حرمت آن به بعضی از بزرگان عرصه فقه، به استناد عمومیت‌نداشتن ادله حرمت در حکم و موضوع، ضرورت پرسش از حکم مصافحه با اجنبیه غیرمسلمان در عرصه تشریفات رایج بین‌المللی را مضاعف می‌کند. علاوه بر اینکه اشاره برخی نویسندگان به پاره‌ای مصلحت‌سنجی‌ها در مصافحه و سعی در تبلور عنوان ثانوی و تمسک به حکم ثانوی جواز در مسئله، باعث شد تا این تحقیق با هدف شناخت حدود و ثغور ادلهٔ دال بر حرمت مصافحه با اجنبیه غیرمسلمان و تبیین عمومیت یا عدم عمومیت حکم و موضوع آن در فرایند تشریفات بین‌المللی و تحلیل تمسک به‌عنوان ثانوی «مصلحت» برای تجویز مصافحه در فرض پذیرش حکم اولی حرمت انجام شده و نیل به این مقصد در سایه توصیف و تحلیل گزاره‌های فقهی با گردآوری داده‌های کتابخانه‌ای میسر است که نتیجه آن، تبیین و تحلیل حکم اولی و ثانوی مصافحه با اجنبیه غیرمسلمان در فرایند استقبال و بدرقه در عرصه تشریفات بین‌الملل است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Ruling of Shaking Hands with Female Non-Muslim Foreigners in the Arena of International Ceremonies

نویسنده [English]

  • mahdi dargahi
Assistant professor, Department of Fiqh and Usul, Al-Mustafa International University, Qom, Iran.
چکیده [English]

The ruling on shaking hands with female non-Muslim foreigners in the process of welcoming and escorting them in the arena of international, diplomatic, and non-diplomatic ceremonies is an issue that needs to be explored until finding a good answer, since no comprehensive and integrated research has been carried out on this field. Denying the handshake as a haram (forbidden) action by some thinkers in the field of jurisprudence, with the condition of lack of interest and pleasure, especially in international relations, considering doubt in its being haram to some scholars in the field of jurisprudence, and lack of the generality of the arguments as being haram about its ruling and topic, will double the need to question the ruling of shaking hand with female non-Muslim foreigners in the arena of common international ceremonies. In addition to the fact that some authors referred to some expediencies in the handshake and tried to crystallize the secondary title and resort to the secondary ruling of permission in the issue, the current study has been carried out with the aim of identifying the limits and boundaries of arguments for shaking hands with female non-Muslim foreigners, explaining the generality or non-generality of its ruling and subject in the process of international ceremonies, and analyzing the resort as a secondary "expediency" for permissibility of the handshake, if the first ruling as a haram action is accepted. Achieving this aim is possible by describing and analyzing jurisprudential propositions through collecting library data, the result of which is the explanation and analysis of the first and second rulings of shaking hands with female non-Muslim foreigners in the process of welcoming and escorting them in the arena of international ceremonies.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Shaking hands
  • ceremonies
  • international interactions and relations
  • international custom
  • Imamiyah jurisprudence
1. انصاری، محمدامین. (۱۴۱۵ق). کتاب النکاح. قم: کنگره جهانی بزرگداشت شیخ اعظم انصاری.
2. ایروانی، باقر. (۱۴۲۷ق). دروس تمهیدیة فی الفقه الإستدلالی على المذهب الجعفری. قم: مؤسسة الفقه للطباعة و النشر.
3. بروجردی، سید حسین. (۱۴۱۲ق). الحاشیة علی کفایة الأصول. قم: نشر انصاریان.
4. بیدارمغز، علی‌‌‌محمد. (۱۳۹۱). تشریفات: راهبرد موفقیت. کاشان: انتشارات مرسل.
5. بیدارمغز، علی‌‌‌محمد. (۱۳۹۶). راهبرد تشریفات در مدیریت ارتباطات. کاشان: انتشارات مرسل.
6. تبریزی، جواد بن علی. (بی‌‌‌تا). استفتائات جدید. قم: دفتر معظم له.
7. حائری یزدی، شیخ عبدالکریم. (۱۴۱۸ق). درر الفوائد. قم: مؤسسة النشر الإسلامی.
8. حداد عادل، غلامعلی و همکاران. (۱۳۸۱). فرهنگ واژه‌‌‌های مصوب فرهنگستان. تهران: انتشارات فرهنگستان زبان و ادب فارسی.
9. حر عاملی، محمدحسن. (۱۴۰۹ق). وسائل الشیعة إلی تحصیل مسائل الشریعة (محققان: گروه پژوهش مؤسسه آل‌‌‌البیت). قم: نشر ‏مؤسسه آل‌‌‌البیت(علیهم السلام).
10. حکیم، سید حسن طباطبایی. (۱۴۱۶ق). مستمسک العروة الوثقی. قم: مؤسسة دار التفسیر.
11. خمینی، سید روح‌‌‌الله. (۱۴۲۴ق). توضیح المسائل (المحشی). قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم‌‌‌.
12. خمینی، سید مصطفی. (۱۴۱۸ق «الف»). تحریرات فی الأصول. قم: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(قدس سره).
13. خمینی، سید مصطفی. (۱۴۱۸ق «ب»). مستند تحریر الوسیلة. تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(قدس سره).
14. درگاهی، مهدی؛ و حسین‌‌‌زاده، حسین. (۱۳۹۶). میان کنش کرامت انسانی و عملیات‌‌‌های اطلاعاتی، فصلنامه پژوهش‌‌‌های حفاظتی-امنیتی، دانشگاه جامع امام حسین(علیه السلام)، 6(21)، صص ۳۳-۶۰.
15. دهخدا، علی‌‌‌اکبر. (۱۳۵۲). لغت‌‌‌نامه دهخدا. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
16. ذوالعین، پرویز. (۱۳۹۳). آداب و تشریفات دیپلماتیک. تهران: نشر میزان.
17. روحانی، سید صادق. (۱۴۱۲ق). فقه الصادق(علیه السلام). قم: دار الکتاب مدرسه امام صادق(علیه السلام).
18. زنجانی، سید موسی. (۱۴۱۹ق). کتاب نکاح. قم: مدرسه پژوهشی رأی پرواز.
19. سیفی مازندرانی، على‌‌‌اکبر. (۱۴۱۷ق). دلیل تحریر الوسیلة - الستر والساتر. تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(قدس سره).
20. صافی، لطف‌‌‌الله. (۱۴۱۷ق). جامع الأحکام. قم: انتشارات حضرت معصومه(علیهم السلام).
21. صدر، سید محمدباقر. (۱۴۱۸ق). دروس فی علم الأصول. قم: مؤسسة النشر الإسلامی.
22. صدوق، محمد بن علی. (۱۴۱۳ق). کتاب من لایحضره الفقیه. قم: دفتر انتشارات اسلامی.
23. صدوق، محمد بن علی. (بی‌‌‌تا). علل الشرائع. قم: مکتبة الداوری.
24. طباطبایی، سید تقی. (۱۴۲۶ق). مبانی منهاج الصالحین. قم: منشورات قلم الشرق.
25. علیدوست، ابوالقاسم. (۱۳۸۸). فقه و عرف. تهران: انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
26. عمید، حسن. (۱۳۵۱). فرهنگ عمید. تهران: انتشارات جاودان.
27. کلینی، محمد بن یعقوب. (۱۴۰۷ق)، الکافی. تهران: دار الکتب الإسلامیة.
28. مؤمن، محمد. (۱۴۲۲ق). مبانی تحریر الوسیلة - کتاب الحدود. قم: انتشارات موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
29. مشکینی، علی. (۱۳۸۶). اصطلاحات الأصول و معظم أبحاثها. قم: نشر الهادی.
30. معین، محمد. (۱۳۵۳). فرهنگ فارسی. تهران: انتشارات امیرکبیر.
31. مکارم شیرازى، ناصر. (۱۴۲۴ق). کتاب النکاح. قم: انتشارات مدرسه امام على بن ابى‌‌‌طالب(علیه السلام).
32. ملک‌‌‌افضلی اردکانی، محسن؛ حائری، محمدحسن؛ فخلعی، محمدتقی؛ و ارسطا، محمدجواد. (۱۳۹۱). مفهوم نظام و کاربرد آن در فقه و اصول. مجله فقه و اصول، ۴۸(88)، صص ۱۱۹-۱۳۳.
33. منتظری، حسینعلی. (۱۴۰۹ق). مبانی فقهی حکومت اسلامی (مترجم: محمود صلواتی و ابوالفضل شکوری). تهران: مؤسسه کیهان.
34. منتظری، حسینعلی. (بی‌‌‌تا). رساله استفتائات. نرم‌‌‌افزار جامع فقه اهل‌‌‌بیت۲.
35. مهدیزاده، غلامرضا. (۱۳۹۴). تشریفات و روابط اجتماعی. تهران: نشر بیشه.
36. نائینی، محمدحسین غروی. (۱۳۷۷). أجود التقریرات (تقریر: سیدابوالقاسم خویی). قم: مؤسسة صاحب الأمر.
37. وب‌‌‌سایت پایگاه خبری تحلیلی پارسینه. (۱۳۹۲). گفتگو با آیت‌‌‌الله علوی بروجردی. بازیابی‌‌‌شده در ۱۲ آبان ۱۳۹۲، از https://www.parsine.com/fa/news/164151/.
38. وب‌‌‌سایت خبرگزاری فارس. (۱۳۹۳). گفتگو با مجتبی امانی رئیس سابق دفتر حفاظت منافع ایران در قاهره. بازیابی‌‌‌شده در ۴ بهمن ۱۳۹۳ از http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=13931104000240.
39. وب‌‌‌سایت دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیت‌‌‌الله خامنه‌‌‌ای. (۱۳۶۸). بیانات در دیدار وزیر، مسئولان وزارت امور خارجه و رؤساى نمایندگی‌‌‌هاى جمهورى اسلامى ایران در خارج از کشور. بازیابی‌‌‌شده در ۳۱ مرداد ۱۳۶۸ از http://www.leader.ir.
40. یحیایی ایله‌‌‌ای، احمد؛ و صمدی‌‌‌راد، برات‌‌‌الله. (۱۳۹۰). اصول و آداب تشریفات. تهران: کارگزار روابط عمومی.