واکاوی میزان دیه شکافته‌شدن دو طرف جوف (سلب عنوان جائفتین از نافذۀ جوف در قوانین جزایی)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 پژوهشگر مرکز مطالعات فقه پزشکی قانونی. قم، ایران .

2 استادیار حقوق دانشگاه آیت الله بروجردی(ره). بروجرد، ایران.

چکیده

عنوان «جائفه» برای یکی از جراحات موجود در فقه جزایی وضع شده است. قانونگذار مجازات اسلامی بر اساس ماده 711 همان قانون به تعریف و بیان احکام جراحت جائفه پرداخته است. قسمت اخیر ماده مذکور از این قرار است: «... درصورتی که وسیله مزبور از یک طرف وارد و از طرف دیگر خارج گردد، دو جراحت جائفه محسوب می‌شود». همان‌طور که از نص صریح ماده برمی‌‌آید هرگاه آلت جارحه از یک طرف جوف داخل شود و از طرف دیگر جوف خارج شود مانند اینکه از ناحیه شکم داخل و از ناحیه کمر خارج شود در این هنگام، دو دیه جائفه لازم خواهد بود. این دیدگاهِ قانونگذار مبتنی بر یکی از سه دیدگاه موجود در فقه جزایی است. دو دیدگاه دیگر به این شرح است که برخی قائل هستند در جراحت مذکور، دیه یک جائفه همراه با ارش ثابت است و گروه دیگری از فقها بر این باور هستند که جراحت مورد نظر، جائفه نیست بلکه یک جراحت خاص است که دیه آن 433 دینار و یک سوم دینار است. مقاله حاضر بر اساس روش توصیفی تحلیلی به نقد و بررسی ادله موجود پرداخته و در صدد اثبات دیدگاهی است که دیه جراحت مورد نظر را 433 دینار و یک سوم دینار می‌‌داند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

An Analysis of the Amount of Diya for the Incision of the Two Sides of Abdo-men Divesting of the title "Ja'efatain" (two sides of abdomens) in the incision of the abdomen in criminal law

نویسندگان [English]

  • taha zargarian 1
  • mahdi Chegeni 2
  • mohamad hasan siadat 2
1 Researcher at the Center for the Studies of Forensic Medicine. Qom, Iran .
2 Assistant Professor of Law, Ayatollah Boroujerdi University. Boroujerd, Iran.
چکیده [English]

The term "Ja'efeh" (an injury that the instrument such as knife is inserted into inside the body and it is equal to one-third of diya) is used for one of the injuries in criminal jurisprudence. According to Article 711 of the same law, the Islamic Penal Code has defined and stated the rulings of Ja'efeh injury. The last part of the article is as follows: "If the instrument enters from one side and exits from the other, it will be considered as two ja'efeh injuries." As can be seen from the explicit text of the article, whenever the instrument enters the abdomen on one side and gets out of the abdomen from the other side, as if it enters the abdomen and exits the waist, then two diya of ja'efeh will be required. This view of the legislator is based on one of the three views in criminal jurisprudence. The other two views are as follows: Some believe that in the mentioned injury, the diya will be a ja'efeh along with an arsh (compensation for injury) and another group of jurists believes that the aforementioned injury is not ja'efeh but a special injury with a diya of 433 dinars and a third of a dinar. The present paper criticizes and examines the existing arguments based on a descriptive-analytical method and seeks to prove the view that the diya for the injury is 433 dinars and one third of the dinars.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Ja'efeh
  • Diya
  • Injury
  • Islamic Penal Code

مراجع

1. ابن‌براج، عبدالعزیز. (1406ق). المهذب (چاپ اول). قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
2. ابن‌حمزة، الطوسی. (1408ق). الوسیلة (چاپ اول). قم: مطبعة الخیام ـ مکتبة آیت‌الله العظمی المرعشی النجفی(ره).
3. ابن‌‌داوود، تقی الدین الحسن بن علی بن داود الحلی. (1383). رجال ابن‌داود. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
4. ابن فارس، ابوالحسن احمد بن فارس. (1404ق). معجم مقائیس اللغة (چاپ اول). قم: انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم.
5. ابن‌قدامة المقدسی،أبو‌محمد موفق‌الدین عبدالله بن احمد. (1388). المغنی. بی‌‌جا: مکتبة القاهرة.
6. ابن‌مفلح، ابراهیم بن محمد بن عبدالله. (1418ق). المبدع فیشرح المقنع (چاپ اول). لبنان: دارالکتب العلمیة.
7. ابنضویان، ابراهیم بن محمد. (1409ق). منار السبیل فیشرح الدلیل (چاپ هفتم). بی‌‌جا: المکتب الإسلامی.
8. أبوالقاسم الطبرانی، سلیمان بن احمد. (1405ق). مسند الشامیین (چاپ اول). بیروت: مؤسسة الرسالة، بیروت.
9. ابوالمعالی الجوینی، عبد الملک بن عبدالله. (1428ق). نهایة المطلب فی درایة المذهب (چاپ اول). ]بی‌‌جا[: دارالمنهاج.
10. اردبیلی، احمد. (1403ق). مجمع الفائدة و البرهان فیشرح إرشاد الأذهان (چاپ اول). قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
11. اسکافی (ابن جنید)، محمد بن احمد. (1416ق). مجموعة فتاوی ابن‌جنید (چاپ اول). قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
12. اصفهانی (فاضل هندی)، محمد بن حسن. (1416ق). کشف اللثام و الإبهام عن قواعد الأحکام (چاپ اول). قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
13. اصفهانی (مجلسی دوم)، محمدباقر بن محمدتقی. (1406ق). ملاذ الأخیار فی فهم تهذیب الأخبار (چاپ اول). قم: انتشارات کتابخانه آیت الله مرعشی نجفی(ره).
14. الالبانی، محمد ناصرالدین. (1405ق). إرواء الغلیل فی تخریج أحادیث منار السبیل (چاپ دوم). بیروت: المکتب الإسلامی.
15. انیس، ابراهیم. (1389). معجم الوسیط (چاپ سوم). تهران: انتشارات اسلامی.
16. بدر‌الدین العینی، ابو محمد محمود بن احمد بن موسی. (1420ق). البنایة شرح الهدایة (چاپ اول). لبنان: دارالکتب العلمیة.
17. البلدی، عبدالعزیز. (1425ق). القاموس الطبی العزی (چاپ اول). الاردن: دارالبشیر.
18. تبریزی، جواد بن علی. (1428ق). تنقیح مبانی الأحکام ـ کتاب الدیات (چاپ اول). قم: دار الصدیقة الشهیدة سلام الله علیها.
19. جزیری، عبد‌الرحمن بن محمد. (1419ق). الفقه علی المذاهب الأربعة و مذهب اهل‌البیت(علیهم السلام) (چاپ اول). لبنان: دار الثقلین.
20. جوهری، اسماعیل بن حماد. (1410ق). الصحاح ـ تاج اللغة و صحاح العربیة (چاپ اول). لبنان: دارالعلم للملایین.
21. الحر العاملی (شیخ حر عاملی)، محمد بن الحسن. (1409ق). وسائل الشیعة (چاپ اول). قم: مؤسسه آل‌البیت(علیهم السلام).
22. حلّی، (علامه)، حسن بن یوسف. (1413ق). مختلف الشیعه (چاپ اول). قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
23. حمیری، نشوان بن سعید الحمیری. (1420ق)‍. شمس العلوم و دواء کلام العرب من الکلوم (چاپ اول). لبنان: دارالفکرالمعاصر.
24. خویی، سیدابوالقاسم موسوی. (1422ق). مبانی تکملة المنهاج (چاپ اول). قم: مؤسسةإحیاءآثارالإمام الخوئی.
25. الرویفعی الإفریقی (ابن منظور)، محمد بن مکرم. (1414ق). لسان العرب (چاپ سوم). بیروت: دارالفکر للطباعة و النشر و التوزیع ـ دارصادر.
26. ریچارداس، اسنل. (1395). آناتومی بالینی (ترجمه: شیرازی و اسفندیاری). تهران: انتشارات اندیشه رفیع.
27. الزبیدی (واسطی)، سیدمحمدمرتضی. (1414ق). تاج العروس من جواهر القاموس (چاپ اول). لبنان: دار الفکر للطباعة و النشر و التوزیع.
28. زرگریان، طه؛ و وطنی، امیر. (1396). تبیین ماهیت جراحت نافذه در فقه جزایی امامیه، فصلنامه فقه پزشکی، 9(30-31)، صص 33-45.
29. الزیلعی، جمال الدین ابو‌محمد عبد‌الله بن یوسف. (1418ق). نصب الرایة (چاپ اول). لبنان: مؤسسة الریان للطباعة و النشر.
30. السبحانی، جعفر. (1392). أحکام الدیات فی الشریعة الإسلامیة الغرّاء. قم: مؤسسة الإمام الصادق(علیه السلام).
31. شافعی المصری (ابن ملقن)، عمر بن علی. (1425ق). البدر المنیر (چاپ اول). الریاض: دار الهجرة للنشرو التوزیع.
32. صدوق (شیخ صدوق)، ابوجعفر محمد بن علی بن بابویه. (1413ق). من لایحضره الفقیه (چاپ دوم). قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
33. طریحی، فخرالدین. (1416ق). مجمع البحرین (چاپ سوم). تهران: کتاب‌فروشی مرتضوی.
34. طوسی (شیخ طوسی)، ابو‌جعفر محمد بن حسن. (1387). المبسوط فی فقه الإمامیة (چاپ سوم). تهران: المکتبة المرتضویة لإحیاء الآثار الجعفریة.
35. طوسی (شیخ طوسی)، ابو‌جعفر محمد بن حسن. (1407ق). تهذیب الأحکام (چاپ چهارم). تهران: دارالکتب الإسلامیة.
36. طوسی (شیخ طوسی)، ابوجعفر محمد بن حسن. (1407ق «الف»). الخلاف. قم: مؤسسة النشر الاسلامی
37. عاملی جبعی (شهیدثانی)، شیخ زین‌الدین بن علی. (1413ق). مسالک الأفهام إلی تنقیح شرائع الإسلام (چاپ اول). قم: مؤسسة المعارف الإسلامیة.
38. عاملی، سیدجواد بن محمد حسینی. (1419ق). مفتاح الکرامة فیشرح قواعد العلاّمة (ط ـ الحدیثة) (چاپ اول). قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
39. علامه حلی، الحسن بن یوسف. (1381). رجال‌العلامة (خلاص‍ة‌الأقوال) (چاپ دوم). نجف: منشورات المطبع‍ة الحیدریة.
40. علامه حلی، الحسن بن یوسف. (1410ق). إرشاد الأذهان إلی أحکام الإیمان. قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
41. عودة، عبد‌القادر. (بی‌‌تا). التشریع الجنائی الإسلامی مقارن بالقانون الوضعی. بیروت: دارالکاتب العربی.
42. فیض کاشانی، محمد‌محسن. (1406ق). الوافی. اصفهان‌: کتابخانه امام امیر‌المؤمنین علی(علیه السلام)‌.
43. کابلی، محمد‌اسحاق فیاض. (بی‌‌تا). منهاج الصالحین. بی‌‌جا: بی‌‌نا.
44. الکلینی الرازی (شیخ کلینی)، ابوجعفر محمد بن یعقوب. (1407ق). کافی (چاپ چهارم). تهران: دارالکتب الإسلامیة.
45. مجلسی (مجلسی دوم)، محمدباقر. (1404ق). مرآة العقول فیشرح اخبار آل الرسول.تهران: دارالکتب الإسلامیة.
46. مغربی، نعمان بن محمد تمیمی‌. (1385). دعائم الإسلام (چاپ دوم). قم: مؤسسه آل‌البیت(علیهم السلام).
47. نجاشی، ابی‌العبّاس احمد بن علی. (1407ق). رجال‌ النجاشی (فهرست أسماء مصنفی‌ الشیع‍ة). قم: انتشارات جامعه مدرسین.
48. نجفی (صاحب جواهر)، محمدحسن. (1404ق). جواهر الکلام فیشرح شرائع الإسلام (چاپ هفتم). لبنان: دارإحیاء التراث العربی.

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 21 آبان 1398
  • تاریخ بازنگری: 09 تیر 1399
  • تاریخ پذیرش: 09 تیر 1399

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار