تأملی در حکم تبدیل نیت تمتع به اِفراد در بانوان حج‌گزار

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار و عضو هیات علمی دانشگاه قرآن و حدیث

چکیده

پژوهش پیشِ‌رو حکم تبدیل نیت عمرۀ تمتع به حج اِفراد در مورد بانوان در انجام فریضۀ حج و عمره، به‌دلیل لزوم رعایت شرط طهارت را بررسی کرده است. همچنین، فتواهای فقیهان و مستندات آنان را نیز در این باره کاویده است. یافته‌های این پژوهش، که به‌صورت اسنادی و کتابخانه‌ای صورت گرفته، چنین است: با توجه به اینکه شرط ورود به مسجدالحرام و انجام طواف، طهارت است، بانوان می‌توانند جهت رعایت این شرط، با استفاده از دارو از ایجاد قاعدگی جلوگیری کنند؛ مشروط به اینکه استفاده از دارو برای آنان ضرر قابل‌توجهی نداشته باشد. اما در فرض پیشامد قاعدگی، درصورتی‌که فرصت برای انجام اعمال عمره و درک حج، ضیق باشد، پنج نظریه مطرح شده است و مطابق با نظر مشهور فقیهان، بانوی حج‌گزار باید نیت عمرۀ تمتع را به حج اِفراد تبدیل نماید. اما دقت نظر در دو دسته از روایات موجود در این زمینه، ما را به این نتیجه می‌رساند که ملاک حکم در مورد وظیفۀ مکلفی که دچار قاعدگی شده، علم به امکان حصول طهارت، پیش از فرارسیدن زمان حج و عدم علم است: بدین معنا که اگر مکلف می‌داند حصول طهارت پیش از فرارسیدن زمان حج ممکن نیست، باید نیت خود را تبدیل به حج اِفراد نماید؛ اما اگر علم به حصول طهارت تا آن زمان ندارد، باید بر نیت تمتع باقی بماند و سعی و تقصیر را انجام دهد. در این صورت، چنانچه بعد از حصول طهارت فرصت داشت، بقیۀ اعمال عمرۀ تمتع را انجام دهد و اگر فرصت ضیق بود یا طهارت حاصل نشد، اعمال حج را به‌جا آورده و پس از آن، طواف عمره قبل از انجام طواف حج را قضا کند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A hesitation about the precept of changing intent of 'umrah tamatto` to hajje ifrād in women pilgrims

نویسنده [English]

  • Mahdi sajedi
Assistant professor of Quran and Hadith university
چکیده [English]

The following research has examined the precept of transforming intent of 'umreye tamatto` to hajje ifrād in regard with the women pilgrims  in carrying out  the religious duty of hajj and 'umra by reason of necessity of respecting condition of cleanliness. Similarly,  it has analyzed the jurists` opinions and their document in this respect. The findings of this paper which are done in the form of documentary and library method, are as follows: given that the condition of entering in Masjid Al-harām and performing the tawāf  is tahara, in order to abide by this condition,  the women can prevent menstruation by using medication, provided that it does not make them a considerable harm.  But in the event of the menstrual period, if the opportunity to perform the 'umrah and hajj acts is a short time, five jurisprudential opinions have been proposed and, according to the famous jurisprudents` view, the pilgrim ladies should change the intention of 'umrah tamatt` to Hajje ifrad. However an accuracy in two categories of the existing traditions in this respect, leads us to this result that the criterion of  the precept regarding a responsible lady`s duty who is in the  menstrual period, is the knowledge of possibility of acquiring cleanliness before the time of hajj ceremony and lack of knowledge: i.e.   if  the responsible lady knows that before realizing the hajj ceremony, acquiring tahara is not possible, she should change her intention to hajje ifrad; but if she has no knowledge connecting acquirement of tahara until that time, should stay on her intent of 'umrah tamatto and carry out her sa`y and taqsir. In this event, there is any opportunity after obtaining tahara, she should do the rest of 'umrah tamatto acts, and if the opportunity is short or tahara is not acquired, she should perform hajj acts and after that, she should do belated tawafe 'umra before tawafe hajj.

کلیدواژه‌ها [English]

  • ladies` precept
  • belated tawaf
  • cleanliness
  • changing an intent
  • Withdrawal
* قرآن کریم
1. بجنوردی، سید حسن‌بن‌آقابزرگ موسوی (1419ق)، القواعد الفقهیة، قم، الهادی، چاپ نخست.
2. حر عاملی، محمدبن‌حسن (1409ق)، وسائل الشیعة، قم، آل‌البیت:.
3. آخوند خراسانی، شیخ محمدکاظم (1424ق)، کفایة الأصول، قم، مؤسسۀ نشر اسلامی.
4. خوئی، سید ابوالقاسم (1418ق)، موسوعة الإمام الخوئی، قم، مؤسسة إحیاء آثار الإمام الخوئی، چاپ نخست.
5. سبحانی، جعفر (1426ق)، الحج فی الشریعة الإسلامیة الغراء، قم، انتشارات مؤسسۀ امام صادق7، چاپ نخست.
6. شبیری زنجانی، سید موسی (1424ق)، مناسک الحج، قم، مؤسسة الولاء للدراسات، چاپ نخست.
7. شیخ صدوق (محمدبن‌علی‌بن‌بابویه) (1413ق)، من لا یحضره الفقیه، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم، چاپ دوم.
8. شیخ طوسی (محمدبن‌حسن) (1387ق)، الإستبصار، تهران، المکتبة المرتضویة، چاپ سوم.
9. __________ (1407ق)، تهذیب الأحکام، به‌تحقیقِ سید حسن موسوی خراسانی، تهران، دار الکتب الإسلامیة.
10. صاحب جواهر (محمدحسن نجفی) (بی‌تا)، جواهر الکلام، بیروت، دار إحیاء تراث العربی، چاپ هفتم.
11. طباطبائی یزدی، سید محمدکاظم (1419ق)، عروه الوثقی (محشی)، قم، انتشارات جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم، چاپ نخست.
12. علامه حلی (حسن‌بن‌یوسف) (1412ق)، منتهی المطلب، مشهد، مجمع البحوث الإسلامیة، چاپ نخست.
13. کلینی، محمدبن‌یعقوب (1365)، کافی، تهران، دار الکتب الإسلامیة.