تحلیل و بررسی ماهیت مفهوم از دیدگاه آیت‌الله بروجردی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشیار پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی

چکیده

آیت‌الله بروجردی در ماهیت مفهوم، دیدگاهی بدیع دارد: اولاً، مفهوم را برخلاف منطوق که ناشی از وضع الفاظ و سایه‌سار آن است، ناشی از دلالت فعل متکلم مبنی بر اخذ قیدی در کلام خود می‌داند. ازاین‌رو مفهوم را تحت اصول عقلایی که در افعال اختیاری جریان دارد، قرار می‌دهد. ثانیاً، نزاع اصولی در آن را نزاعی کبروی می‌شمرد. ثالثاً، این نظر خود را به اصولیان پیشین نسبت می‌دهد و براساس آن شیخ انصاری و اصولی‌های پس از او را مورد نقد قرار می‌دهد.
هرسه محور دیدگاه ایشان دراین مقاله نقد و بررسی شده است. در ضمن این بررسی، نظریه استعمال الفاظ در اصول فقه، با نظریه افعال گفتاری در فلسفه زبان، مقایسه شده است.توجه ایشان به جنبه رفتاری استعمال الفاظ دستمایه این مقایسه قرار گرفته است.
 
 
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

An Analytical Study Concerning the Nature of "Connotation" from the Grand Āyatullāh Borūjerdī's Perspective

نویسنده [English]

  • Seifollah Sarrami
Assistant Professor, Islamic Science and Culture Academy
چکیده [English]

Āyatullāh Borūjerdī has an exquisite viewpoint regarding the nature of Connotation: firstly, Āyatullāh Borūjerdī holds that Connotation – unlike Enunciation which is strictly dependent on the invention – is comprehended from the implications caused by the conditions of the speech. Hence, he subcategorizes the Connotation under the rational principles which run in volitional acts. ‎Secondly, he reckons the Uṣūlī's dispute here a major dispute. Thirdly, he attributes his stance to the former Uṣūlī scholars, and thereon, he criticizes Shaykh Anṣārī and his succeeding scholars. ‎All these three ideas are reviewed in this paper. This study also compares Words Employment Theory in Uṣūl al-fiqh with the Theory of Speech Acts in the philosophy of language. Āyatullāh Borūjerdī's advertence to the behavioral aspect of the Words Employment is the subgrade of this comparison.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Connotation
  • Āyatullāh Borūjerdī
  • Speech Acts Theory
  • Indication of Act
  • Words Employment

مراجع

1. آلستون، ویلیام. پ. (1380)، فلسفه زبان، ترجمه دکتر نادر جهانگیری، دانشگاه فردوسی، مشهد.
2. آمدی، علی بن محمد (1402ق)، الإحکام فی اصول الاحکام، المکتب الاسلامی، بیروت.
3. تونى، عبدالله بن محمد (1415 ق)، الوافیة فی أصول الفقه، بی‌نا، قم.
4. حکیم، عبدالصاحب (1413 ق)، منتقى الأصول (تقریرات درس آیت‌الله سیدمحمد روحانی)، دفتر آیت‌الله سید محمد حسینی روحانی، قم.
5. حلى(علامه)، حسن بن یوسف (1425 ق)، نهایة الوصول الى علم الأصول، مؤسسة الإمام الصادق7، قم.
6. خراسانی(آخوند)، محمد کاظم (1409ق)،  کفایة الأصول، مؤسسه آل البیت:، قم.
7. خمینی(امام)، سیدروح الله (1373)، مناهج الوصول الی علم الاصول، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، تهران.
8. _______________ (1379)،  لمحات‌الاصول، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، تهران.
9. خویی، سیدأبوالقاسم (1352)، أجود التقریرات (تقریرات درس محقق نایینى)، مطبعة العرفان، قم.
10. سبحانی، جعفر (1381)، تهذیب الأصول (تقریرات درس آیت‌الله العظمى السید روح الله موسوى‏ الإمام الخمینی1)، مؤسسة تنظیم و نشر آثار الإمام الخمینی1، تهران.
11. سرل، جان. آر (1387)، افعال گفتاری: جستاری در فلسفه زبان، ترجمه محمدعلی عبداللهی، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، قم.
12. سیدابوالمکارم، حمزة بن علی بن زهره (بی‌تا)، غنیة النزوع در الجوامع الفقهیة، افست خطی، انتشارات جهان، تهران.
13. شوکانی، محمد بن علی بن محمد (بی‌تا)، ارشاد الفحول، دارالفکر، بی‌جا.
14. شیخ بهایى، محمد بن حسین (1423ق)، زبدة الأصول، مرصاد، قم.
15. طباطبایى (سیدمجاهد)، محمد بن على (1296ق)، مفاتیح الأصول، موسسة آل البیت:‏، قم.
16. طوسى، محمد بن حسن (1417ق)، العُدة فی أصول الفقه، قم.
17. عاملی جباعی، حسن بن زین الدین بن شهید ثانى (بی‌تا)، معالم الدین و ملاذ المجتهدین، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، قم.
18. عراقى، ضیاءالدین (1417 ق)، نهایة الأفکار، جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، قم.
19. علم الهدى(سید مرتضی)، على بن حسین (1376)، الذریعة إلى أصول الشریعه، دانشگاه تهران، تهران.
20. ‏غزالی، محمدبن محمد (1417ق)، المستصفى، دارالکتب العلمیه، بیروت.
21. ‏_____________ (1419ق)، المنخول، دارالفکر، بیروت.
22. فاضل لنکرانی، محمد (1420ق)، معتمد الأصول (تقریر أبحاث الأستاذ الأعظم و العلامة الأفخم آیت‌الله العظمى السیدروح الله موسوى الإمام الخمینى1)، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی1، تهران.
23. کلانتری، ابوالقاسم (1383)، مطارح الأنظار (تقریرات درس شیخ اعظم انصارى)، مرتضى بن محمدامین، مجمع الفکر الاسلامی، قم.
24. کاظمى خراسانى، محمدعلى‏ (1376)، فوائد الاُصول (تقریرات درس محقق نایینى)، جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، قم.
25. ملکیان، مصطفی، «جغرافیای دانش‌های زبانی»، مجله نقد و نظر، سال دهم، بهار و تابستان 1384، ش 37-38.
26. منتظری، حسینعلی (1415ق)، تقریرات درس اصول آیت‌الله بروجردی، نشر تفکر، تهران، چاپ اول.
27. موسوى قزوینى، على (1427ق)، تعلیقة على معالم الأصول، جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، قم ‏.
28. میرزاى قمى، ابوالقاسم بن محمدحسن (1430ق)، القوانین المحکمة فی الأصول، احیاء الکتب الاسلامیه، قم.
29. هاشمى شاهرودى، على (1419ق)، دراسات فی علم الأصول (تقریرات درس آیت الله خویى)، مؤسسه دایرة المعارف فقه اسلامی، قم.
 
 

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 07 مهر 1395
  • تاریخ بازنگری: 10 دی 1395
  • تاریخ پذیرش: 23 اسفند 1395

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار