علم به مهریه؛ یک قید و چندین چالش

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار دانشکده الهیات دانشگاه میبد. یزد. ایران.

2 دانش‌آموخته دکتری دانشگاه قم.

چکیده

یکی از شرایط و قیودی که برای مهریه ذکر می‌شود‌‌، معلوم‌بودن آن است و البته، این قید با چالش‌ها و ابهام‌هایی روبروست. معنای معلوم‌بودن‌‌، چگونگی دلالت ادله (نفی غَرر‌‌، ناروایی بیع جزاف) بر شرطیت معلوم‌بودن عوضین در عقود و امکان اجرای این شرط در عقد نکاح‌‌، توان سندی و دلالی ادله بر لزوم علم تفصیلی به مهریه یا استنباط کفایت علم اجمالی از آن‌ها‌‌، مفهوم علم اجمالی‌‌، عدم وضوح مفهومی و تشخیص مصداقی امر «وسط» که در روایات‌‌، به‌عنوان راه‌حل مهریه‌های مبهم آمده است، بخشی از چالش‌هایی‌اندکه قیدِ معلوم‌بودن مهریه را با ابهام روبه‌رو ساخته‌اند. این پژوهش در صدد است تا با برشمردن و بیان این چالش‌ها‌‌، راه برون‌رفت از آن‌ها را ـ بر اساس اندیشه و رأی فقها ـ بیان نماید.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Determination of Dowry: One Condition and Several Challenges

نویسندگان [English]

  • ardavan arzhang 1
  • Fatemeh Alizadeh 2
1 Associate professor at faculty of Thoelogy, Meibod University, Yazd, Iran.
2 PhD student of Qom University
چکیده [English]

One of the conditions stated for mahriyyah (dowry) is its determination and, of course, it faces challenges and ambiguities. The meaning of its determination, the inference of arguments (Nafy Gharar, Bay'e Jazaf) against the determination of exchanging items in the contract and the possibility of considering this condition in conclusion of marriage contract, the documentary and reasonable arguments in the necessity of complete determination of the dowry or the inference of brief determination of dowry,  the concept of brief determination, lack of conceptual clarity and referential knowing of moderate principle which in the narratives is considered as the solution of ambiguous dowries, are some of the challenges the determination of dowry has faced ambiguities. The current study seeks to mention the challenges in order to find the solutions based on the jurists' thought and viewpoint.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Conclusion of marriage
  • dowry
  • challenges
  • known
  • determined
  • exchange
  • Gha-rar

مراجع

1. ابن‌ادریس‌‌، محمد بن ‌احمد‌‌ (1410ق‌‌)، السرائر‌‌، چ2، قم: انتشارات اسلامی.
2. ابن‌منظور‌‌، محمد بن مکرم‌‌ (1414ق‌‌)، لسان العرب‌‌، چ3، بیروت: دارالفکر.
3. اردبیلی‌‌، احمد بن ‌محمد (محقق اردبیلی)‌‌ (1414ق‌‌)، مجمع الفائده، قم: انتشارات اسلامی.
4. اصفهانی‌‌، سیدابوالحسن‌‌ (1422ق‌‌)، وسیلة النجاة‌‌، قم: مؤسسه تنظیم و نشر آثارامام
خمینی(ره).
5. انصاری‌‌، مرتضی‌‌ (شیخ انصاری) (1410ق‌‌)، مکاسب، ج11‌‌، قم: مؤسسه دارالکتاب.
6. انصاری‌‌، مرتضی‌‌ (شیخ انصاری)‌‌ (1415ق‌‌)، کتاب النکاح، قم: ستاد کنگره جهانی‌‌ شیخ انصاری.
7. جوهری‌‌، اسماعیل‌ بن ‌حماد‌‌ (1410ق‌‌)، تاج اللغه‌‌، چ3، بیروت: دارالعلم.
8. ‌حائری ‌طباطبایی‌‌، سیدعلی‌‌ (1418ق‌‌)، ریاض المسائل‌‌، قم: آل‌البیت(علیهم السلام).
9. حلّی، حسن‌ بن ‌یوسف‌ (علّامه حلّی)‌‌ (1408ق‌‌)، شرایع‎الاسلام‌‌، چ2، قم: اسماعیلیان‌.
10. حلّی، حسن‌ بن ‌یوسف ‌(علّامه حلّی)‌‌ (1413ق‌‌)، قواعد الأحکام، ج3‌‌، قم: انتشارات
اسلامی‌.
11. حلّی، حسن‌ بن ‌یوسف ‌(علّامه حلّی)‌‌ (1414ق‌‌)، تذکره الفقهاء، قم: ‌آل‌‌البیت(علیهم السلام).
12. حلّی‌‌، فخرالمحققین‌‌، محمد بن ‌حسن‌‌ (1387ق‌‌)، إیضاح الفوائد، قم: اسماعیلیان.
13. خراسانی، محمدکاظم‌‌ (آخوند خراسانی)‌‌ (1409ق‌‌)، کفایة الأصول، قم: آل‌البیت(علیهم السلام).
14. خوانساری‌‌، سیداحمد بن یوسف‌‌ (1405ق‌‌)، جامع المدارک، ج4‌‌، چ2، قم: اسماعیلیان.
15. خوانساری‌‌، موسی‌ بن ‌محمد‌‌ (1418ق‌‌)، منیة الطالب، الجزء الأول‌‌، قم: النشر الاسلامی.
16. خوری شرتونی‌‌، سعید‌‌ (1403ق‌‌)، اقرب الموارد، قم: کتابخانه آیةاللّه‌ مرعشی.
17. دهخدا‌‌، علی‌اکبر‌‌ (1373‌‌)، لغتنامه دهخدا‌‌، تهران: دانشگاه تهران.
18. سبحانی ‌تبریزی‌‌، جعفر‌‌ (1416ق‌‌)، نظام النکاح، ج۱‌‌، قم: مؤسسه امام صادق(علیه السلام).
19. شبیری‌ زنجانی‌‌، سیدموسی‌‌ (1419ق‌‌)، کتاب نکاح‌‌، قم: مؤسسه رأی‌پرداز.
20. شهیدی‌‌، سیدمهدی‌‌ (1377‌‌)، تشکیل قراردادها و تعهدات، ج1‌‌، تهران: حقوقدان.
21. شهید ثانی‌‌، زین‌الدین‌ بن علی‌‌ (1410ق‌‌)، الروضة البهیة‌‌، قم: داوری‌.
22. شهید ثانی‌‌، زین‌الدین‌ بن علی‌‌ (1413ق‌‌)، مسالک الأفهام‌‌، قم: المعارف الإسلامیه.
23. شیخ حرّ عاملی‌‌، محمد بن حسن‌‌ (1409ق‌‌)، وسائل‌الشیعه‌‌، قم: ‌آل‌البیت(علیهم السلام).
24. طوسی‌‌، محمد بن حسن‌‌ (شیخ طوسی)‌‌ (1387ق‌‌)، المبسوط، چ3، تهران: المرتضویه.
25. طوسی‌‌، محمد بن حسن‌‌ (شیخ طوسی)‌‌ (1400ق‌‌)، النهایه‌‌، چ2، بیروت: دارالکتاب.
26. طوسی‌‌، محمد بن حسن‌‌ (شیخ طوسی)‌‌ (1407ق‌‌)، الخلاف، قم: انتشارات اسلامی.
27. طوسی‌‌، محمد بن حسن‌‌ (شیخ طوسی)‌‌ (1407ق‌‌)، تهذیب الاحکام، چ4، تهران:
دارالکتاب‌.
28. عاملی‌‌، محمد بن ‌مکی ‌‌(شهید اول‌‌) (1411ق‌‌)، القواعد و الفوائد‌‌، قم: مفید.
29. علم‌الهدی‌‌، شریف مرتضی‌‌ (1415ق‌‌)، الانتصار‌‌، قم: انتشارات اسلامی.
30. عمیدی‌‌، سیدعمیدالدین‌‌ (1416ق‌‌)، کنز الفوائد‌‌، قم: انتشارات اسلامی.
31. غروی ‌اصفهانی‌‌، محمدحسین‌‌ (1418ق‌‌)، حاشیه مکاسب، قم: انوارالهدی.
32. فاضل هندی‌‌، محمد بن ‌حسن‌‌ (1416ق‌‌)، کشف اللثام‌‌، قم: انتشارات اسلامی.
33. فیومی‌‌، احمد بن ‌محمد‌‌ (1414ق‌‌)، المصباح المنیر‌‌، چ2، قم: دارالهجره.
34. کاتوزیان‌‌، ناصر‌‌ (1392‌‌)، قواعد عمومی قراردادها، ج2‌‌، تهران: سهامی انتشار.
35. ‌‌کاشف‌الغطاء‌‌، حسن‌ بن ‌جعفر (1392ق‌‌)، انوار الفقاهة‌‌ (النکاح‌‌)، نجف: مؤسسه کاشف‌الغطاء.
36. کرکی‌‌ (محقق‌ ثانی‌‌)، علی‌ بن حسین‌‌ (1414ق‌‌)، جامع المقاصد‌‌، چ2، قم: آل‌البیت(علیهم السلام).
37. کلینی‌‌، محمد بن یعقوب‌‌ (1407ق‌‌)، الکافی، چ4، تهران: دارالکتاب.
38. محقق داماد‌‌، سیدمصطفی‌‌ (1406ق‌‌)، قواعد فقهی، ج4‌‌‌، چ12، تهران: علوم اسلامی.
39. مراغی‌‌، سیدمیر عبدالفتاح‌‌ (1417ق‌‌)، العناوین الفقهیة، قم: انتشارات اسلامی.
40. مکارم شیرازی‌‌، ناصر‌‌ (1424ق‌‌)، انوار الفقاهه‌‌ (نکاح‌‌)، قم: مدرسه الامام علی(علیه السلام).
41. موسوی ‌خمینی‌‌، سیدروح‌اللّه‌‌ (1421ق‌‌)، البیع، ج3‌‌، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره).
42. موسوی‌ خوئی‌‌، سیدابوالقاسم‌‌ (1412ق‌‌)، مصباح الفقاهه، ج5‌‌، بیروت: دارالهادی.
43. موسوی‌ عاملی‌‌، محمدبن‌علی‌‌ (1411ق‌‌)، نهایة المرام‌‌، قم: انتشارات اسلامی.
44. نائینی‌‌، محمدحسین‌‌ (1413ق‌‌)، البیع و المکاسب، مقرر: محمدتقی آملی،‌‌ قم: النشرالاسلامی.
45. نجفی‌‌، محمدحسن (صاحب جواهر) (1404ق‌‌)، جواهر الکلام، ج31‌‌، چ7، بیروت: داراحیاء الثرات.
46. نراقی‌‌، احمد‌‌‌ (1417ق‌‌)، عوائد الأیام‌‌، قم: دفتر تبلیغات اسلامی.

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 22 اسفند 1398
  • تاریخ پذیرش: 22 اسفند 1398

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار