واکاوی فقهی نگهداری از انواع سگ‌ها از منظر مذاهب اسلامی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشکده الهیات، پردیس فارابی دانشگاه تهران، تهران، ایران.

2 دانشجوی دکتری گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشکده الهیات، دانشگاه تهران، تهران، ایران.

چکیده

سگ‌ها از هزاران سال پیش، همواره در امر شکار و نگهبانی در خدمت انسان‌ها بوده‌اند. در دنیای امروز نیز سگ‌ها علاوه بر خدمات پیش‌گفته، در اموری چون کشف مواد مخدر و مواد منفجره، یافتن زیرآوارماندگان، مسیریابی، تشخیص بیماری و ... نقش شایانی را ایفا می‌کنند. علاوه بر این برخی از افراد، سگ‌ها را به عنوان عضوی از خانوادۀ خود وارد محل زندگی خود کرده و بخشی از نیازهای عاطفی‌شان را توسط این حیوان تأمین کرده و برخی از بیماری‌های روانی را با آن درمان می‌کنند. با وجود گسترش ارتباطات میان انسان و این حیوان، تا کنون تحقیق مستقلی در مورد حکم فقهی نگهداری از سگ‌ها ارائه نشده است. در نوشته حاضر که با روش توصیفی‌ـ‌تحلیلی و با استفاده از داده‌های کتابخانه‌ای انجام شد، پس از بررسی ادلۀ‌ ارائه‌شده توسط فقیهان مذاهب گوناگون اسلامی این نتیجه به دست آمد که از جهت حکم اولی، نگهداری از تمامی انواع سگ‌های نافع جایز و نگهداری از سگ‌های غیرنافع بر خلاف نظر مشهور فقیهان که آن را حرام می‌دانند، مکروه است و از جهت حکم ثانوی عناوینی چون ایذاء، تشبه به کفار و خطرات بهداشتی می‌تواند حکم اولی را به حرمت یا کراهت مبدل سازد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

A Jurisprudential Analysis of Keeping All Kinds of Dogs from the Perspective of Islamic Denominations

نویسندگان [English]

  • Seyyed Hosein Noori 1
  • Saeed Sabouei Jahromi(corresponding author). 2
1 Assistant Professor, Department of Fiqh and Basics of Islamic Law, Faculty of Theology, Farabi Campus, University of Tehran, Tehran, Iran.
2 PhD student, Department of Fiqh and Fundamentals of Islamic Law, Faculty of Theology, University of Tehran, Tehran, Iran.
چکیده [English]

Dogs have always served humans in hunting and guarding since thousands of years ago. In today's world, in addition to the aforementioned services, dogs play an important role in such things as discovering drugs and explosives, finding survivors, routing, diagnosing diseases, etc. In addition, some people bring dogs into their homes as a member of their family, provide part of their emotional needs with this animal, and treat some mental illnesses with them. Despite the expansion of relationship between humans and this animal, so far no independent research has been provided on the jurisprudence of keeping dogs. In the present article, which was carried out with a descriptive-analytical method and using library data, this result was obtained after examining the arguments presented by the jurists of different Islamic denominations that according to the first ruling, it is permissible to keep all kinds of useful dogs and keeping non-useful dogs is Makrooh, contrary to the famous views of jurists who consider it haram, and in terms of the secondary ruling, titles such as harm, resemblance to infidels, and health hazards can turn the first ruling into haram or makrooh.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Rulings of Dogs
  • Useful Dogs
  • Hunting Dogs
  • Guard Dogs
  • Dog Keeping

مراجع

* قرآن کریم
1. ابن أبی جمهور، محمد بن زین‌الدین. (1405ق). عوالی اللئالی العزیزة فی الأحادیث الدینیة (ج2، چاپ اول). قم: دار سید الشهداء(علیه السلام) للنشر.
2. ابن البیع، محمد بن عبدالله. (1990م). المستدرک علی الصحیحین (چاپ اول). بیروت: دارالکتب العلمیة. 
3. ابن‌ بابویه، محمد بن علی. (1403ق). معانی الأخبار (چاپ اول). قم: دفتر انتشارات اسلامی. 
4. ابن دقیق، محمد بن علی. (بی‌تا). إحکام الأحکام فی شرح عمدة الأحکام (ج2، چاپ اول). قاهره: بی‌نا. 
5. ابن رشد، محمد بن أحمد. (1408ق). البیان و التحصیل (ج17، چاپ دوم). بیروت: دارالغرب الإسلامی. 
6. ابن شعبه، حسن بن علی. (1404ق). تحف العقول عن آل الرسول(صل الله علیه و آله) (چاپ دوم). قم: جامعة مدرسین.
7. أحمد بن حنبل. (1421ق). مسند الإمام أحمد بن حنبل (ج16، چاپ اول). بیروت: مؤسسة الرسالة. 
8. اشتهاردی، علی پناه. (1417ق). مدارک العروة (ج7، چاپ اول). تهران: دار الأسوة للطباعة و النشر. 
9. اصفهانی، حسین بن محمد راغب. (1412ق). مفردات ألفاظ القرآن (چاپ اول). بیروت: دارالقلم. 
10. بخاری، محمد بن اسماعیل. (1422ق). صحیح بخاری (ج3، 4 و 7، چاپ اول). قاهره: المطبعة الکبری الأمیریة. 
11. تبریزی، جواد بن علی. (1427ق). صراط النجاة (ج9، چاپ اول). قم: دار الصدیقة الشهیدة. 
12. جمعی از مؤلفین. (بی‌تا). مجلة فقه أهل البیت(علیم السلام) (ج10، چاپ اول). قم: مؤسسة دائرة‌المعارف فقه اسلامی بر مذهب اهل بیت(علیم السلام).
13. جهانگیری، فرهاد. (1393). بهداشت سگ باوفای من سلامت خانواده مهربان من (چاپ اول). تهران: نشر فرهاد جهانگیری. 
14. حسین محمد فاروق، علی محمود عیسی. (1442ق). حکم اقتناء الکلاب فی الفقه و القانون (ج4). دقهلیة: مجلة کلیة الشریعة و القانون بتفهنا الأشراف، 4(23). صص 3289-3239.
15. حسینی روحانی، سید محمدصادق. (1412ق). فقه الصادق(علیه السلام) (ج24، چاپ اول). قم: دار الکتاب مدرسه امام صادق(علیه السلام). 
16. حلی، ابن ادریس. (1410ق). السرائر الحاوی لتحریر الفتاوی (ج2، چاپ دوم). قم: دفتر انتشارات اسلامی.
17. خلاف، عبدالوهاب. (بی‌تا). علم أصول الفقه (چاپ هشتم). قاهره: مکتبة الدعوة. 
18. خوانساری، سید احمد. (1405ق). جامع المدارک فی شرح مختصر النافع (ج1، چاپ دوم). قم: مؤسسۀ اسماعیلیان.
19. سبحانی، جعفر. (بی‌تا). رسالة فی تأثیر الزمان و المکان علی استنباط الأحکام (چاپ اول). قم: بی‌نا.
20. سبزواری، سید عبدالأعلی. (1413ق). مهذب الأحکام فی بیان الحلال و الحرام (ج10، چاپ چهارم). قم: مؤسسة المنار.
21. صاحب بن عباد، إسماعیل بن عباد. (1414ق). المحیط فی اللغة (ج5، چاپ اول). بیروت: عالم الکتاب. 
22. طبرسی، فضل بن الحسن. (1430). مجمع البیان فی تفسیر القرآن (ج3، چاپ اول). بیروت: دار الأمیرة. 
23. طوسی، محمد بن حسن. (1387ق). المبسوط فی الفقه الإمامیه (ج2، چاپ سوم). تهران: مکتبة المرتضویة.
24. طوسی، محمد بن حسن. (1407ق). تهذیب الأحکام (ج10، چاپ چهارم). تهران: دارالکتب الإسلامیة.
25. علامه حلی، حسن بن یوسف. (1388ق). تذکرة الفقهاء (چاپ اول). قم: مؤسسة آل‌البیت(علیهم السلام).
26. علامه حلی، حسن بن یوسف. (1412ق). منتهی المطلب فی تحقیق المذهب (ج15، چاپ اول). مشهد: مجمع البحوث الإسلامیة. 
27. علامه حلی، حسن بن یوسف. (1413ق). قواعد الأحکام فی معرفة الحلال و الحرام (ج2، چاپ اول). قم: جامعه مدرسین حوزۀ علمیۀ قم. 
28. فراهیدی، خلیل بن أحمد. (1409ق). کتاب العین (ج5،4، چاپ دوم). قم: نشر هجرت. 
29. کلینی، محمد بن یعقوب. (1407ق). الکافی (ج7،6،5،4،3،2، چاپ چهارم). تهران: دار الکتب الإسلامیة.
30. مجاهد، سید محمد طباطبایی. (بی‌تا). کتاب المناهل (چاپ اول). قم: موسسةآل البیت(علیهم السلام). 
31. مجلسی، محمدباقر. (1403ق). بحار الأنوار الجامعة لدرر الأخبار الأئمة الأطهار (ج62، چاپ دوم). بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
32. مسلم بن حجاج نیشابوری. (بی‌تا). صحیح مسلم (ج1و3، چاپ اول). بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
33. نائینی، محمدحسین. (1373ق). منیة الطالب فی حاشیة المکاسب (ج1، چاپ اول). تهران: المکتبة المحمدیة.
34. نجاشى، احمد بن على. (1365). رجال النجاشی (چاپ ششم). قم: جماعة المدرسین فی الحوزة العلمیة مؤسسة النشر الإسلامی. 
35. نوری، سیدحسین؛ سبوئی جهرمی، سعید. (1401). واکاوی فقهی دادوستد سگ‌ها از منظر مذاهب اسلامی با تأکید بر حکم سگ‌های نافع امروزی. نشریۀ فقه و مبانی حقوق اسلامی، 55(1)، صص 237-259.
36. نووی، یحیی بن شرف. (بی‌تا). المجموع شرح المهذب (ج9، چاپ اول). بیروت: دار الفکر.
37. Andreas O. M. Hoffmann. (2009). Dog-assisted intervention significantly reduces anxiety in hospitalized patients with major depression, European Journal of Integrative Medicine, Volume 1, Issue 3, October, pp. 145-148.
38. Fung, Sc., Leung, A. Sm. (2014). Pilot Study Investigating the Role of Therapy Dogs in Facilitating Social Interaction among Children with Autism. J Contemp Psychother, 44, pp. 253–262. https://doi.org/10.1007/ s10879-014-9274-z
39. Klimova, B., Toman, J. & Kuca, K. (2019). Effectiveness of the dog therapy for patients with dementia - a systematic review. BMC Psychiatry, 19, 276. https://doi.org/10.1186/s12888-019-2245-x
40. Miryan Margot Sánchez-Jiménez, Juan Jacobo de la Cuesta Zuluaga, Gisela María Garcia-Montoya, Neha Dabral, Juan Fernando Alzate, Ramesh Vemulapalli, Martha Olivera-Angel. (2020). Diagnosis of human and canine Brucella canis infection: development and evaluation of indirect enzyme-linked immunosorbent assays using recombinant Brucella proteins, Heliyon,Volume 6, Issue 7.
41. Muldoon AL, Kuhns LM, Supple J, Jacobson KC, Garofalo R. (2017). A Web-Based Study of Dog Ownership and Depression Among People Living With HIV, JMIR Ment Health. 4(4).
42. Robinson, R. A., & N Pugh, R. (2002). Dogs, zoonoses and immunosuppression. Journal of the Royal Society for the Promotion of Health, 122(2), pp. 95–98.
فقه
دوره 30، شماره 1(پیاپی113)
فروردین 1402
صفحه 117-148

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 18 مهر 1401
  • تاریخ بازنگری: 07 آذر 1401
  • تاریخ پذیرش: 07 فروردین 1402

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار