بررسی صحت نکاح موقت به قصد ایجاد مَحرمیت با فرد ثالث

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه فقه و حقوق، دانشگاه اصول دین واحد تهران، تهران، ایران.

چکیده

نکاح موقت به قصد ایجاد مَحرمیت بین یکی از زوجین و فرد ثالث با شیوع فرزند‌خواندگی در کشورمان و به‌ویژه در میان متدینین رواج پیدا کرده است. به همین دلیل در این مقاله به بررسی و تحقیق در صحت و بطلان این نوع ایجاد مَحرمیت به‌عنوان نوعی نکاح پرداخته شده است و پرسش اصلی‌‌، امکان یا عدم امکان تصحیح این نوع عقد است. به این منظور به روش کتابخانه‌‌ای دیدگاه‌های فقها در این زمینه و مستندات آنها بررسی شده است. در خلال کنکاش آرای متفاوت فقهای شیعه و دلایل آنها در این زمینه، صحت این نوع ایجاد مَحرمیت با چالش جدّی مواجه می‌شود؛ زیرا متعاقدَین فاقد قصد جدّی برای نکاح هستند، هر چند قصد انشاء صیغه را دارند؛ در حالی‌که «قصد» از جمله مقوّمات هر عقدی است. افزون بر این که اصولاً در سیرهٔ متشرّعه متصل به عصر ائمه(علیهم السلام) این گونه نکاح گزارش نشده است. افزون بر این، نمی‌توان بر صحت این نوع مَحرمیت به عمومات و اطلاقات ادلّه صحت نکاح استناد کرد؛ زیرا اصولاً شک در نکاح بودن آن وجود دارد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

An Examination of the Validity of Temporary Marriage with the Intention of Being Mahram with a Third Person

نویسنده [English]

  • maryam sadat banihashemi
Assistant Professor, Department of Jurisprudence and Law, Tehran University of Princi-ples of Religion, Tehran, Iran.
چکیده [English]

Temporary marriage with the intention of creating Mahramiat (In Islam, a mahram is a member of one's family with whom marriage would be considered haram; mahramiat is the state of being mahram) between one of the spouse and a third person has become common with the prevalence of adoption in Iran, especially among religious people. For this reason, this paper examines and investigates the validity and invalidity of this type of Mahramiat as a type of marriage, and the main question is whether it is possible to correct this type of marriage contract. For this purpose, through the library method, the views of jurists in this field and their arguments have been studied. During the study of the different viewpoints of Shiite jurists and their reasons in this regard, the validity of this type of Mahramiat has been faced serious challenges, because the spouses do not have a serious intention to get married. Although they intend to write a sigheh (marriage vows), "intention" is one of the components of any marriage contract. In addition, basically, such marriages have not been reported in the Shari'a tradition in the era of the Imams (as). Furthermore, the validity of this type of Mahramiat cannot be relied on general and absolute arguments for the validity of marriage, since there exists doubts in its being marriage.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Marriage
  • Mahramiat
  • intention
  • Sigheh
  • saghir (small)
  • temporary marriage

مراجع

* قرآن مجید
1. اردبیلی، احمد بن محمد. (1403ق)‌. مجمع الفائدة و البرهان فی شرح إرشاد الأذهان (چاپ اول). قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
2. اصفهانی، ابو‌الحسن. (1422ق). وسیلة النجاة (مع حواشی الإمام الخمینی) (1ج، چاپ اول). قم: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره).
3. امامی، حسن. (بی‌تا). حقوق مدنی (6ج). تهران: انتشارات اسلامیة.
4. انصاری شیرازی، قدرت‌الله؛ و پژوهشگران مرکز فقهی ائمه اطهار(علیهم السلام). (1429ق). موسوعة أحکام الأطفال و أدلتها‌ (4ج، چاپ اول). قم: مرکز فقهی ائمه اطهار(علیهم السلام).
5. انصاری، مرتضی. (1415ق). صراه النجاه (محشی) (1ج، چاپ اول). قم: کنگره بزرگداشت شیخ انصاری.
6. انصاری، مرتضی. (1415ق). کتاب المکاسب (ط ـ الحدیثة) (6ج، چاپ اول). قم: کنگره جهانی بزرگداشت شیخ اعظم انصاری.
7. بجنوردی، حسن. (1419ق). القواعد الفقهیة (چاپ اول). قم: نشر الهادی.
8. بحرانی، یوسف. (1423ق). الدرر النجفیة من الملتقطات الیوسفیة، بیروت:دارالمصطفی لاحیاء التراث (4ج، چاپ اول).
9. بهبهانی، محمدباقر. (1419ق). الرسائل الفقهیة (1ج، چاپ اول). قم: مؤسسه علامه وحید بهبهانی‌.
10. جعفری لنگرودی، محمد جعفر. (1391). ترمینولوژی حقوق (چاپ پنجم). تهران: کتابخانه گنج دانش.
11. جمعی از پژوهشگران. (1426ق). فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل‌بیت(علیهم السلام) (3ج، چاپ اول). قم: مؤسسه دائرة المعارف فقه اسلامی بر مذهب اهل‌بیت(علیهم السلام).
12. حرّ عاملی، محمد بن حسن. (1409ق). تفصیل وسائل الشیعة إلی تحصیل مسائل الشریعة (30ج، چاپ اول). قم: مؤسسه آل‌البیت(علیهم السلام).
13. حسینی بهشتی، سیدمحمد. (1390). بانکداری، ربا و قوانین مالی اسلام (1ج). تهران: نیاد نشر آثار و اندیشه‌های شهید دکتر بهشتی.
14. حلّی (محقق)، جعفر بن حسن. (1408ق). شرائع الإسلام فی مسائل الحلال و الحرام (4ج، چاپ دوم). قم: مؤسسه اسماعیلیان‌.
15. حلی، حسن بن یوسف. (1420ق). تحریر الأحکام الشرعیة علی مذهب الإمامیة (ط ـ الحدیثة) (6ج). قم: مؤسسه امام صادق(علیه السلام).
16. حلی، حسن بن یوسف. (1419ق). نهایة الإحکام فی معرفة الأحکام (2ج، چاپ اول). قم: مؤسسه آل‌البیت(علیهم السلام).
17. خمینی، روح‌الله. (1379). تحریر الوسیلة (2ج، چاپ اول). قم: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره).
18. خمینی، روح‌الله. (1421ق). کتاب البیع (5ج، چاپ اول). تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره).
19. خویی، ابوالقاسم. (1410ق). منهاج الصالحین (2ج، چاپ بیست و هشتم). قم: نشر مدینة العلم.
20. دهخدا، علی‌اکبر. (1365). لغت‌نامه دهخدا. تهران: مؤسسه لغت‌نامه دهخدا.
21. سیاح، احمد. (1377). فرهنگ بزرگ جامع نوین (2ج. چاپ نوزدهم). تهران: منفرد.
22. شهید ثانی، زین‌الدین بن علی. (1413ق). مسالک الأفهام إلی تنقیح شرائع الإسلام (15ج، چاپ اول). قم: مؤسسة المعارف الإسلامیة.
23. صدوق، محمّد بن علی بن بابویه. (1386ق). علل الشرائع (2ج، چاپ اول). قم: کتاب‌فروشی داوری.
24. صدوق، محمّد بن علی بن بابویه. (1413ق). من لا یحضره الفقیه (4ج، چاپ دوم). قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
25. طباطبایی، محمدحسین. (1390ق). المیزان فی تفسیر القرآن (20ج، چاپ دوم). بیروت: مؤسسة الأعلمی للمطبوعات.
26. طوسی، محمد بن حسن. (1407ق). الخلاف (6ج، چاپ اول). قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
27. طوسی، محمد بن حسن. (1387ق). المبسوط فی فقه الإمامیة (8ج، چاپ سوم). تهران: المکتبة المرتضویة لإحیاء الآثار الجعفریة.
28. طوسی، محمد بن حسن. (1407ق). تهذیب الأحکام (10ج، چاپ چهارم). تهران: دار الکتب الإسلامیة‌.
29. فیض کاشانی، محمدمحسن. (بی‌تا). مفاتیح الشرائع (3ج، چاپ اول). قم: انتشارات کتابخانه آیت الله مرعشی نجفی(ره).
30. کاظمی تستری، اسدالله. (بی‌تا). مقابس الأنوار و نفائس الأسرار (1ج، چاپ اول). قم: مؤسسه آل‌البیت(علیهم السلام).
31. کلینی، محمد بن یعقوب. (1407ق). الکافی (8ج، چاپ چهارم). تهران: دار الکتب الإسلامیة.
32. گیلانی، ابوالقاسم. (1413ق). جامع الشتات فی أجوبة السؤالات (4ج، چاپ اول). تهران: مؤسسه کیهان.
33. گیلانی، ابوالقاسم. (1427ق). رسائل (2ج، چاپ اول). قم: دفتر تبلیغات اسلامی ـ شعبه خراسان.
34. مجلسی، محمدباقر. (1404ق). مرآة العقول فی شرح أخبار آل الرسول (26ج، چاپ دوم). تهران: دار الکتب الإسلامیة‌.
35. مکارم شیرازی، ناصر. (1425ق). أنوار الفقاهة ـ کتاب النکاح (1ج، چاپ اول). قم: انتشارات مدرسة الإمام علی بن أبی‌طالب(علیه السلام).
36. مکارم شیرازی، ناصر. (1427ق). استفتائات جدید (مکارم) (3ج، چاپ دوم). قم: انتشارات مدرسه امام علی(علیه السلام).
37. نجفی، محمد‌حسن. (1404ق). جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام (43ج، چاپ هفتم). بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
38. نراقی، احمد. (1422ق). رسائل و مسائل (3ج، چاپ اول). قم: کنگره نراقیین ملا مهدی و ملا احمد.

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 11 آبان 1398
  • تاریخ بازنگری: 24 خرداد 1399
  • تاریخ پذیرش: 24 خرداد 1399

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار