تبدیل‌ناپذیری حدود(مجازات‌های بدنی معیّن) در اسلام

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی

چکیده

برخی حدود و مجازات‌های بدنی معیّن‌شده برای جرائم خاص پیشینه‌ای بسیار پیش‌تر از اسلام دارند. رسول گرامی اسلام6 نیز بر اجرای بدون تغییر آنها تأکید و با تبدیل آنها ازسوی یهودیان اطراف مدینه مخالفت کرده‌اند. باوجود این، امروزه شنیده می‌شود افرادی دیدگاه تبدیل مجازات را مطرح می‌کنند. ازآنجاکه ثبات و تبدیل‌ناپذیری حدود اسلامی (به‌عنوان حکم اولی) مطابق صناعت فقهی و از مسلّمات همۀ فرقه‌های اسلامی است، تردیدی دربارۀ آن وجود نداشته تا به اثباتش پرداخته شود. به همین دلیل، به‌نظر می‌رسد دیدگاه مذکور بدون توجه به پیشینه و بی دسترسی کامل به دلایل ثبات حدود طرح شده است. از این رو، برای امکان قضاوت دربارۀ چنین دیدگاهی، بررسی و تقریر ادله‌ای که می‌تواند مبنای نظر فقیهان باشد، هرچند به‌اختصار و به میزان یک مقاله، ضروری به‌نظر می‌رسد. بر این اساس، این مقاله برای نخستین بار 17 دلیل و قرینه ارائه داده است. این موارد طبق صناعت فقه و فلسفۀ احکام، اصول فقه و کلام می‌توانند بیانگر تبدیل‌ناپذیری حدود باشند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Unchangeable hodud (determined corporal punishment) in Islam

نویسنده [English]

  • mohammad ali khademi kousha
Assistant professor, Islamic Sciences and Culture Academy, Qom, Iran.
چکیده [English]

Despite some determined hodud and corporal punishments for some especial crimes are much earlier background than Islam, and the Prophet`s emphasis is on the implementation of their unchanged penalties, and the opposition of the Jews around Medina to their conversion, nowadays, it has being heard that some people are proposing a theory of changing Islamic punishments. Since stability and immutability of Islamic hodud (as the first percept) is according to the jurisprudential method and the certainties of all the Islamic sects, there was no doubt that it would be proved. For this reason, it appears that the mentioned idea has been provided without attention to the background of stability of hodud and without full access for reasons of them. As a result,  for possibility of evaluating such a theory, it seems necessary that the evidence that can be the basis of the jurisprudents` opinion is briefly - and as much as a paper - to be considered and explained. Accordingly, for the first time, this paper has provided 17 evidence that according to the method of jurisprudence and philosophy of the precepts, the principles of jurisprudence and theology can indicate the immutability of the hodud punishments.

کلیدواژه‌ها [English]

  • hodud
  • corporal punishment
  • determined penalties
  • Islamic punishment
1. ابن‌کثیر (اسماعیل قرشی دمشقی) (1412ق)، تفسیر القرآن العظیم، بیروت، دارالمعرفة للطباعة والنشر و التوزیع.
2. ابن‌ماجه قزوینی، محمد (بی‌تا)، سنن ابن ماجه، بیروت، دار الفکر للطباعه و النشر.
3. احسائی، ابن‌ابی‌جمهور، محمدبن‌علی (1405ق)، عوالی اللئالی العزیزیة، چهارجلدی، قم، دار سید الشهداء7 للنشر، چاپ نخست.
4. اصفهانی، محمد حسین کمپانی (1418ق)، حاشیة کتاب المکاسب، پنج‌جلدی، قم، أنوار الهدی، چاپ نخست.
5. بحر العلوم بروجردی، سیدمهدی (1427ق)، مصابیح الأحکام، دوجلدی، قم، منشورات میثم التمار، چاپ نخست.
6. بحرانی، یوسف‌بن‌احمد‌بن‌ابراهیم آل‌عصفور (1405ق)، الحدائق الناضرة فی أحکام العترة الطاهرة، بیست‌وپنج‌جلدی، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ نخست.
7. _____________ (1423ق)، الدرر النجفیة من الملتقطات الیوسفیة، چهارجلدی، بیروت، دار المصطفی لإحیاء التراث، چاپ نخست.
8. بخاری، محمد (1401ق)، صحیح البخاری،بیروت،دار الفکر للطباعة و النشر.
9. بروجردی، آقاحسین طباطبایی (1429ق)، جامع أحادیث الشیعة، سی‌و‌یک‌جلدی، تهران، فرهنگ سبز، چاپ نخست.
10. جوهری، اسماعیل‌بن‌حماد (1410ق)، الصحاح ـ تاج اللغة و صحاح العربیة، شش‌جلدی، بیروت، دار العلم للملایین، چاپ نخست.
11. حر عاملی، محمدبن‌حسن (1409ق)، وسائل الشیعة، سی‌جلدی، قم، مؤسسه آل‌البیت:، چاپ نخست.
12. خوانساری، آقاحسین‌بن‌محمد (بی‌تا)، مشارق الشموس فی شرح الدروس، بی‌جا، موسسه آل البیت: لاحیاء التراث .
13. خوانساری، سیداحمد‌بن‌یوسف (1405ق)، جامع المدارک فی شرح مختصر النافع، هفت‌جلدی، قم، اسماعیلیان، چاپ دوم.
14. دارمی، عبدالله (1349ق)، سنن دارمی، دمشق، باب البرید.
15. راوندی، قطب‌الدین، سعیدبن‌عبداللّٰه (1409ق)، الخرائج و الجرائح، سه‌جلدی، قم، مؤسسه امام مهدی ـ عجل الله تعالی فرجه ـ، چاپ نخست.
16. _____________ (1405ق)، فقه القرآن، دوجلدی، قم، انتشارات کتابخانه آیةالله مرعشی نجفی1، چاپ دوم.
17. سرخسی، شمس‌الدین (بی‌تا)، المبسوط، بیروت، دار المعرفة.
18. سید رضی، محمد (1414ق)، نهج البلاغة، یک‌جلدی، قم، مؤسسه نهج‌البلاغه، چاپ نخست.
19. سیوری، مقدادبن‌عبداللّٰه حلّی (1404ق)، التنقیح الرائع لمختصر الشرائع، چهارجلدی، قم، انتشارات کتابخانه آیةالله مرعشی نجفی1، چاپ نخست.
20. _____________ (1425ق)، کنز العرفان فی فقه القرآن، دوجلدی، قم، مرتضوی، چاپ نخست.
21. شاهرودی، سیدمحمود هاشمی (1425ق)، کتاب الخمس، دوجلدی، قم، مؤسسه دائرةالمعارف فقه اسلامی بر مذهب اهل بیت:، چاپ دوم.
22. شنقیطی، محمد امین (1415ق)، أضواء البیان، بیروت، دار الفکر للطباعة و النشر.
23. شهید ثانی (زین‌الدین‌بن‌علی عاملی) (1413ق)، مسالک الأفهام إلی تنقیح شرائع الإسلام، پانزده‌جلدی، قم، مؤسسة المعارف الإسلامیة، چاپ نخست.
24. شیخ بهائی (بهاءالدین، محمدبن‌حسین عاملی) (1429ق)، جامع عباسی، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم، چاپ نخست.
25. شیخ صدوق (محمد‌بن‌علی‌بن‌بابویه قمّی) (1386ق)، علل الشرائع، دوجلدی، قم، کتاب‌فروشی داوری، چاپ نخست.
26. _____________ (1413ق)، من لا یحضره الفقیه، چهارجلدی، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ دوم.
27. شیخ طوسی (شیخ الطائفه، ابوجعفر محمدبن‌حسن) (1387ق)، المبسوط فی فقه الإمامیة، هشت‌جلدی، تهران، المکتبة المرتضویة لإحیاء الآثار الجعفریة.
28. _____________ (1209ق)، التبیان،بیروت، دار إحیاء التراث العربی.
29. _____________ (1375ق)، الإقتصاد الهادی إلی طریق الرشاد، یک‌جلدی، تهران، کتابخانه جامع چهل‌ستون، چاپ نخست.
30. _____________ (1400ق)، النهایة فی مجرد الفقه و الفتاوی، یک‌جلدی، بیروت، دار الکتاب العربی، چاپ دوم.
31. _____________ (1407ق)، تهذیب الأحکام، ده‌جلدی، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ چهارم.
32. _____________ (1414ق)، الأمالی، یک‌جلدی، قم، چاپ نخست.
33. صاحب‌بن‌عباد (کافی الکفاة، اسماعیل‌بن‌عباد) (1414ق)، المحیط فی اللغة، ده‌جلدی، بیروت، عالم الکتاب، چاپ نخست.
34. طباطبائی حائری، سیدعلی‌بن‌محمد (1409ق)، الشرح الصغیر فی شرح مختصر النافع ـ حدیقة المؤمنین، سه‌جلدی، قم، کتابخانه آیةالله مرعشی نجفی1، چاپ نخست.
35. _____________ (1418ق)، ریاض المسائل، شانزده‌جلدی، قم، مؤسسه آل البیت:، چاپ نخست.
36. طبرانی، سلیمان (بی‌تا)، المعجم الکبیر، بیروت، دار إحیاء التراث العربی.
37. طبرسی، احمدبن‌علی (1403ق)، الإحتجاج، دوجلدی، مشهد، نشر مرتضی، چاپ نخست.
38. عاملی حسینی، سیدجواد‌بن‌محمد (1419ق)، مفتاح الکرامة فی شرح قواعد العلاّمة، بیست‌وسه‌جلدی، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم، چاپ نخست.
39. عراقی، آقاضیاءالدین (1414ق)، شرح تبصرة المتعلمین، پنج‌جلدی، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم، چاپ نخست.
40. علامه حلی (حسن‌بن‌یوسف‌بن‌مطهر اسدی) (1414ق)، تذکرة الفقهاء، چهارده‌جلدی، قم، مؤسسه آل البیت:، چاپ نخست.
41. _____________ (1412ق)، منتهی المطلب فی تحقیق المذهب، پانزده‌جلدی، مشهد، مجمع البحوث الإسلامیة، چاپ نخست.
42. عمید زنجانی، عباس‌علی (1421ق)، فقه سیاسی، سه‌جلدی، تهران، امیرکبیر، چاپ چهارم.
43. فاضل هندی (محمدبن‌حسن اصفهانی) (1416ق)، کشف اللثام و الإبهام عن قواعد الأحکام، یازده‌جلدی، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم، چاپ نخست.
44. فراهیدی، خلیل‌بن‌احمد (1410ق)، کتاب العین، هشت‌جلدی، قم، هجرت، چاپ دوم.
45. کاشانی، ملاحبیب‌الله شریف (1428ق)، منتقد المنافع فی شرح المختصر النافع ـ کتاب الطهارة، دوجلدی، قم، انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزۀ علمیۀ قم، چاپ نخست.
46. کرکی (محقق ثانی، علی‌بن‌حسین عاملی) (1414ق)، جامع المقاصد فی شرح القواعد، سیزده‌جلدی، قم، مؤسسه آل البیت:، چاپ دوم.
47. کرمانشاهی، آقامحمدعلی‌بن‌وحید بهبهانی (1421ق)، مقامع الفضل، دوجلدی، قم، مؤسسه علامه مجدد وحید بهبهانی، چاپ نخست.
48. کلینی، ابوجعفر، محمدبن‌یعقوب (1407ق)، الکافی، هشت‌جلدی، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ چهارم.
49. کوفی، محمد‌بن‌محمد اشعث (بی‌تا)، الجعفریات ـ الأشعثیات، یک‌جلدی، تهران، کتاب‌فروشی نینوا، چاپ نخست (همراه با کتاب قرب الاسناد).
50. گلپایگانی، سیدمحمدرضا موسوی (1412ق)، الدر المنضود فی أحکام الحدود، سه‌جلدی، قم، دار القرآن الکریم، چاپ نخست.
51. قرطبی، محمد بن أحمد الأنصاری (1405ق)، الجامع لأحکام القرآن، بیروت، دار إحیاء التراث العربی.
52. مالک‌بن‌انس (1406ق)، الموطأ، بیروت، دار إحیاء التراث العربی.
53. مجلسی دوم (علامه محمدباقر‌بن‌محمدتقی) (1406ق)، ملاذ الأخیار فی فهم تهذیب الأخبار، شانزده‌جلدی، قم، انتشارات کتابخانه آیةالله مرعشی نجفی1، چاپ نخست.
54. _____________ (1410ق)، بحار الأنوار، سی‌وسه‌جلدی، بیروت، مؤسسة الطبع والنشر، چاپ نخست.
55. مرعشی نجفی، سید شهاب الدین‌ (1415ق)، القصاص علی ضوء القرآن و السنة، سه‌جلدی، قم، انتشارات کتابخانه آیةالله مرعشی نجفی1، چاپ نخست.
56. _____________ (1424ق)، السرقة علی ضوء القرآن و السنة، یک‌جلدی، قم، انتشارات کتابخانه آیةالله مرعشی نجفی1، چاپ نخست.
57. مغربی، نعمان‌بن‌محمد تمیمی (1385ق)، دعائم الإسلام، دوجلدی، قم، مؤسسه آل البیت:، چاپ دوم.
58. _____________ (بی‌تا)، تأویل الدعائم، سه‌جلدی، القاهرة، دارالمعارف، چاپ نخست.
59. مکارم شیرازی، ناصر (1425ق)، تعزیر و گسترۀ آن، یک‌جلدی، قم، انتشارات مدرسة الإمام علی بن أبی طالب7، چاپ نخست.
60. مؤمن قمّی، محمد (1415ق)، کلمات سدیدة فی مسائل جدیدة، یک‌جلدی، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ نخست.
61. میرزای قمّی (ابوالقاسم‌بن‌محمدحسن گیلانی) (1413ق)، جامع الشتات فی أجوبة السؤالات (للمیرزا القمی)، چهارجلدی، تهران، مؤسسه کیهان، چاپ نخست.
62. نراقی، مولی‌محمدمهدی‌بن‌ابی‌ذر (بی‌تا)، لوامع الأحکام فی فقه شریعة الإسلام، یک‌جلدی، قم، کتابخانه آیةالله مرعشی نجفی1، چاپ نخست.
63. نوری، محدث، میرزاحسین (1408ق)، مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، هجده‌جلدی، بیروت، مؤسسه آل البیت:، چاپ نخست.
64. نووی، محی‌الدین (بی‌تا)، المجموع، بیروت، دار الفکر.
65. نیشابوری، مسلم (بی‌تا)، صحیح مسلم، بیروت، دار الفکر.
66. وحید بهبهانی، محمدباقربن‌محمد اکمل (1415ق)، الفوائد الحائریة، یک‌جلدی، قم، مجمع الفکر الإسلامی، چاپ نخست.
67. _____________ (1417ق)، حاشیة مجمع الفائدة و البرهان، یک‌جلدی، قم، مؤسسة العلامة المجدد الوحید البهبهانی، چاپ نخست.
68._____________ (1424ق)، مصابیح الظلام، یازده‌جلدی، قم، مؤسسة العلامة المجدد الوحید البهبهانی، چاپ نخست.