A Jurisprudential and Legal Feasibility Study of the Ownership Eligibility of a Hostile Non-Muslim in the Context of Istinqaz

Document Type : Original Article

Author

Faculty of Jurisprudence and Law, University of Mazandaran, Mazandaran, Iran.

Abstract

Ownership eligibility refers to the legal capacity and qualification of an individual to acquire property and rights. This eligibility inherently exists in all individuals; however, Islam imposes strict limitations on a hostile non-Muslim (kafir harbi), to the extent that their life and property are considered devoid of sanctity, and transactions with them are deemed prohibited (haram). In Islamic jurisprudence, there are numerous instances where jurists, while still regarding the hostile non-Muslim as lacking ownership eligibility, have issued rulings permitting transactions with them by invoking the term istinqaz—as a means to save Muslim property from loss—thereby converting the original prohibition into permissibility. The central question is whether, in cases where a transaction with a hostile non-Muslim is permitted under the principle of istinqaz, the hostile non-Muslim possesses ownership eligibility in such a transaction. Accordingly, given ownership eligibility and considering the initial prohibition, does the transaction with them occur merely in form (formal sale), or is it considered a genuine transaction? This study, conducted through a library-based, analytical-descriptive approach, found that the majority of jurists consider this type of sale, specific to hostile non-Muslims, to be a formal sale. They argue that due to the disbelief of the hostile non-Muslim and the active state of war (harb), their property is considered fai’ (spoils) of the Muslims; therefore, they lack ownership eligibility, and their sale is formal. Conversely, some jurists argue that hostile non-Muslims possess ownership eligibility. According to this view, the fai’ status of the hostile non-Muslim’s property, even during active war, is secondary to their initial ownership. Hence, transactions with Muslims, owing to the initial ownership and the completeness of the elements of a sale—including genuine intent—are considered real transactions. From the author’s perspective, this latter view is closer to reality, and their sales under the principle of istinqaz are also considered genuine.

Keywords

Main Subjects

References

آملى، میرزا محمدتقی. (1380). مصباح الهدى فی شرح العروة الوثقى (ج3). تهران: مؤلف.
ابن ادریس حلّى، محمد بن منصور. (1410ق). السرائر الحاوی لتحریر الفتاوى (ج3). قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
ابو جیب، سعدى. (1408ق). القاموس الفقهی لغة و اصطلاحا. دمشق: دار الفکر.
انصارى، مرتضی. (1415ق). کتاب المکاسب (مصحح: گروه پژوهش در کنگره، ‌‌ج1، 5). قم: کنگره جهانى بزرگداشت شیخ اعظم انصارى.
بجنوردى، سیدمحمد. (1401ق). قواعد فقهیه (ج1، چاپ سوم). تهران: مؤسسه عروج.
بحرانى، یوسف بن احمد بن ابراهیم. (1405ق). الحدائق الناضرة فی أحکام العترة الطاهرة (ج22). قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
بهبهانی، سیدعلی. (1405ق). الفوائد العلیة (ج1). اهواز: مکتبة دار العلم.
بهجت، محمدتقی. (1426ق). جامع المسائل (‌‌ج2، چاپ دوم). قم: دفتر معظم له.
تبریزی، موسی بن جعفر. (1369). اوثق الوسائل فی شرح الرسائل. قم: انتشارات کتبی نجفی.
تبریزى، جواد بن على. (‌‌بی‌‌‌تا). استفتاءات جدید (ج2). قم: بی‌‌‌نا.
تبریزى، جواد بن على. (1427ق). صراط النجاة (ج2، 6). قم: دار الصدیقة الشهیدة.
حلّى، جعفر بن حسن . (1408ق). شرایع الاسلام فی مسائل الحلال و الحرام. (مصحح: عبدالحسین محمدعلی بقال، ج3، 13). قم: مؤسسه اسماعیلیان.
خمینى، سیدروح اللّه. (1404ق). زبدة الأحکام. تهران: سازمان تبلیغات اسلامى.
خمینى، سیدروح اللّه. (1424ق). توضیح المسائل (ج2). قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
خوانسارى، احمد بن یوسف. (1405ق). جامع المدارک فی شرح مختصر النافع (ج4). قم: مؤسسه اسماعیلیان.
خویی، سید ابوالقاسم. (1416ق). صراط النجاة (المحشّٰى للخوئی). قم: مکتب نشر المنتخب.
شاهرودى و جمعی از همکاران، سیدمحمود. (1426ق). فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل‌بیت^ (ج1). قم: مؤسسه دائرة‌المعارف فقه اسلامى بر مذهب اهل‌بیت^.
شهید اول، محمد بن مکى. (1417ق). الدروس الشرعیة فی فقه الإمامیة (ج2، چاپ دوم). قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
صاحب الجواهر، محمد حسن. (1404ق). جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام (‌‌ج21، 28). بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
صافی، علی عبدالحکیم. (1389). الضمان فی الفقه الإسلامی. تهران: المجمع العالمی للتقریب بین المذاهب الاسلامیة.
طاهرى، حبیب‌الله. (1418ق). حقوق مدنى (ج2). قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
طباطبایى، سیدعلى بن محمد. (بی‌‌‌تا). ریاض المسائل (ج22). قم: مؤسسه آل البیت^.
طبرسى، فضل بن حسن. (1372). مجمع البیان فی تفسیر القرآن (ج9). تهران: ناصر خسرو.
طوسى، محمد بن حسن. (1387ق). المبسوط فی فقه الإمامیة (‌‌ج4، 7). تهران: المکتبة المرتضویة لإحیاء الآثار الجعفریة.
طوسى، محمد بن حسن. (1400ق). النهایة فی مجرد الفقه و الفتاوى. بیروت: دار الکتاب العربی.
طوسى، محمد بن حسن. (1407ق). الخلاف (ج4). قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
عاملى، سیدجواد بن محمد. (بی‌‌‌تا). مفتاح الکرامة فی شرح قواعد العلاّمة (مصحح: محمدباقر حسینی شهیدی، ج4، 9). بیروت: دار احیاء التراث العربی.
عاملى، یاسین عیسى. (1413ق). الاصطلاحات الفقهیة فی الرسائل العملیة. بیروت: دار البلاغة للطباعة و النشر و التوزیع.
عراقی، آقا ضیاءالدین علی کزازی. (1421ق). کتاب القضاء (تقریر میرزا ابوالفضل نجم‌آبادی) قم: موسسه معارف اسلامی امام رضا×.
علامه حلی، حسن بن یوسف. (‌‌1388ق). تذکرة الفقهاء. قم: مؤسسه آل البیت^.
علامه حلی، حسن بن یوسف. (1387ق). إیضاح الفوائد فی شرح مشکلات القواعد (مصحح: سیدحسین موسوی کرمانی؛ علی پناه اشتهاردی؛ عبدالرحیم بروجردی، ج1). قم: مؤسسه اسماعیلیان.
علامه حلی، حسن بن یوسف. (1413ق). مختلف الشیعة فی أحکام الشریعة (‌‌ج1، 2، 6، 8). قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
علوى، سیدعادل بن على بن الحسین. (1421ق). القول الرشید فی الاجتهاد و التقلید (ج2). قم: انتشارات کتابخانه و چاپخانه آیت‌الله مرعشى نجفى.
عمران، محمد. (2002م). الاسس العامة فی القانون. بیروت: منشورات الحلبی الحقوقیة.
فقعانى، على بن على. (1418ق). الدر المنضود فی معرفة صیغ النیات و الإیقاعات و العقود. قم: مکتبة إمام العصر#العلمیة.
قرشى، سیدعلی‌اکبر. (1412ق). قاموس قرآن (ج7). تهران: دار الکتب الإسلامیة.
کاتوزیان، ناصر. (1379). حقوق مدنی (قواعد عمومی قراردادها) (ج2). تهران: شرکت سهامی انتشار با همکاری بهمن برنا.
کاتوزیان، ناصر. (1392). قانون مدنی در نظم حقوق کنونی. تهران: میزان.
کلینى، محمد بن یعقوب. (1407ق). الکافی (مصحح: علی‌‌‌اکبر غفاری، ج5، 6). تهران: دار الکتب الإسلامیه.
لنکرانى، محمد فاضل . (1426ق). رساله توضیح المسائل. قم: بی‌‌‌نا.
مامقانى، محمد حسن بن الملا عبد اللّٰه. (1316ق). غایة الآمال فی شرح کتاب المکاسب (ج1، 3). قم: مجمع الذخائر الإسلامیة.
محدث نورى، میرزا حسین. (1408ق). مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل (ج13). بیروت: مؤسسه آل البیت^.
محقق کرکی، على بن حسین. (1414ق). جامع المقاصد فی شرح القواعد (‌‌ج1، 3، 4، چاپ دوم). قم: مؤسسه آل البیت^.
مصطفوى، سیدمحمدکاظم. (1423ق). فقه المعاملات. قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
مکارم شیرازى، ناصر. (1427ق). الفتاوى الجدیدة (ج1). قم: انتشارات مدرسه امام على بن ابی‌طالب ×.
مکارم شیرازى، ناصر. (1424ق). کتاب النکاح (ج2). قم: انتشارات مدرسه امام على بن ابى طالب×.
مکارم شیرازى، ناصر. (1426ق). أنوار الفقاهة - کتاب التجارة. قم: انتشارات مدرسة الإمام علی بن أبی طالب×.
منتظرى، حسین‌علی. (1415ق). دراسات فی المکاسب المحرمة (ج1). قم: نشر تفکر.
منتظرى، حسین‌علی. (1429ق). حکومت دینى و حقوق انسان. قم: ارغوان دانش.
منتظرى، حسین‌علی. (بی‌‌‌تا). رساله استفتاءات (ج1). قم: بی‌‌‌نا.
نائینى، میرزا محمدحسین. (1413ق). المکاسب و البیع (ج2). قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
نراقى، مولى احمد بن محمدمهدی. (1422ق). رسائل و مسائل (ج1). قم: کنگره نراقیین ملامهدى و ملااحمد.
نهاوندى، محمد. (1386). نفحات الرحمن فى تفسیر القرآن (ج2). قم: مرکز الطباعة و النشر.
یزدى، سیدمصطفى. (1406ق). قواعد فقه (ج1، چاپ دوازدهم). تهران: مرکز نشر علوم اسلامى.
http://eshia.ir/feqh/archive/text/javadi/tafsir/69/690802
https://www.sistani.org/persian/book/53/235

Files

History

  • Receive Date: 18 June 2025
  • Revise Date: 13 August 2025
  • Accept Date: 26 October 2025

Share

How to cite

Statistics