پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی (وابسته به دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم)فقه1735-3181207820131222Observance of justice in polygamyرعایت عدالت در تعدد زوجات422167FAمسعودامامیJournal Article20151122مشروعیت تعدد زوجات، برگرفته از قرآن کریم، روایات فراوان و سیره عملى اولیاى دین است و مورد اتفاق همه مذاهب اسلامى. قرآن کریم تعدد زوجات را به رعایت عدالت، مشروط کرده است. بسیارى از فقیهان، عدالت در تعدد زوجات را به مساوات معنا کردهاند; و از این رو، متعلق آن را فقط قَسم )تقسیم شبها میان همسران( مىدانند; در حالى که عدالت، به معناى میانهروى و رعایت حقوق دیگران و پرهیز از افراط و تفریط است. به همین جهت، متعلق آن همه حقوق فقهى و اخلاقى همسر است و مختص به قَسم نیست.https://jf.isca.ac.ir/article_167_3aa172586a1c09773ff904842649e13a.pdfپژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی (وابسته به دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم)فقه1735-3181207820131222دعوت شبانه و مسؤولیت کیفرى دعوتکنندهدعوت شبانه و مسؤولیت کیفرى دعوتکننده2342168FAاسماعیلآقابابایی بنیJournal Article20151122<span style="font-size: 12.0pt; font-family: 'B Mitra'; mso-ascii-font-family: 'Courier New'; mso-hansi-font-family: 'Courier New'; mso-bidi-language: AR-SA;" lang="AR-SA">در صورتى که کسى پس از دعوت و اخراج شبانه از منزل، مفقود شود، ماده 513 قانون مجازات اسلامى دعوتکننده را ضامن دیه مىداند و بر خلاف اصل برائت، فرض را بر مجرمیت قرار مىدهد; بىآنکه بین وجود لوث و غیر آن، تفاوتى قائل شود. در حالى که در فقه، نظر موافق ماده یادشده، از جهات متعدد قابل نقد است و اصل برائت، اقتضا دارد که دعوت شبانه نتواند از عوامل مسؤولیت به شمار آید.</span> <br /><span style="font-size: 12.0pt; font-family: 'B Mitra'; mso-ascii-font-family: 'Courier New'; mso-hansi-font-family: 'Courier New'; mso-bidi-language: AR-SA;" lang="AR-SA">این مقاله در صدد است بر اساس اقوال فقهى و مستندات آنها، صحت و سقم دیدگاه یادشده را در فقه بررسى کند و در صورت اثبات، نحوه انعکاس آن را در قانون، یادآور شود.</span> <br /> <br /><br />https://jf.isca.ac.ir/article_168_42c7dd0e62567ddcd65115c0d608c5a8.pdfپژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی (وابسته به دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم)فقه1735-3181207820131222لایقتل غیر المقاتل» قاعده فقهى مصونیت غیرنظامیان در مخاصمات مسلحانه«لایقتل غیر المقاتل» قاعده فقهى مصونیت غیرنظامیان در مخاصمات مسلحانه4363169FAمهدیفیروزیJournal Article20151122<em>از دیدگاه اسلامى، انسان از آن جهت که انسان است، احترام و حق حیات دارد. به همین جهت، کشتن بدون مجوز یک انسان، مساوى با کشتن همه انسانها است. با این حال، جنگ و جهاد هم در مواردى تجویز و تشریع شده است و مسلمانان اجازه یافتهاند تا با کسانى که با مسلمانان سر جنگ دارند، به جهاد برخیزند; اما در مقابل، محدودیتهایى نیز مقرر شده و امورى همچون کشتن زنان، کودکان و سالخوردگان ممنوع شده است.</em><br /> <em>با توجه به تغییر ماهوى وضعیت جنگهاى امروزى نسبت به صدر اسلام، سؤالاتى درباره حمایت یا عدم حمایت از مصادیق دیگرى که در روایات ذکر نشده )همچون خبرنگاران و تصویربرداران، پزشکان و نیروهاى امدادى( وجود دارد.</em><br /> <em>هدف این مقاله بررسى این مسأله است که آیا ممنوعیت قتال و کشتن برخى افراد در جنگ، مختص همان مصادیقى است که در روایات و کلمات فقها آمده یا قابل تعمیم و تسرى به مصادیق دیگر و امکان دستیابى به یک قاعده کلى فقهى است؟</em><br /> <em>فرضیه مقاله بر آن است که ملاک و معیار حمایت از افراد و عدم قتل آنان در جنگ، »غیرمقاتل« بودن آنان است; بنابراین مىتوان با الغاى خصوصیت از این مصادیق، عدم مقاتل بودن را معیار ممنوعیت قتال و کشتن افراد در جنگ دانست و قاعده »لایُقتَلُ غَیرُالمُقاتِل« را به مثابه یک قاعده فقهى، معیارى براى بیان احکام اشخاص مورد حمایت در مخاصمات مسلحانه، از منظر فقه اسلامى مطرح کرد</em>.https://jf.isca.ac.ir/article_169_a64049b766425a15c9fead8f9ef5fb6e.pdfپژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی (وابسته به دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم)فقه1735-3181207820131222درآمدى بر فقه و سبک زندگىدرآمدى بر فقه و سبک زندگى6477170FAحبیب اللهشعبانی موثقیJournal Article20151122سبک زندگى، مفهومى از مفاهیم علوم اجتماعى است که جنبه رفتارگرا دارد. سبک زندگى، نظامواره و سیستم خاص زندگى است که به فرد، خانواده یا جامعه با هویت خاص، اختصاص دارد. آدمیان با قدرت خلاق خویش، براى حیات دنیوى، دست به گزینش مىزنند و رفتارهاى خاصى را ترجیح مىدهند و زیست خود را با آن منطبق مىکنند. رفتارهاى بیرونى آدمیان که مورد انتخاب آگاهانه آنان است، سبک زندگى آنان را تشکیل مىدهد که البته انتخاب یک سبک، تابع متغیرهاى فراوانى است که باید مورد توجه قرار گیرد. از سوى دیگر، دین مبین اسلام نیز داعیهدار تنظیم حیات دنیوى و اخروى انسان است و توصیههاى رفتارى فراوانى دارد که غالباً در علم فقه، بررسى مىشود. در این مقال، تلاش شده به نقش فقه، در ایجاد سبک زندگى، توجه شود. علم فقه با تبیین رفتارهاى مجاز و متناسب با کمالات انسانى، زمینه را براى هماهنگى اراده تکوینى بشر با اراده تشریعى حق تعالى ایجاد مىکند و مسیر سلوک متناسب با معاد را براى آدمیان بیان مىکند. علاوه بر این، تبیین نظامهاى مؤثر بر متغیرهاى دخیل در انتخاب سبک، بر عهده علم فقه است که البته تبیین این نظامها با مشکلاتى روبهرو است. در این نوشتار به برخى از آنها اشاره شده است.https://jf.isca.ac.ir/article_170_cfe52c65d80f050ec1a5b313f1a11b7a.pdfپژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی (وابسته به دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم)فقه1735-3181207820131222مذاق شرع در کیفیت و اعتبارمذاق شرع در کیفیت و اعتبار7890171FAسید رضیقادریJournal Article20151122مذاق شرع یا ذوق شارع، از اصطلاحاتى است که در میان فقهاى متأخر و معاصر مطرح شده است. در این مقاله، سعى شده چیستى آن را مشخص کرده، سپس به مستندات و قلمرو آن پرداخته شود تا گستردگى ابعاد آن در ابواب فقهى، معین شود. آن گاه به اعتبار و حجیت آن پرداخته مىشود تا گستردگى ابعاد آن در ابعاد فقهى، روشن شود. آنگاه اعتبار و حجیت آن بررسى شده، در نهایت، این موضوع ارزیابى مىشود تا قوت و ضعف آن مشخص شود و جایگاه آن در راههاى استنباط احکام شرعى مشخص شود.https://jf.isca.ac.ir/article_171_c757836cf64de0f1fe6663969c086650.pdfپژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی (وابسته به دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم)فقه1735-3181207820131222نقش انتقال، انقلاب و استهلاک در تبدل موضوعنقش انتقال، انقلاب و استهلاک در تبدل موضوع91112172FAعلیرضافرحناکJournal Article20151123انقلاب، انتقال و استهلاک، از دیگر اسباب تبدل موضوع هستند. ملاک تحقق این سه مبدل موضوع در کتب فقهى، کمتر مورد عنایت بوده است که در مقاله حاضر بدان توجه شده است. انقلاب به معناى تبدیل خمر به سرکه دانسته شده است; با اینکه به این فرد از تبدیل، اختصاص ندارد. ملاک انقلاب، تبدل وصف بدون نیاز به تبدل صورت نوعیه عرفیه است ولى چون تغییر وصف در موارد آن به گونهاى است که عرف، آن را تغییر صورت نوعیه مىداند، مىتوان آن را از صغریات استحاله دانست. انتقال به معناى انتقال شىء نجس به طاهر و تبدیل به جزئى از آن است; ولى انتقال بر عکس تعریف نیز صادق است و افزون بر عین نجس و حیوان، در متنجس و نبات نیز راه دارد. ملاک انتقال، صدق حقیقى اسناد منتقل، به منتقلالیه و سلب اسناد آن از منتقلعنه است. استهلاک به معناى پراکنده شدن اجزاى موضوع است، به گونهاى که از دیگرى قابل تمییز نباشند; پس ملاک استهلاک، عدم تمییز اجزاى موضوع است. استهلاک، با وجود حضور در ابواب مختلف فقه، در همه آنها موضوع ساز نیست و براى دریافت این نکته مهم، نگاه به لسان دلیل، نیاز است.https://jf.isca.ac.ir/article_172_2cfc0e69911aed52175d65e9e6deb736.pdfپژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی (وابسته به دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم)فقه1735-3181207820131222مطلوبیت افزایش جمعیت مسلمین از نگاه فقهىمطلوبیت افزایش جمعیت مسلمین از نگاه فقهى113134173FAرضااسلامیJournal Article20151123مطلوبیت شرعى افزایش جمعیت مسلمین و تحقق آن به عنوان سیاست کلى نظام، تنها با تشکیل خانواده و ترغیب به فرزندآورى بیشتر است. دو دسته ادله شرعى، این فرضیه را اثبات مىکند: دسته اول، آیات و روایات مربوط به مسائل خانواده است; و دسته دوم، ادلهاى است که به امور دیگرى همچون بیان نعمتهاى دنیوى و وصف جامعه اسلامى به عزّتمدارى و مانند آن مىپردازند.<br /> ادعاى تلازم دائمى میان افزایش جمعیت و بروز نابسامانىها در حیات مادى و معنوى نسل جدید، هیچ دلیلى ندارد; ولى به هنگام بروز تزاحم، تلازم جزئى و اتفاقى نیز از طریق تشخیص اهم و مهم قابل طرح و بررسى است.https://jf.isca.ac.ir/article_173_86dea730a2f018453aa0fd7962360201.pdfپژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی (وابسته به دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم)فقه1735-3181207820131222تعبدگرایى و آزاداندیشى تأملى در مقالات «تضاد و تعارض در فقه اسلامى»تعبدگرایى و آزاداندیشى تأملى در مقالات «تضاد و تعارض در فقه اسلامى»135154174FAسید صادقسید حسینی تاشیJournal Article20151123مقاله حاضر، گزینشى از ترجمه فصل تعبدگرائى و آزاداندیشى از کتاب »تضاد و تعارض در فقه اسلامى«، به همراه تعلیقات نقادانه آن است. نویسنده در این فصل کتاب خود، روند قضا در کشورهاى اسلامى را حرکت از تعبدگرایى به آزاداندیشى معرفى کرده، و براى اثبات آن، به برخى پروندههاى قضایى طلاق در کشورهاى اسلامى، استشهاد کرده است. تلاش ناقد بر اثبات این مسأله است که اولاً نشان دهد روحیه تقلیدگرایى به فقه سنى قدیم منحصر است و فقه شیعه و فقه سنى معاصر، فقهى پویا است; و ثانیاً با تأکید بر تفاوت فقه و قانون، و بیان اقتضائات آن دو، آنچه را که نویسنده تضاد و تعارض انگاشته، از عدم توجه به اقتضائات قانون در برابر اقتضائات فقه معرفى شده است.https://jf.isca.ac.ir/article_174_34983b5563bcf3ee0f2b6550cd10f50f.pdfپژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی (وابسته به دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم)فقه1735-3181207820131222خلاصة المقالاتخلاصة المقالات155160175FAJournal Article20151123https://jf.isca.ac.ir/article_175_df1a5848bfc31c53087b181d37671306.pdf