TY - JOUR ID - 68474 TI - تبیین مفهوم بهره و ربای قرضی؛ با تأکید بر تحلیل فقهی «زیاده» JO - فقه JA - JF LA - fa SN - 1735-3181 AU - رجائی, سید محمدکاظم AD - دانشیار گروه اقتصاد مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی Y1 - 2019 PY - 2019 VL - 26 IS - 100 SP - 6 EP - 30 KW - بهره KW - ربا KW - ربای قرضی KW - معیار ربای قرضی KW - انواع زیاده DO - 10.22081/jf.2020.68474 N2 - از نظر کلاسیک‌ها، بوم‌باورک، فیشر و بسیاری از نظریه‌پردازانِ دیگر، «بهره» زیادۀ مشروط در قرارداد قرض است؛ به‌عبارت‌دیگر، سه مقوم «زیاده»، «مشروط» و «قرارداد قرض» در تعریف بهره وجود دارد. همان تعریف با مقوم‌های گفته‌شده، بر ربای قرضی نیز صادق است. زیاده ممکن است مشروط و غیرمشروط و زیادۀ مشروط، ممکن است فیزیکی و ارزشی باشد و هریک اقسامی دارند که با قدری تسامح حدود 23 صورت پیدا می‌کند. پرسش اساسی این است که منظور از زیاده مشروط در قرارداد قرض و معیار ربا‌بودن زیاده چیست. آیا همه 23 مورد را دربرمی‌گیرد یا خیر؟ فرضیه مقاله ـ که با روش «استنباط نظریه اقتصاد اسلامی» اثبات شده ـ این است که در مسائل مالی، زیاده به‌ معنای «انضمام مالی به مال» یا «اضافه‌شدن مال» است. به کالا یا خدمت اقتصادی که بازار و درنتیجه قیمت داشته باشد، مال گفته می‌شود. زیاده در اموال به ‌معنای منفعت مالی است که با زیاده فیزیکی و ارزشی تحقق می‌یابد. آیات و روایات ربا، ظهور در «منفعت مالی» دارند. بنابراین، معیار در زیاده منفعت مالی و منظور از مشروط در قرارداد قرض، «الزام و التزام در قرارداد قرض» است. UR - https://jf.isca.ac.ir/article_68474.html L1 - https://jf.isca.ac.ir/article_68474_4cd50749beb8f5bd0a6a4f3c42e9fed9.pdf ER -