پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی (وابسته به دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم)
فقه
1735-3181
1735-3521
22
84
2015
06
22
مبنای حکومتی آیتالله بروجردی
7
28
FA
سید سجاد
ایزدهی
دانشیار پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی
sajjadizady@yahoo.com
10.22081/jf.2017.63578
<span style="font-family: IRMitra; font-size: 10.5pt; mso-ansi-font-size: 8.0pt; mso-ascii-font-family: 'Times New Roman'; mso-hansi-font-family: 'Times New Roman';" lang="FA">با وجود اشتهار دیدگاه آیتالله بروجردی در گسترۀ اختیارات حکومتیِ فقیه در عصر غیبت، اختیاراتی مضیّقتر و محدودتر از آنچه به شیخ انصاری منسوب است و محدود به ضروریات اجتماعی میشود، به آیتالله بروجردی نسبت داده شده است.</span><br /> <span style="font-family: IRMitra; font-size: 10.5pt; mso-ansi-font-size: 8.0pt; mso-ascii-font-family: 'Times New Roman'; mso-hansi-font-family: 'Times New Roman';" lang="FA">این تحقیق، ضمن نقد این دیدگاه، معتقد است که با روششناسی صحیح فهم دیدگاه آیتالله بروجردی، درمییابیم ایشان قائل به اختیاراتی گسترده برای فقیه در عصر غیبت بوده است. بر این اساس، این تحقیق از روش فهم متن بهمثابه روش نقد استفاده کرده و فهم متن را با توجه به عناوینی چون روش بحث، مبانی ماتن، زمینه و زمانه، فهم و تقریر شاگردان، عبارات همسو و غیر همسو و نگرش جامع به متن، مورد توجه قرار داده و نظریه مشهور را برای آیتالله بروجردی ثابت دانسته است.</span>
نقد,آیتالله بروجردی,ولایت فقیه,اختیارات,حکومت,روششناسی
https://jf.isca.ac.ir/article_63578.html
https://jf.isca.ac.ir/article_63578_35763eb1490be59c1216fcad012e444c.pdf
پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی (وابسته به دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم)
فقه
1735-3181
1735-3521
22
84
2015
06
22
نقد ادله مخالف ضمان در اقدامات زیانبار کارکنان دولت
29
52
FA
سید ضیاء
مرتضوی
0000-0002-6785-1577
دانشیار پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی
mortazavi@isca.ac.ir
10.22081/jf.2017.63587
ثبوت ضمان در زیانهایی که دستگاهها و کارکنان آن بر اشخاص وارد میکنند، مستند به قواعد عمومی و ادله خاص چندی است، اما این ادله در منابع فقهی به صورت خاص مورد و بررسی قرار نگرفتهاند؛ درحالیکه این امر را باید اصل و قاعده کلی حاکم بر مناسبات میان دولت و مردم شمرد و بر پایه آن، دولت و کارگزارانش را از جایگاه فرمانروایی مطلق خارج ساخت و به فرمانروایی پاسخگو مبدل کرد. افزون بر اصل ثبوت ضمان، چنانکه در برخی قوانین اساسی و عادی کشورها از جمله جمهوری اسلامی ایران نیز آمده و ما در پژوهشی گسترده نشان دادهایم، دولت مسئولیت اقدامات زیانبار کارکنان خود را بر عهده دارد. اما در این موضوع، افزون بر لزوم بررسی قواعد مسقط ضمان و برخی ملاحظات کلی مانند سازگاری و عدم سازگاری ثبوت ضمان با جایگاه دولت و اصل حاکمیت، پارهای موارد خاص هست که ممکن است دلیل بر عدم ضمان در برابر چنین زیانهایی گرفته شود. در اصل پژوهش نشان داده شده که آن قواعد و ملاحظات کلی، مانع ثبوت ضمان یا مسئولیت دولت نیستند. آنچه در این مقاله میآید، بررسی و نقد سه دلیل خاص است که ممکن است معارض ادله ثبوت ضمان و در نتیجه مایه عدم ضمان و مسئولیت دولت شمرده شود؛ ادلهای که در جایی از منابع فقهی موجود از منظر بررسی ما به آنها نگریسته نشده است.
جبران خسارت,ضمان دولت,مسئولیت مدنی دولت,اجرای حد,دیه
https://jf.isca.ac.ir/article_63587.html
https://jf.isca.ac.ir/article_63587_dbb74d21cb4dff4de2a0db494a6c7f67.pdf
پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی (وابسته به دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم)
فقه
1735-3181
1735-3521
22
84
2015
06
22
تأثیر آگاهی از فضای صدور در اجتهاد
53
78
FA
سعید
ضیائی فر
دانشیار پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی
ziyaei.saeid@isca.ac.ir
10.22081/jf.2017.63599
<span style="font-family: IRMitra; font-size: 10.5pt; mso-ansi-font-size: 8.0pt; mso-ascii-font-family: 'Times New Roman'; mso-hansi-font-family: 'Times New Roman';" lang="FA">یکی از اموری که برخی از دانشوران فقه و اصول در اجتهاد ذکر کردهاند، آگاهی از فضای نزول آیات و صدور روایات است. در این مقاله تلاش شده است تا معنای آگاهی از فضای صدور توضیح داده، گزارشی اجمالی از پیشینه آن عرضه و ضرورت آن مطرح و احتمالها و دیدگاههای مربوط به آن طرح و بررسی شود.</span>
<span style="font-family: IRMitra; font-size: 10.5pt; mso-ansi-font-size: 8.0pt; mso-ascii-font-family: 'Times New Roman'; mso-hansi-font-family: 'Times New Roman';" lang="FA">دانشوران فقه و اصول عبارات را از نظر دلالت بر معنا به سه دسته صریح، ظاهر و مجمل تقسیم کردهاند. به اعتقاد نگارنده، آگاهی از فضای صدور در عبارات ظاهر و مجمل تأثیر دارد و به سود این دیدگاه ادلهای را فراهم آورده و اشکالاتی که در این زمینه است، پاسخ داده است، ولی دلیل معتبری وجود ندارد که این آگاهی را در عبارات صریح هم مؤثر بدانیم، مگر اینکه احتمال داده شود که عبارتی از جهتی صریح نیست و مراجعه به فضای صدور میتواند توهم یا ادعای صراحت عبارت را از بین ببرد.</span>
تأثیر,اجتهاد,تفسیرمتن,فضایصدور,صریح,ظاهر,مجمل
https://jf.isca.ac.ir/article_63599.html
https://jf.isca.ac.ir/article_63599_a8a46dfa423964c60e6c29a61206c391.pdf
پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی (وابسته به دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم)
فقه
1735-3181
1735-3521
22
84
2015
06
22
تبیین و بررسی فقهی تجسس در فعالیتهای اطلاعاتی ـ امنیتی
79
102
FA
مرتضی
سلیمانی
استادیار دانشگاه امام باقر(ع)
mbyzyf@gmail.com
یاسر
سلیمانی
مدرس دانشگاه و پژوهشگر
کارشناس مرکز تحقیقات میان رشته ای علوم انسانی و اسلامی دانشگاه امام صادق ع
mertisu@gmail.com
10.22081/jf.2017.63608
جمهوری اسلامی ایران که الگوی نظام اسلامی را معرفی کرده و به تشکیل سازمان اطلاعات اقدام ورزیده، همواره با این سؤال مواجه بوده که حدود تجسس از حریم خصوصی افراد از منظر فقه امامیه چیست و چه حکمی دارد؟ پژوهش حاضر با بهرهگیری از روش تحلیلی ـ توصیفی و با استناد به مبانی نقلی وحیانی و عقلیِ برهانی، به بررسی این موضوع میپردازد. بدین منظور موارد حرمت و عدم جواز تجسس از حریم افراد و تجسس ضد حکومت اسلامی مورد فحص و تدقیق واقع گشت. در مورد تجسس از حریم افراد میتوان گفت از مجموع ادله، حرمت تجسس بهطور مطلق بهدست میآید. اگر بگوییم ادله حرمت تجسس، مطلق و شامل همه موارد تفتیش و تجسس است، در صورت تعارض و تنافی میان تجسس با عناوین و حالات مختلف دیگر، باید طبق قانون تزاحم عمل کرد و اهمّ و اصلح را بهدست آورد و آن را مقدم کرد، اما اگر موضوع تجسس حرام را مقید به هتک عرض افراد و اغراض فاسد بدانیم، قهراً در مواردی که اغراض صحیح و مفید مقصود باشد، تخصصاً از موضوع تجسس حرام خارج خواهد بود. تجسس ضد حکومت اسلامی نیز با استناد به ادله عقلی و نقلی حرام است.
تجسس,حرمت,حریم,حرام,سازمان اطلاعاتی ـ امنیتی
https://jf.isca.ac.ir/article_63608.html
https://jf.isca.ac.ir/article_63608_310264cc0b96dfeb8f73b79d1a4ace0f.pdf
پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی (وابسته به دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم)
فقه
1735-3181
1735-3521
22
84
2015
06
22
شمول ادله حرمت دروغ نسبت به خانواده و بستگان و حکم وعده دروغ به همسر
103
132
FA
مصطفی
همدانی
دانشآموخته و پژوهشگر حوزه علمیه قم
ma13577ma@gmail.com
10.22081/jf.2017.63614
<span style="font-family: IRMitra; font-size: 10.5pt; mso-ansi-font-size: 8.0pt; mso-ascii-font-family: 'Times New Roman'; mso-hansi-font-family: 'Times New Roman';" lang="FA">دروغ همواره نکوهیده بوده و پیش از ادیان، عقل و وجدان آن را زشت شمرده است، اما برخی دروغها به جهت غلبه فضیلت عارض بر آنها در روایات استثنا شدهاند. یکی از این مستثنیات، دروغگفتن به همسر و در تعبیر دیگر به اهل است. پژوهۀ فرارو با روش تحلیلی ـ اسنادی به مطالعۀ فقهی این مسئله پرداخته و آن را در شش بُعد کاویده است. نتیجۀ تحقیق در این شش ساحت نشان داده است تنها قدر متیقن از ادله یعنی وعدۀ دروغ شوهر به زن جایز است و شواهد روایی نشان میدهد این تجویز هم فقط در مورد خاص یعنی تأمین مادیاتی خارج از حق زن یا توان مرد و به منظور جلب رضایت خاطر زن و تداوم انس و الفت خانوادگی است و ازاینرو مطلقاً قابل تسری به دیگر ساحتهای ارتباطی همسران یا دروغ زن به شوهر یا در ارتباط میان والدین با فرزندان یا در ارتباط میان مکلف با دیگر بستگان نیست، مگر دروغ به جهت اضطرار یا تأمین برخی مصالح و یا دفع برخی مفاسد که در ارتباط با عموم مسلمانان از جمله در ارتباطات خانوادگی مجاز یا لازم است. همچنین جواز این دروغ به زوجۀ موقت قابل تسری نیست، اما در هر حال چنین دروغی واجب و بلکه مستحب هم نیست به صورت توریهای ادا شود.</span>
دروغ,وعدۀ دروغ,دروغ به همسر,دروغ به فرزند,دروغ به بستگان
https://jf.isca.ac.ir/article_63614.html
https://jf.isca.ac.ir/article_63614_2b6b8dd249208148944390146322044d.pdf
پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی (وابسته به دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم)
فقه
1735-3181
1735-3521
22
84
2015
06
22
زنان و زیارت قبور از منظر فقه اسلامی
133
166
FA
مهدی
درگاهی
11111111111111111111
استاد سطوح عالی حوزه؛ دانش آموخته سطح چهار حوزوی و پژوهشگر پژوهشگاه المصطفی ص
aghigh_573@yahoo.com
10.22081/jf.2017.63621
<span style="font-family: IRMitra; font-size: 10.5pt; mso-ansi-font-size: 8.0pt; mso-ascii-font-family: 'Times New Roman'; mso-hansi-font-family: 'Times New Roman';" lang="FA">زیارت قبور توسط بانوان از مواردی است که مشروعیت و عدم مشروعیت آن از منظر مذاهب فقه اسلامی چندان هویدا نیست؛ زیرا تحقیقی موسع و یکپارچه در اینباره نشده است. ازاینرو پرسش از حکم زیارت قبور توسط بانوان از منظر فقه اسلامی، نیازمند کاویدن و بررسی است. عمومات و اطلاقات </span><span style="font-family: IRMitra; font-size: 10.5pt; mso-ansi-font-size: 8.0pt; mso-ascii-font-family: 'Times New Roman'; mso-hansi-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman';" lang="FA">سنت پیامبر اعظم و عملکرد همسر و دختر گرامی ایشان در استمرار زیارت قبور، از جمله دلایلی است که زیارت قبور را برای بانوان مشروعیت میبخشد، بلکه موجب حکم به استحباب آن میشود و مدلول ادله نافی آن، محمول به استلزامات حرامی است که بعضاً در زیارت قبور توسط بانوان رخ میدهد. این تحقیق با هدف شناخت اقوال و انظار فقهای مذاهب اسلامی و حدود و ثغور ادله و تبیین وظیفه و تکلیف بانوان در زیارت قبور انجام شده است. نیل به این مقصد در سایه توصیف و تحلیل گزارههای فقه مذاهب اسلامی با گردآوری دادهها به شیوه کتابخانهای میسر شده است. نتیجه تحقیق، استحباب زیارت قبور برای بانوان است، البته به این شرط که زیارت با اعمال حرامی همراه نباشد.</span>
زنان,زیارت قبور,تبرّج,سدّ ذرایع,فقه اسلامی
https://jf.isca.ac.ir/article_63621.html
https://jf.isca.ac.ir/article_63621_ba7b8f75acdd088546d1440ffb21e72b.pdf
پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی (وابسته به دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم)
فقه
1735-3181
1735-3521
22
84
2015
06
22
خلاصةالمقالات
167
176
FA
محمدحسین
حکمت
null
پژوهشگاه
hikmet2057@gmail.com
10.22081/jf.2015.63700
https://jf.isca.ac.ir/article_63700.html
https://jf.isca.ac.ir/article_63700_325800bd5eed02465c4102e35f870633.pdf
پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی (وابسته به دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم)
فقه
1735-3181
1735-3521
22
84
2015
06
22
Abstracts of articles ,edited by Mohammad Reza Zafari
177
184
FA
محمدرضا
ظفری
استادیار دانشگاه پیام نور
zafari6@yahoo.com
10.22081/jf.2015.65659
https://jf.isca.ac.ir/article_65659.html
https://jf.isca.ac.ir/article_65659_6a26634d041391713873d48fb75ebbc2.pdf