فقهIslamic Propagation Office, Qom Seminary
Islamic Sciences and Culture Academyفقه1735-3181Islamic Propagation Office, Qom Seminary
Islamic Sciences and Culture Academy4122مقاله پژوهشینگاهى به مبانى وجوه شرعى در حاکمیت فقیه210319952352410032016100320161995https://jf.isca.ac.ir/article_4122.html
unavailable
1 . (وسائل الشیعه), شیخ حر عاملى, ج6/184, دار احیاء التراث العربى, بیروت.2 . (نهج البلاغه), نامه 25.3 . (جواهر الکلام), شیخ محمد حسن نجفى, ج15/ 416 ـ 417.4 . (دعائم الأسلام), قاضى نعمان, ج1/ 263.5 . (وسائل الشیعة), ج6/195.6 . (همان مدرک) /145.7 . (همان مدرک) /143.8 . (همان مدرک) /350.9 . (همان مدرک) /375.10 . (همان مدرک) /374.11 . (جواهر الکلام), ج15/417.12 . (کتاب البیع), امام خمینى, ج2/ 495, اسماعیلیان, قم.13 . (العروةالوثقى), سید محمد کاظم یزدى /412, دارالکتب الاسلامیه, تهران.14 . (کتاب الزکاة), شیخ انصارى, /356, کنگره شیخ انصارى.15 . (همان مدرک) .16 . (مستمسک العروةالوثقى), آیةالله محسن حکیم, ج9/285, کتابخانه مرعشى نجفى, قم.17 . (مستند العروة), آیةالله خویى, کتاب خمس/326.18 . (همان مدرک) /327.19. (مشروح مذاکرات مجلس بررسى نهایى قانون اساسى), ج2/ 1097, اداره کل فرهنگى و روابط عمومى مجلس شوراى اسلامى.فقهIslamic Propagation Office, Qom Seminary
Islamic Sciences and Culture Academyفقه1735-3181Islamic Propagation Office, Qom Seminary
Islamic Sciences and Culture Academy4123مقاله پژوهشیموارد وجوب زکات و خمساسماعیلیاسماعیل2103199523259410032016100320161995https://jf.isca.ac.ir/article_4123.html
unavailable
1 . (نهایة), شیخ طوسى, در: (جوامع الفقهیة)/ 300; (مختلف الشیعة), علامه حلى, ج3/ 185 ـ 196, دفتر تبلیغات اسلامى.گروهى از فقها (مال حلال مخلوط به حرام) و (زمینى را که کافر ذمى از مسلمان بخرد) از موارد خمس نیاورده اند و پنج مورد از موارد هفت گانه را ذکر کرده اند.ر . ک:(الانتصار), سید مرتضى علم الهدى, در (جوامع الفقهیة)/ 155; (غنیة النزوع) ابن زهره, در: (جوامع الفقهیة)/ 507; (وسیله), ابن حمزه, در: (جوامع الفقهیة)/ 718.(المراسم) سلاربن عبدالعزیز دیلمى, در: (جوامع الفقهیة)/ 581.2 . (جواهر الکلام), شیخ محمد حسن نجفى, ج16/5, دار احیاء التراث العربی, بیروت; (نهایه) چاپ شده در: (جوامع الفقهیه)/300.3 . (خلاف), شیخ طوسى, ج2/ 116 ـ 119, انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین; (خراج), قاضى ابویوسف,/ 21, 22 و70.4 . (تحریر الوسیلة), امام خمینى, ج1/ 315, دار التعارف, بیروت.5 . (فقه الزکاة), یوسف قرضاوى, ج1/ 146, مؤسسة الرساله, بیروت. نقل او از: (المحلى) ابن حزم, ج5/ 209; (الفقه على المذاهب الأربعة), عبدالرحمان جزیرى, ج1/ 596, دار احیاء التراث العربی, بیروت.6 . (تذکرة الفقهاء), علامه حلى, ج1/ 205 مکتبة المرتضویة, قم.7 . (جواهر الکلام), ج15/ 65.8 . (مقنعه), شیخ مفید, 278/, کنگره شیخ مفید.9 . (مبسوط), شیخ طوسى, ج1/264, مکتبة المرتضویة, قم.10 . (مراسم), سلاربن عبدالعزیز دیلمى, چاپ شده در (جوامع الفقهیه)/ 581.11 . (مهذب), ابن براج, ج1/ 186, انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین, قم.12 . (دراسات فی ولایة الفقیه), حسینعلى منتظرى, ج3/ 62, 340, دار الفکر, قم.13 . (معتبر فی شرح المختصر), محقق حلى/ 296; (تذکرة الفقهاء), علامه حلّى ج1/ 254.14 . (معتبر فی شرح المختصر), محقق حلى/ 258.15 . (غنیه), در (جوامع الفقهیة)/ 504.16 . (منتهى المطلب), علامه حلى, ج1/ 473.17 . (تذکرة الفقهاء), ج1/ 205.18 . (خلاف), ج 54/2 ـ 61.19 . (ناصریات) سید مرتضى علم الهدى در: (جوامع الفقهیه)/ 240.20 . (مبسوط), شیخ طوسى ج1/ 190; (مقنعة) شیخ مفید/ 234. (کتاب الزکاة), شیخ انصارى, تراث الشیخ الاعظم, ج10/ 128, کنگره شیخ انصارى, قم.21 . (مختلف الشیعة), علامه حلّى ج3/ 71.22 . (همان مدرک)/ 70.23 . (همان مدرک)/ 72.24 . (رجال نجاشى), تحقیق: محمد جواد نائینى, ج2/ 42 شماره 1209, دار الاضواء بیروت.25 . (فروع کافى), کلینى, ج3/ 509, دار التعارف, بیروت.26 . (طبقات اعلام الشیعه), شیخ آقا بزرگ تهرانى, قرن چهارم/ 324, اسماعیلیان, قم.27 . (دعائم الاسلام), نعمان بن محمد, تحقیق آصف بن على أصغر فیضى, ج1/ 265, دار المعارف, قاهره.28 . غیر از صاحب دعائم, احمدبن یحیى بن مرتضى, صاحب کتاب (البحر الزخار) از فقهاى زیدیه نیز معتقد به گسترش بوده است. ر.ک (البحر الزخار), ج2/ 145, دار لمحکمة, صنعا.29 . (فروع کافى), ج3/ 509 ـ 511.30 . (کتاب الزکات), حسینعلى منتظرى, ج1/ 154, انتشارات دفتر تبلیغات اسلامى, قم.31 . (بیست و پنج رساله فارسى), محمد باقر مجلسى, تحقیق رجایى, (رساله خمس و زکات)/ 347, کتابخانه آیة اللّه مرعشى.32 . (مرآة العقول), علامه مجلسى ج16/ 21, دار الکتب الاسلامیه, تهران.33 . (جواهر الکلام), ج15/ 72.34 . (مقنع), شیخ صدوق, در (جوامع الفقهیه)/ 14.35 . (فقه الرضا), منسوب به امام رضا(ع), ج1/ 172, تحقیق مؤسسه آل البیت, کنگره جهانى امام رضا; (مختلف الشیعة) علامه حلّى ج1/ 79.36 . (مجموعه آثار شهید صدر), تصویرى از اقتصاد اسلامى/ 33, ترجمه دکتر جمال موسوى, روزبه.37 . (منابع فقه), محمدتقى جعفرى/ 78, نور.38 . (تبصرة الفقهاء), محمد صادقى, ج/209, فرهنگ اسلامى.39 . (منابع فقه), محمد تقى جعفرى/ 78.40 . (مجموعه آثار), مقاله تصویرى از اقتصاد اسلامى/ 33.41 . (منهاج الصالحین), سید محسن حکیم, با تعلیق و حاشیه شهید سید محمد باقر صدر, ج1/ 414, دار التعارف, بیروت.42 . (معتبر), محقق حلى,/ 258; (انتصار), در (جوامع الفقهیه)/ 152.43 . (مغنى) ابن قدامه حنبلى, ج2/ 550, دار الکتاب العربى; بیروت; (فقه الزکاة), ج1/ 449.44 . (الفقه على المذاهب الاربعة), عبدالرحمان جزیرى, ج1/ 594.45 . (فقه الزکاة) یوسف قرضاوى ج1/ 350, 353.46 . (همان مدرک); کتاب الزکاة), حسینعلى منتظرى, ج1/ 147.47 . (فقه الزکاة)/ 323.48 . (همان مدرک)/ 354; (سلوک الملوک), فضل الله بن روزبهان خنجى اصفهانى, تصحیح محمدعلى موحد/ 236, خوارزمى, تهران.49 . (سلوک الملوک)/ 235.50 . (الجامع لاحکام القرآن), محمدبن احمد انصارى قرطبى, ج7/ 100, دار احیاء التراث العربى, بیروت; (بدایة المجتهد و نهایة المقتصد), ابن رشد قرطبى, ج1/ 250, دار المعرفة, بیروت.شیخ محمود شلتوت مفتى ورئیس اسبق جامع الأزهر مصر, در باره اختلاف آراء و عقاید فقها در باب زکات مى نویسد:(هذه الفریضة تکون معظم جهاتها فى الأصل والمقدار محل خلاف بین العلماء وبالتالى تکون باختلافهم فیها مظهر تفرق فی الواجب الدینی بین المسلمین جمیعاً لاختلافهم فی التقلید و تعدد السبل. هذا یزکى مال الصبى والمجنون, وذاک لایزکیه, وهذا یزکى مایستنبته الانسان فی الأرض وذاک لایزکى انّما نوعاً خاصاً او ثمرة خاصة, وهذا یزکى الدین وذاک لایزکیه, وهذا یزکى عروض التجارة وهذا لایزکیها وهذا یزکى حلیّ النساء وذالک لایزکیه, وهذا یشترط النصاب وذاک لایشترط وهذا وهذا الى آخر ما تناولته الآراء فیما تجب زکاته ومالاتجب, و فیما تصرف فیه الزکاة ومالاتصرف.)ر.ک.فقه الزکاة), ج1/ 11. نقل وى از: (الإسلام عقیدة وشریعة)/ 109, دار العلم, مصر.بیشترین قسمتهاى این واجب (زکات) هم در اصل وهم در مقدار, مورد اختلاف علماست و اختلاف علما در آن, سبب اختلاف همه مسلمانان در واجب دینى شده است; زیرا آنان در تقلید و شمار راهها, با هم اختلاف دارند. این زکات مال کودک و دیوانه را واجب مى داند و آن دیگرى واجب نمى داند. این, هرچه را از زمین مى روید, مشمول زکات مى داند و آن دیگرى نمى داند, مگر نوعى خاص و یا میوه اى خاص را. این زکات دین را واجب مى داند و آن دیگرى واجب نمى داند, این, زکات مال التجارة را واجب مى داند و آن واجب نمى داند. این, زیور آلات زنان را مشمول زکات مى داند و آن دیگرى نمى داند. این, نصاب را شرط مى داند و دیگرى نمى داند و... در مورد هرچیزى که آراى فقها آن را در برگرفته که برچه واجب است و بر چه واجب نیست و همین طور در مورد مصرف زکات که در چه مصرف میشود و در چه نشود…51 . (خلاف), شیخ طوسى ج2/ 63.52 . (ناصریات), سید مرتضى علم الهدى, در (جوامع الفقهیه)/ 241.53 . (غنیه), در (جوامع الفقهیه)/ 504; (منتهى), ج1/ 473; (معتبر)/ 258.54 . (کتاب الزکات), شیخ اعظم انصارى/ 128.55 . مصحح, در پاورقى توضیح داده که در برخى نسخه ها به جاى (فقیه) (مقنعه) است, ولى نه در فقیه و نه در مقنعه, چیزى که نشان دهنده اجماع باشد و جود ندارد.امّا از عبارت شیخ مفید در مقنعه, در چند صفحه پس از صفحه اى که مصحح یاد کرده اند, استفاده اجماع مى شود. شیخ در باب (حکم الحبوب بأسرها فی الزکات) در مقام جمع بین روایات, روایات گسترش را حمل بر استحباب مؤکد مى کند و کنار گذاشتن. دسته اى از روایات را (روایات مفید حصر) مخالفت با اجماع فرقه محقه مى داند. ظاهراً (اجماع فرقه محقه) در عبارت شیخ مفید, همان اجماع وجوب زکات تنها در نه چیز است مقنعه/ 245.56 . (خلاف) شیخ طوسى ج2/ 63.57 . (مختلف الشیعة) علامه حلّى ج3/70.58 . (انتصار), سید مرتضى علم الهدى, در: (جوامع الفقهیه)/ 152.59 . (غنیه), ابن زهرة در: (جوامع الفقهیه)/ 504.60 .(وسائل الشیعة), شیخ حر عاملى, ج32/6 ـ 38, بیروت.61 . (جواهر الکلام), ج15/65.62 . (محاضرات فی فقه الإمامیة, کتاب الزکاة), آقاى سید هادى میلانى, تقریر: فاضل حسینى میلانى, ج1/ 290 دانشگاه فردوسى مشهد.63 . (مستند عروة الوثقى, کتاب الزکاة), سید ابوالقاسم خویى, تقریر: مرتضى بروجردى ج1/138.64 . (فروع کافى), ج3/ 509.65 . (وسایل الشیعه), شیخ حر عاملى, ج6/ 36, دار احیاء التراث العربی. بیروت.66 . (همان مدرک).67 . (همان مدرک)/ 41.68 . (جواهر الکلام) ج15/ 69.69 . (وسایل الشیعة), ج6/ 41.70 . (همان مدرک)/ 40.71 . (همان مدرک)/ 41.72 . (همان مدرک)/ 39, 40.73 . (انتصار) سید مرتضى علم الهدى, در: جوامع الفقهیه)/ 152; (ناصریات), از: (جوامع الفقهیه)/ 241.74 . (حدائق الناضرة), شیخ یوسف بحرانى, ج12/ 108, انتشارات اسلامى, قم.75 . (شرح تبصرة المتعلمین), آقا ضیاء عراقى, ج2/ 394, انتشارات اسلامى, قم.76 . (منتقى الجمان), جما الدین حسن, ابن شهید ثانى, ج2/ 363, انتشارات اسلامى, قم.77 . شدت خفقان و ظلم در بنى عباس به اندازه اى بود که برخى از فقهاى اهل سنت نیز به آسانى نمى توانستند بر خلاف رأى و نظر قاضیان و فقیهان رسمى, عقیده اى ابرازکنند. ابوحنیفه در یک مورد که بر خلاف نظر ابن ابى لیلا, فقیه رسمى حکومت و قاضى مشهور کوفه فتوا داده بود, مورد مؤاخذه قرار گرفت و از ابراز آراءش ممنوع شد. به گونه اى که از باز گفتن نظراتش به فرزندان و خانواده اش هم هراس داشت و مى گفت:(امیر من را از فتوا دادن منع کرده است) طبیعى بود که در چنین شرایطى ائمه(ع) به مراتب بیشتر از ابوحنیفه تحت فشار حکومت بودند; از این روى, امام صادق(ع) در ردّ آراء ابولیلا گاهى تقیه مى فرمود: (امّا قول ابن ابى لیلا فلااستطیع رده) ر. ک (کافى), کلینى 7/62; (وفیات الأعیان), ابن خلکان, ج/.78 . (حدائق الناضرة), ج12/108.79 . (مصباح الفقیه), حاج آقا رضا همدانى/ 19.80 . (فروع کافى), ج3/510.81 . (وسایل الشیعه), ج6/ 33.82 . (همان مدرک) 36, 40.83 . (همان مدرک)/ 40.84 . (همان مدرک)/36.85 . (همان مدرک)/39.86 . (همان مدرک)/41.87 . (کتاب الزکاة), حسینعلى منتظرى ج1/162.88 . (فرائد الأصول) شیخ انصارى ج2/ 781, انتشارات اسلامى, قم.89 . (منتهى), ج1/473. (معتبر)/ 258.90 . (شرح تبصرة المتعلمین), ج2/ 394.91 . (وسایل الشیعه) ج6/ 41.92 . (مقنعه) شیخ مفید/ 244 ـ 245.93 . (الاستبصار) شیخ طوسى ج2/ 4, دار التعارف, بیروت.94 . (مختلف الشیعه), ج3/ 71; (نهایة الاحکام), شیخ طوسى ج2/ 321.95 . (الدروس الشرعیة فی فقه الامامیة) شهید اول, ج1/ 329. انتشارات اسلامى, قم.96 . (مستند عروة الوثقى کتاب الزکاة), ج19/140; (حدائق الناضرة), ج12/108; (مصباح الفقیه)/ 19; (مجمع الفایده) محقق اردبیلى ج4/ 43, انتشارات اسلامى, قم.97 . (محاضرات فی فقه الامامیه, کتاب الزکاة) سید هادى میلانى ج2/ 89.98 . (مصباح الفقیه)/ 19.99 . (کتاب الزکاة) شیخ انصارى/ 129.100 . (شرایع), محقق حلّى, ج1/ 142, دار الأضواء, بیروت.101 . (کافى) ابو الصلاح حلبى/ 165, مدرسه امیرالمؤمنین(ع), اصفهان.102 . (مصباح الفقیه)/19; (کتاب الزکاة) شیخ انصارى/ 129.103 . (فروع کافى), ج3/ 510.104 . سوره (بقره) آیه 195.105 . سوره (تغابن), آیه 16.106 . سوره (انفال), آیه 3.107 . در بیش از هفتاد مورد با تعبیرهاى گوناگون توصیه به انفاق شده است, از جمله: سوره (بقره), آیات: 3, 110, 215, 254; سوره (توبه), آیه 34; سوره (حج), آیه 35; سوره (طلاق), آیه 7.108 . (توبه), آیه 103.109 . (دراسات فی ولایة الفقیه), حسینعلى منتظرى ج3/ 25, دار الفکر, قم.110 . (تهذیب), شیخ طوسى 4/67; (استبصار) شیخ طوسى ج2/ 12, دار التعارف, بیروت.111 . (مجموعه آثار شهید صدر), مقاله تصویرى از اقتصاد اسلامى/ 33.112 . (وسایل الشیعه), ج6/ 51.113 . (خراج), ابو یوسف/ 77.114 . (وسایل الشیعه), ج6/ 32 ـ 51.115 . سوره (توبه) آیه 103.116 . سوره (بقره) آیه 110.117 . (همان سوره), آیه 95.118 . (دراسات فی ولایة الفقیه), ج3/ 26.119 . تفسیر (فرقان), محمد صادقى ج10/149, فرهنگ اسلامى.120 . (فروع کافى), ج3/ 510.121 . (وسایل الشیعه), ج6/ 36.122 . (فروع کافى), ج3/509.123 . (جواهر الکلام), ج15/ 69.124 . (استبصار), ج2/ 4.125 . (مجمع الفائدة والبرهان) محقق اردبیلى ج 4/44. (مدارک) سید محمد موسوى عاملى ج5/ 45, مؤسسه آل البیت.126 . (وسایل الشیعه), ج6/35.127 . (همان مدرک) /33, 39 و41; (فروع کافى) ج3/ 509 ـ 511.128.129 . (دعائم الاسلام), ج1/ 259.130 . (خراج)ابو یوسف)/ 71.131 . (وسائل الشیعه), ج6/4.132 . (همان مدرک)133 . (مجموعه آثار شهید صدر), مقاله تصویرى از اقتصاد اسلامى/ 34 ـ 36.134 . (همان مدرک).135 . (کشف الغطاء), شیخ جعفر کاشف الغطاء/ 325.136 . (دراسات فی ولایة الفقیة), ج3/25; (کتاب الزکاة), حسینعلى منتظرى, ج1/ 166; (منابع فقه), محمدتقى جعفرى 44 ـ 87.137 . (وسایل الشیعه) ج6/ 3.138 . افزون براین, آنچه در مورد فلسفه تشریع زکات گفته شده, چون: از بین بردن فقر و محرومیت و... از آیات و روایات استفاده شده اند. در حقیقت, آنها حکمتهاى این تکلیف عبادى اند, نه علت وجوب آن, بنابراین, مشکل بتوان وجوب زکات را از احکام, منصوص العلة شمرد, به گونه اى که هرجا مثلاً فقربود, وجوب باشد و هرجا نبود, نباشد.139 . (کافى), ابو الصلاح حلبى/ 164.140 . (خلاف), ج2/ 116, 181; ج4/ 223.141 . (مبسوط) شیخ طوسى, ج1/ 236.142 . (انتصار), چاپ شده در (جوامع الفقهیه)/ 155.143 . (مفردات) راغب اصفهانى, ماده: (زکا)/ 213, دار المعرفة, بیروت; (تذکره), ج1/ 200.144 . (مرآة العقول), مقدمه, مرتضى عسکرى,/ 73, دار الکتب الاسلامیة تهران; (معالم المدرستین), مرتضى عسکرى, ج2/ 97.ظاهراً این نامه را نویسنده از (سیره ابن هشام) و (فتوح البلدان) گرفته است, ولى اندکى با آنچه در آن دو کتاب آمده تفاوت دارد. کلمه (واعطیتم) در متن بعد از کلمه (الزکاة) وقبل از کلمه (من) وجود دارد. (وآتیتم الزکاة واعطیتم من المغانم خمس الله) که مقدارى معناى جمله با آنچه آقاى عسکرى نوشته تفاوت مى کند. ر.ک.(السیرة النبویة), ابن هشام, ج4/ 235, دار احیاء التراث العربی, بیروت; (فتوح البلدان), بلاذرى/ 82, دار الکتب العلمیه, بیروت.145 . (خلاف), ج2/ 75 ـ 90.146 . (جوامع الفقهیه)/ 153.147 . (همان مدرک)/ 505.148 . (تذکرة), ج1/ 215.149 . (منتهى), ج1/ 493.150 . (مدارک الاحکام), ج5/ 115.151 . (جواهر الکلام), ج15/ 180.152 . (تهذیب), ج4/ 8.153 . (وسایل الشیعه), ج6/ 106.154 . (الفقه على المذاهب الاربعه), ج1/ 605.155 . (منهج الصالحین), ج1/ 420.156 . (همان مدرک); (طرح گسترده اقتصاد اسلامى) شهید سیّد محمدباقر صدر, ترجمه فخرالدین شوشترى/ 124, بدر.157 . (الفقه على المذاهب الخمسه), ج2/ 76.158 . (مجمع الرسائل), محمد حسن نجفى, صاحب جواهر, با حاشیه سید محمدباقر شیرازى/ 487, مؤسسه صاحب الزمان, مشهد; (کتاب الزکاة) حسینعلى منتظرى ج1/ 280.159 . (معتبر)/ 265.160 . سوره (توبه), آیه 34.161 . (الإسلام یقود الحیاة)/ 197, دار التعارف, بیروت.162 . (طرح گسترده اقتصاد اسلامى)/ 134.163 . (مجمع الرسائل)/ 478.164 . (فقه الامام جعفر الصادق), محمد جواد مغنیه ج2/76, دار التعارف, بیروت.165 . (مقنعه), شیخ مفید 274, کنگره شیخ مفید.166 . (جوامع الفقهیه)/ 300.167 . (معتبر)/ 292.168 . (تذکره), ج1/ 251 ـ 253.169 . (سرائر) ابن ادریس ج1/ 486, انتشارات اسلامى, قم.170 . (جوامع الفقهیه)/ 507.171 . (همان مدرک)/ 155.172 . (المهذب), ج1/ 178.173 . (جوامع الفقهیه)/ 581.174 . (حدائق الناضرة) ج12/ 347.175 . (مدارک الاحکام) ج5/378.176 . (کتاب الزکاة) / 170, کنگره شیخ انصارى.177 . (مختلف الشیعه), ج3/ 175.178 . سوره (انفال) آیه 41.179 . معجم مقاییس اللغة), ج4/ 397.180 . (مفردات), راغب/ 366, دار المعرفة بیروت.181 . (لسان العرب), ج12/ 445. نشر ادب الحوزه.182 . (مجمع البحرین), فخر الدین الطریحى, ج6/ 129, مکتبة المرتضویة.183 . (الجامع لأحکام القرآن) قرطبى, ج8/ 1; (روح المعانى), آلوسى, ج10/ 2; (التفسیر الکبیر), فخر رازى, ج15/ 164, دار احیاء التراث العربى بیروت.184 . تفسیر (المیزان), علامه طباطبائى, ج9/ 83, اعلمى, بیروت; (مجمع البیان, امین الاسلام طبرسى, ج3/ 148.185 . (مقنعه)/ 276.186 . (خلاف), ج2/117.187 . (معتبر)/ 395; (مختلف الشیعه) ج3/ 185 ـ 196; (مدارک الاحکام), ج5/ 379; (جواهر الکلام), ج16/ 44; (تذکره), ج1/ 253; (منتهى), ج1/ 548.188 . (نهج البلاغه), حکمت 331.189 . (همان مدرک) خطبه 120.190 . (همان مدرک), خطبه 76.191 . (همان مدرک), خطبه 83.192 . (نهایه) ابن اثیر, ج3/ 390; تفسیر (نمونه) زیر نظر مکارم شیرازى ج7/ 177, دار الکتب الاسلامیه; (لسان العرب), ج12/ 445.193 . (معالم المدرستین), مرتضى عسکرى ج2/ 107.194. (وسایل الشیعه), ج6/ 380.195 . (همان مدرک)/ 351.196 . (همان مدرک)/ 348.197 . (همان مدرک).198 . (خلاف), ج2/118.199 . (مختلف الشیعه), ج3/ 185.فقهIslamic Propagation Office, Qom Seminary
Islamic Sciences and Culture Academyفقه1735-3181Islamic Propagation Office, Qom Seminary
Islamic Sciences and Culture Academy4124مقاله پژوهشیلزوم گردآورى وجوه شرعى21031995239511610032016100320161995https://jf.isca.ac.ir/article_4124.html
unavailable
1 . (بحارالانوار), ج93/205.2 . سوره (انفال), آیه 41.3 . (نهایه), ابن اثیر, ج2/186.4 . مقدمه (مراة العقول), علامه عسکرى, دار الکتب الاسلامیة, تهران.5 . (مغازى) واقدى, ج802/2.6 . (مکاتیب الرسول) على بن حسین على احمدى 365/ , نشر یس.7 . (خراج) ابو یوسف 20/ منابع الثقافة الاسلامیة, قم.8 . (سیماى کارگزاران على ابن ابى طالب) على اکبر ذاکرى, ج464/1, مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامى قم.9 . (تاریخ الاسلام), ذهبى, تحقیق دکتر عمر عبدالسلام 432/ ـ 438, دار الکتاب العربى, بیروت.10 . (بحرالزخار), احمد بن یحیى بن مرتضى, ج226/2, نشر دارالحکمة الیمانیة, صنعاء; (وسائل الشیعة), شیخ حر عاملى, ج346/6, دار احیاء التراث العربى.11 . وسائل الشیعة), ج 337/6.12 . (مستدرک الوسائل), محدث نورى, ج29/7, تحقیق و نشر, مؤسسة آل البیت, قم.13 . (وسائل الشیعة), ج368/6.14 . (همان مدرک) 351/.15 . (همان مدرک) 350/.16 . (کشف الغمه) على بن عیسى اربلى, ج14/3, دارالکتاب الاسلامى, بیروت.17 . (همان مدرک) 34/.18 . (همان مدرک)21/.19 . (وسائل الشیعة), ج376/6.20 . (همان مدرک)375/.21 . (تهذیب الاحکام) شیخ طوسى,ج141/4 , دارالتعارف, بیروت; (وسائل الشیعة), ج349/6.22 . (بیست و پنج رساله فارسى, رساله خمس) علامه مجلسى 355/, کتابخانه آیة اللّه مرعشى نجفى, قم.23 . (اختیار معرفة الرجال), شیخ طوسى, تحقیق حسن مصطفوى 405/, دانشگاه فردوسى مشهد.24 . (کتاب الغیبة), شیخ طوسى 346/ ـ353, تحقیق و نشر, بنیاد معارف اسلامى.25 . (وسائل الشیعة), ج379/6.26 . (تذکرة الفقهاء, ج255/1.27 . (وسائل الشیعة), ج376/6 ـ 378.28 . (همان مدرک) 385/.29.(همان مدرک)383/.30 . (همان مدرک) 377/.31 . (همان مدرک) 380/.32 . (همان مدرک) 379.33 . (کتاب الخمس) ,180/,شیخ انصارى, کنگره شیخ انصارى, قم.34.(تذکرةالفقهاء),ج255/1. 35. (کتاب الخمیس)سید محمد هادى میلانى,227/,دانشگاه فردوسى مشهد,(عروةالوثقى)و حواسى.36 ـ (تاریخ یعقوبى), ج2/91, دار صادر, بیروت; (مستدرک الوسائل) محدث نورى, ج7/8, مؤسسه آل البیت, قم; (وسائل الشیعه) شیخ حر عاملى, ج6/3, حدیثهاى: 2, 6, 9و...37 ـ سوره (توبه), آیه 103, ترجمه از محمد مهدى فولادوند.38 ـ (وسائل الشیعه), ج6/3.39 ـ سوره (توبه), آیه 60, ترجمه از محمد مهدى فولادوند.40 ـ (عروة الوثقى) سید کاظم طباطبایى یزدى406/ , دارالکتب الاسلامیه.41 ـ سوره (توبه), آیه 75 ـ 76.42 ـ (بحار الانوار), علامه مجلسى ج21/41, مؤسسة الوفاء بیروت; (سفینة البحار), شیخ عباس قمى, ج1/497 (8جلدى), اسوه.43 ـ (درالمنثور), سیوطى, ج3/262, کتابخانه آیة اللّه مرعشى, قم.44 ـ (الدرة النجفیه), شیخ محمد فاضل قائینى نجفى, کتاب الزکاة/131.45 ـ (خلاف) شیخ طوسى, ج2/60, انتشارات اسلامى, قم.46 ـ (فتوح البلدان), بلاذرى/68.47 ـ (فقه الزکاة), قرضاوى, ج1/328.48 ـ (مبسوط), شیخ طوسى, ج1/227, مکتبة المرتضویه.49 ـ (همان مدرک) /244.50 ـ (طبقات الکبرى), ابن سعد, ج1/307, 309 و 322.51 ـ (نهج البلاغه), ترجمه سید جعفر شهیدى, نامه 67, آموزش انقلاب اسلامى.52 ـ (سیماى کارگزاران على بن ابى طالب), على اکبر ذاکرى, ج1/317.53 ـ (مناقب الامام امیرالمؤمنین), محمدبن سلیمان بن کوفى قاضى, تحقیق: محمد باقر محمودى ج1/130, مجمع احیاء الثقافة الاسلامیه, قم.54 ـ (سیماى کارگزاران على بن ابى طالب), ج1/28; (انساب الاشراف), تحقیق: محمد باقر محمودى, ج2/465.55 ـ (انساب الاشراف), ج2/465.56 ـ (همان مدرک)/449.57 ـ (الغارات)/ 318.58 ـ (وسائل الشیعه), ج6/152.59 ـ (کافى), ثقه الاسلام کلینى, ج3/493, دارالتعارف, بیروت; مجله (حوزه), شماره 64/176.60 ـ (وسائل الشیعه), ج6/18.61 ـ (همان مدرک)62 ـ سوره (توبه), آیه 103. قرآن به پیامبر(ص) دستور مى دهد زکات مالها را بگیر. روشن است کسى که نپردازد, با پیامبر(ص) مخالفت کرده و مخالفت با پیامبر(ص) ارتداد است و با مرتدو سرکش باید جنگید. برخى جنگ با کسانى که زکات را نمى پرداختند, از باب امر به معروف و نهى از منکر, لازم دانسته اند.63 ـ (بحار الانوار), ج96/86, چاپ ایران; (دعائم الاسلام), ج1/253, دارالمعارف بمصر.64 ـ (مغازى), واقدى, ج2/976, 980, نشر دانش اسلامى; (طبقات الکبرى), ابن سعد, ج1/293, ج2/160, 161; (سیرة ابن هشام), ج4/269 داراحیاء التراث العربى; (مجمع البیان) امین الاسلام طبرسى, ج6/78, چاپ مصر; (فتوح البلدان) 103; (مفتاح الکرامه), ج4/ 241; (سیماى کارگزاران), ج1/ 351, 366; (الغارات) 246; (عروة الوثقى)/389.65 ـ (تذکرة الفقهاء), ج1/200; (جواهر الکلام), ج15/13.66 ـ (نهایة الاحکام), علامه حلّى, تحقیق: مهدى رجائى, ج2/298, اسماعیلیان, قم.67 ـ (منتهى المطلب), ج1/471.68 ـ (الدروس الشرعیه), شهید اول, ج1/ 229, انتشارات اسلامى, قم.69 ـ (الجامع للشرایع)/138.70 ـ (جواهر الکلام), ج15/13.71 ـ (کشف الغطاء)/343.72 ـ (مغنى), ابن قدامه,ج2/228, دارالفکر, بیروت.73 ـ (نهج البلاغه), نامه 25; (کافى), ج3/ 537.فقهIslamic Propagation Office, Qom Seminary
Islamic Sciences and Culture Academyفقه1735-3181Islamic Propagation Office, Qom Seminary
Islamic Sciences and Culture Academy4125مقاله پژوهشیزکات منبع مالى حکومت اسلامى210319952311715610032016100320161995https://jf.isca.ac.ir/article_4125.html
1 . (فقه), کتاب اول 189/.2 . (کتاب البیع) امام خمینى, ج466/2, اسماعیلیان, قم.3 . همان مدرک) 467/.4 . (فقه), کتاب اول 199/.5 . (جواهر الکلام), شیخ محمد حسن نجفى, ج155/22ـ 156, دار احیاء التراث العربى, بیروت.6 . (شرایع الاسلام), محقق حلى, ج12/2, دارالاضواء, بیروت.7 . (فقه), کتاب اول 200/