ORIGINAL_ARTICLE
اضطرار به جنایات در فقه و قانون
احکام مختلف اضطرار به جنایت، بهوضوح در فقه تبیین نشده است. همین امر، موجب شده که قوانین جزایى از جمله قانون مجازات اسلامى مصوب سال 1392 نیز دچار نقصان آشکارى در این باره باشد. نویسنده در این نوشتار کوشیده احکام مختلف اضطرار به جنایت نفس و عضو را استنباط کرده، کاستىهاى قوانین جزایى را نیز در این باره نشان دهد و در نهایت، پیشنهادى براى اصلاح قانون مجازات اسلامى داده است.
https://jf.isca.ac.ir/article_3264_326f357537529069818dec68483d3b78.pdf
2014-03-21
4
25
اضطرار
جنایت
قصاص
اکراه
مسعود
امامی
masoudimami@yahoo.com
1
دانش آموخته حوزۀ علمیه قم و عضو هیات علمی گروه فقه جزا در موسسه دایرة المعارف فقه اسلامی
LEAD_AUTHOR
منابع و مآخذ:
1
1. اردبیلى، احمد بن محمد (1403)، مجمع الفائدة و البرهان فى شرح إرشاد الأذهان، دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه، قم، چاپ اول.
2
2. انصارى، مرتضى بن محمد امین (1415الف(، المکاسب، کنگره جهانى بزرگداشت شیخ اعظم انصارى، قم، چاپ اول.
3
1415) - .3ب(، رسالة فى المواریث، کنگره جهانى بزرگداشت شیخ اعظم انصارى، قم، چاپ اول.
4
1416) - .4)، فرائد الاُصول، مؤسسة النشر الاسلامى التابعة لجماعة المدرسین بقم، قم، چاپ پنجم.
5
5. ایروانى، على بن عبد الحسین (1406)، حاشیة المکاسب، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامى، تهران، چاب اول.
6
6. آشتیانى، محمدحسن بن جعفر (1429)، بحر الفوائد فى شرح الفرائد، موسسة التاریخ العربى، بیروت، چاب اول.
7
7. آملى، میرزا هاشم (1395)، مجمع الأفکار و مطرح الأنظار، تقریرات محمدعلى اسماعیلپور، المطبعة العلمیة، قم.
8
8. تبریزى، جواد بن على (1426)، تنقیح مبانى الأحکام - کتاب القصاص، دار الصدیقة الشهیدة، قم، چاپ دوم.
9
9. حرّ عاملى، محمد بن حسن (1409)، وسائل الشیعه، مؤسسة آل البیت )ع(، قم، چاپ اول.
10
10. حلبى، ابوالصلاح، تقىالدین بن نجمالدین (1403)، الکافى فى الفقه، کتابخانه عمومى امام امیرالمؤمنین )ع(، اصفهان - ایران، چاپ اول.
11
11. خمینى، سید روح اللّه موسوى )بىتا(، تحریر الوسیلة، مؤسسه مطبوعات دار العلم، قم، چاپ اول.
12
12. خوانسارى، سید احمد بن یوسف (1405)، جامع المدارک فى شرح مختصر النافع، مؤسسه اسماعیلیان، قم - ایران، چاپ دوم.
13
13. خویى، سیدابوالقاسم موسوى (1418)، موسوعة الامام الخویى، مؤسسة إحیاء آثار الإمام الخوئى )ره(، قم، چاپ اول.
14
14. - )بىتا(، مصباح الفقاهة، بىجا.
15
15. سبزوارى، سید عبدالأعلى (1413)، مهذب الاحکام، مؤسسة المنار، دفتر حضرت آیةالله سبزوارى، قم، چاپ چهارم.
16
16. سبزوارى، محمدباقر بن محمد مؤمن (1423)، کفایة الاحکام، دفتر انتشارات اسلامى، قم، چاپ اول.
17
17. شهید اول، محمد بن مکى (1410)، اللمعة الدمشقیة فى فقه الإمامیة، دار التراث، بیروت، چاپ اول.
18
18. شهید ثانى، زینالدین بن على (1413)، مسالک الأفهام إلى تنقیح شرائع الإسلام، مؤسسة المعارف الإسلامیة، قم، چاپ اول.
19
19. شهید ثانى، زینالدین بن على عاملى (1410)، الروضة البهیة فى شرح اللمعة الدمشقیة )المحشّى: کلانتر(، کتابفروشى داورى، قم، چاپ اول.
20
20. شیرازى، سید محمد )بىتا(، الفقه، دارالعلوم، بیروت.
21
21. صانعى، پرویز (1374)، حقوق جزاى عمومى، کتابخانه گنج دانش، تهران، چاپ ششم.
22
22. طباطبایى، سید على بن محمد (1418)، ریاض المسائل، مؤسسه آلالبیت)ع(، قم، چاپ اول.
23
23. طوسى، محمد بن حسن (1387)، المبسوط فى فقه الإمامیة، المکتبة المرتضویة لإحیاء الإثار الجعفریة، تهران، چاپ سوم.
24
24. علامه حلّى، حسن بن یوسف (1410)، إرشاد الأذهان، دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین، قم، چاپ اول.
25
1420) - .25)، تحریر الأحکام الشرعیة، مؤسسه امام صادق)ع(، قم، چاپ اول.
26
1413) - .26)، قواعد الأحکام فى معرفة الحلال و الحرام، دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین، قم، چاپ اول.
27
27. فاضل لنکرانى، محمد (1421)، تفصیل الشریعة فى شرح تحریر الوسیلة - القصاص، مرکز فقهى ائمه اطهار )ع(، قم، چاپ اول.
28
28. فاضل هندى، محمد بن حسن (1416)، کشف اللثام و الإبهام عن قواعد الأحکام، دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین، قم، چاپ اول.
29
29. کاشف الغطاء، محمد حسین بن على (1359)، تحریر المجلة، المکتبة المرتضویة، نجف اشرف، چاپ اول.
30
30. مجلسى، محمدباقر (1403)، بحار الأنوار، دار إحیاء التراث العربى، بیروت، چاپ دوم.
31
1404) - .31)، مرآة العقول فى شرح أخبار آل الرسول، دار الکتب الإسلامیه تهران، چاپ دوم.
32
32. محسنى، مرتضى (1376)، دوره جزاى حقوق عمومى، کتابخانه گنج دانش، تهران، چاپ اول
33
33. محقق حلّى، جعفر بن حسن (1408)، شرائع الإسلام فى مسائل الحلال و الحرام، مؤسسه اسماعیلیان، قم، چاپ دوم.
34
34. مدنى کاشانى، رضا (1410)، کتاب القصاص للفقهاء و الخواص، دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین، قم، چاپ دوم.
35
35. مراغى، سید میرعبدالفتاح بن على حسینى (1417)، العناوین الفقهیة، دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین، قم، چاپ اول.
36
36. نجفى، محمد حسن (1404)، جواهر الکلام فى شرح شرائع الإسلام، دار إحیاء التراث العربى، بیروت، چاپ هفتم.
37
37. نراقى، احمد بن محمد مهدى (1415)، مستند الشیعة فى أحکام الشریعة، مؤسسه آل البیت )ع(، قم، چاپ اول.
38
ORIGINAL_ARTICLE
واقعنگرى، نقطه عطفى در روش اجتهادى محقق بهبهانى
از ویژگىهاى برجسته در روش اجتهادى وحید بهبهانى، واقعگرایى و اهتمام به شناخت موضوعات احکام و نقشى که این شناخت در دستیابى نزدیکتر به احکام شرع دارد، مىباشد. محقق بهبهانى این ویژگى را با رویکردهاى مختلف عقلى، حسّى، تاریخى، اجتماعى، عرفى و عقلایى، در سراسر مباحث فقهى خود نشان داده و آگاهى عمومى ایشان به موضوعات احکام، فضاى صدور روایات، نیازها و الزامات اجتماعى احکام، آن را پررنگ ساخته است. این رویکرد، طیف گستردهاى از مسائل را در بر مىگیرد; از لزوم سازگارى استنباط با الزامات عقلى و عقلایى تا لزوم سازگارى با امور عینى و حسى و طبیعى، و نیز شناخت الزامات عرفى و مقتضیات زندگى اجتماعى، و از بهرهگیرى از واقعیات تاریخى متنوع در شناخت مفاد روایات و جمع میان ادله تا استناد به سیره دامنهدار مسلمین و سیره شیعیان و نیز جایگاه و سیره اهل بیت )ع(، و از توجه به قلمرو موضوعات و استناد به آن تا شناخت تاریخى موارد تقیه، و از تأکید بر انصراف واژگان به معانى عرفى تا اعتقاد به ضعف نسبى اعتبار مکاتبات، و از شناخت ویژگى راوى تا ویژگى تعلق حکم به بانوان. دامنه گزارش و تحلیل هر آنچه وى به دست داده، بسى گسترده است; اما آنچه در این مقاله آمده، تنها گزارشى کلى و اجمالى از این رویکرد در نه محور و به دست دادن نمونههایى از آن در هر محور است.
https://jf.isca.ac.ir/article_3265_bd59051fdbac482695d4a8a038447c7f.pdf
2014-03-21
26
44
10.22081/jf.2015.3265
وحید بهبهانى
روش اجتهاد
موضوعشناسى
عرف
تقیه
سید ضیاء
مرتضوی
1
دانشیار پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامى.
AUTHOR
منابع و مآخذ:
1
1. وحید بهبهانى، محمدباقر بن محمداکمل (1426)، حاشیة الوافى، مؤسسة العلامة المجدد الوحید البهبهانى، قم
2
1424) - .2)، مصابیح الظلام، 11ج، مؤسسة العلامة المجدد الوحید البهبهانى، قم.
3
1419) - .3 الف(، الحاشیة على مدارک الأحکام، 3ج، مؤسسه آلالبیت)ع(، قم.
4
1419) - .4 ب(، الرسائل الفقهیة، مؤسسة العلامة المجدد الوحید البهبهانى، قم.
5
1415) - .5)، الفوائد الحائریه، مجمع الفکر الإسلامى، 1415ق، قم.
6
1417) - .6)، حاشیة مجمع الفائدة و البرهان، مؤسسة العلامة المجدد الوحید البهبهانى، قم.
7
7. علامه حلّى، حسن بن یوسف بن مطهر اسدى (1413)، مختلف الشیعة فى أحکام الشریعة، 9ج، دفتر انتشارات اسلامى قم، دوم.
8
8. شیخ صدوق، محمّد بن على بن بابویه (1413)، من لا یحضره الفقیه، 4ج، دفتر انتشارات اسلامى، دوم، قم.
9
9. شیخ طوسى، ابوجعفر محمدبنحسن (1407)، تهذیب الأحکام، 10ج، دار الکتب الإسلامیة، تهران، چهارم.
10
10. شهید اول، عاملى، محمد بن مکى (1419)، ذکرى الشیعة فى أحکام الشریعة، 4ج، مؤسسة آل البیت )ع(، قم.
11
11. عاملى، محمد بن على موسوى (1411)، مدارک الأحکام فى شرح عبادات شرائع الإسلام، 8ج، مؤسسة آل البیت )ع(، بیروت.
12
12. فاضل مقداد سیورى، بن عبداللّه (1425)، کنز العرفان فى فقه القرآن، 2ج، انتشارات مرتضوى، قم.
13
13. کاشف الغطاء، جعفر بن خضر مالکى (1422)، کشف الغطاء عن مبهمات الشریعة الغراء، 4ج، انتشارات دفتر تبلیغات اسلامى، قم.
14
ORIGINAL_ARTICLE
بررسى تحلیلى دستهبندى فقهى روایات تغنى در قرائت قرآن
روایات فقهى تغنَى در قرائت قرآن، به دو بخش اصلى، قابل تقسیم است: اول، روایاتى که برخى بر اساس آنها هرگونه زیباسازى صوت با هر کیفیتى را در قرائت قرآن، موضوعاً و تخصصاً از موضوع حرمت شرعى غناء خارج مىکنند. این بخش، شامل پنج دسته روایت است. موضوع روایات این بخش، قرائت قرآن نیست; اما دلالت آن بر خروج تخصصى تغنى در قرائت قرآن از حکم حرمت غنا، مخدوش و ناتمام است. دوم، روایاتى که موضوع آنها قرائت قرآن است. این بخش، هفت دسته روایت را در بر مىگیرد. دو دسته از این هفت دسته، با عموم حرمت غنا موافقند. یک دسته هم فقط ملاک برترى زیبایى صوت در قرائت قرآن را بیان مىکند. چهار دسته دیگر، به لحاظ دلالت و سند، براى تخصیص عمومات حرمت غنا ناکافىاند.
https://jf.isca.ac.ir/article_3266_d8e8649443d085cc32bb7971de7cb959.pdf
2014-03-21
45
57
10.22081/jf.2015.3266
غنا
قرائت
قرآن
روایات
سیف الله
صرامی
sarrami.sayfollah@isca.ac.ir
1
دانشیار پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامى;moC.liamG@suowaT.raP.
AUTHOR
1. مراد از ابى الحسن در نقل روایت براى نگارنده محرز نشد که آیا امام کاظم است یا امام رضا یا امام هادى)ع(; هر چند به لحاظ ذکر و جایگاه برقى در سند، بعید به نظر مى رسد امام کاظم)ع( مراد باشد. 2. روایات صوت حسن در مورد قرآن، در بخش دوم خواهد آمد. 3. سند روایت چنین است: تفسیر فرات الکوفى، فرات بن ابراهیم الکوفى، ص 413: حدثنا أبو القاسم عبد الرحمان بن محمد بن عبد الرحمان الحسینى قال: حدثنا فرات بن ابراهیم الکوفى قال: حدثنا محمد بن على بن عمرو بن طریف ] أ: ظریف[ الحجرى قال: حدثنا عقبة بن مکرم الضبى قال: حدثنا أبو تراب عمرو ] ب، أ )خ ل(: عمر[ بن عبد الله بن هارون الطوسى الخراسانى قال: حدثنا أحمد بن عبد الله أبو على الهروى الشیبانى قال: حدثنا محمد بن جعفر بن محمد بن على بن الحسین عن أبیه عن آبائه: عن على بن أبى طالب علیه السلام قال: ... . منابع و مآخذ: 1. نجفى، محمد حسن (1368)، جواهر الکلام، اسلامیه، تهران. 2. انصارى، شیخ مرتضى (1415ق. (، المکاسب، المؤتمر العالمى لذکرى الشیخ الانصارى، قم. 3. توحیدى، محمد على (1377)، مصباح الفقاهه، تقریرات درس آیه الله خوئى، مکتبه الداورى، قم. 4. مختارى، رضا; و محسن صادقى )به کوشش( (1378)، مجموعه غناء، موسیقى، قم، بوستان کتاب. 5. بحرانى، سید ماجد (1378)، ایقاظ النائمین و ایعاظ الجاهلین، مجموعه غناء، موسیقى. 6. سبزوارى، محمد باقر (1378)، رسالة فى تحریم الغناء، مجموعه غناء، موسیقى. 7. عاملى، على (1378)، تنبیه الغافلین و تذکیر العاقلین، مجموعه غناء، موسیقى. 8. میرلوحى، محمد هادى (1378)، اعلام الاحباء، مجموعه غناء، موسیقى. 9. گیلانى قمى، میرزا ابوالقاسم (1378)، رسالة فى تحقیق الغناء موضوعاً و حکماً، مجموعه غناء، موسیقى. 10. حسینى عاملى، محمد جواد (1419ق(، مفتاح الکرامه، جماعة المدرسین، قم. 11. کلینى، محمد بن یعقوب (1407ق(، الکافى، اسلامیه، تهران، چاپ چهارم. 12. حر عاملى، محمد بن حسن (1409ق (، وسائل الشیعة، مؤسسه آل البیت)ع(، قم. 13. فیض کاشانى، محسن (1401ق(، مفاتیح الشرایع، مجمع الذخائر الاسلامیه، قم. 1406) - .14ق(، الوافى، کتابخانه امیر المؤمنین على)ع(، اصفهان. 15. سبزوارى، محمد باقر (1423ق(، کفایة الاحکام، جماعة المدرسین، قم. 16. صدوق، محمد بن على (1404ق(، من لا یحضره الفقیه، جماعة المدرسین، قم. 17. مجلسى، محمد باقر (1403ق(، بحار الأنوار، دار احیاء التراث العربى، بیروت. 18. کوفى، فرات بن ابراهیم (1410ق(، تفسیر فرات الکوفى، وزارت ارشاد، تهران. 19. بحرانى، سید هاشم (1413ق(، مدینة المعاجز، مؤسسة المعارف الاسلامیة، قم. 20. قمى، على بن ابراهیم (1387ق(، تفسیر القمى، تصحیح و تعلیق و تقدیم: السید طیب الموسوى الجزائرى، منشورات مکتبة الهدى، نجف. 21. علم الهدى، سید مرتضى (1325ق(، الأمالى، تصحیح و تعلیق السید محمد بدر الدین النعسانى الحلبى، منشورات مکتبة آیة الله العظمى المرعشى النجفى، قم. 22. طبرسى، فضل بن حسن (1415ق(، تفسیر مجمع البیان، مؤسسة الأعلمى للمطبوعات، بیروت.
1
ORIGINAL_ARTICLE
بررسى فقهى مفهوم و مصادیق صوت لهوى در تلاوت قرآن کریم
تبیین صحیح مفهوم صوت لهوى و تحدید موضوع و حکم شرعى آن، رابطه وثیقى با مبحث غنا دارد. در نوشتار حاضر، صوت ملازم و ممهد معاصى به عنوان موضوع حرمت شرعى در صوت لهوى، معرفى شده است. تحقق اصوات لهوى در برخى معانى مطرح، مثل الحان برآمده از آلات موسیقى، آواهاى طربانگیز و آواز ملازم با معاصى، به دلایل متعدد، در تلاوت قرآن کریم چندان متصور نیست. از سوى دیگر، به نظر مىرسد صوت لهوى به مفهوم »الحان متناسب با مجالس لهوى« منحصراً در تلاوت قرآن، متصف به عنوان حرمت باشد. به باور نگارنده، این نوع اصوات لهوى، آسیبزاترین نوع آواها در تلاوت حرفهاى قرآن کریم هستند. فقهاى اهل سنت، صوت لهوى را موضوع حرمت شرعى قرار نداده و تنها از عنوان غناء استفاده کردهاند. این مسأله مىتواند تأثیر بسزایى در نحوه تعامل قاریان شیعهمذهب با شیوههاى معمول قاریان سنىمذهب در ایجاد سبکها و نغمات قرآنى، داشته باشد.
https://jf.isca.ac.ir/article_3267_6d17ce179c6d0e67877235652ee4da9b.pdf
2014-03-21
58
76
10.22081/jf.2015.3267
صوت لهوى
غناء
تلاوت قرآن
حمید
ایماندار
1
دانشجوى علوم قرآن و حدیث دانشگاه فردوسى مشهد.
AUTHOR
احسان
علىاکبرى بابوکانى
2
استادیار و عضو هیأت علمى دانشگاه اصفهان
AUTHOR
قرآن کریم
1
1. امام خمینى )ره(، سیدروحاللّه موسوى (1381 ش(، المکاسب المحرمة، دفتر نشر آثار امام خمینى )ره(، قم.
2
2. انصارى، مرتضى (1392ش(، المکاسب، ترجمه محى الدین فاضل هرندى، بوستان کتاب، چاپ هفتم، قم.
3
3. تویسرکانى، میرزا عبد الغفار (1376ش(، رسالة فى الغناء، بر اساس نسخه مطبوع در کتاب غناء و موسیقى )دو جلدى(، رضا مختارى، محسن صادقى، مرکز تحقیق مدرسه ولى عصر )عج(، نشر مرصاد، قم، چاپ اول.
4
4. حسینى مرعشى، سید محمد (1376ش(، خیر الکلام فى الغناء الحرام، بر اساس نسخه مطبوع در کتاب غناء، موسیقى )دو جلدى (، رضا مختارى، محسن صادقى، مرکز تحقیق مدرسه ولى عصر )عج(، نشر مرصاد، قم، چاپ اول.
5
5. خواجوئى، ملا اسماعیل (1376ش(، رسالة فى الغناء، بر اساس نسخه مطبوع در کتاب غناء و موسیقى )دو جلدى(، رضا مختارى، محسن صادقى، مرکز تحقیق مدرسه ولى عصر )عج(، نشر مرصاد، قم، چاپ اول.
6
6. خوئى، ابوالقاسم )بىتا( مصباح الفقاهة، موسسه احیاء آثار الامام الخوئى، قم
7
7. جزیرى، عبد الرحمن )بىتا(، الفقه على المذاهب الاربعة، دار احیاء التراث العربى، بیروت.
8
8. زحیلى، وهبه )بىتا(، الفقه الاسلامى و ادلته، دارالفکر، بیروت.
9
9. شریف کاشانى، مولى حبیب الله (1376ش(، ذریعة الاستغناء، بر اساس نسخه مطبوع در کتاب غناء و موسیقى )دو جلدى(، رضا مختارى، محسن صادقى، مرکز تحقیق مدرسه ولى عصر )عج(، نشر مرصاد، قم، چاپ اول.
10
10. طبرسى، فضل بن حسن (1395 ق(، مجمع البیان، المکتبة الاسلامیة، طهران، الطبعة الخامسة.
11
11. فیض کاشانى، مولى محسن (1401ق(، مفاتیح الشرائع، مجمع الذخائر الاسلامیه، قم، الطبعه الاولى.
12
12. کلینى، محمد بن یعقوب (1369 ش(، أصول الکافى، ترجمه مصطفوى، کتاب فروشى علمیه اسلامیه، تهران، چاپ اول.
13
13. مجلسى اول، محمد تقى (1406 ق(، روضة المتقین فى شرح من لا یحضره الفقیه، موسسه فرهنگى کوشانبور، قم.
14
14. مجلسى دوم، محمد باقر بن محمد تقى (1404 ق(، مرآة العقول فى شرح أخبار آل الرسول، دار الکتب الاسلامیه، تهران.
15
15. محمدى، على (1375ش(، شرح مکاسب، جلد دوم، انتشارات دارالفکر، قم، چاپ اول.
16
16. مکارم شیرازى، ناصر (1380ش(، بحوث فقهیة هامه، مدرسه الامام على بن ابى طالب )ع(، قم.
17
17. نجفى اصفهانى، محمد رضا (1376ش(، الروضة الغناء، بر اساس نسخه مطبوع در کتاب غناء، موسیقى )دو جلدى( رضا مختارى، محسن صادقى، مرکز تحقیق مدرسه ولى عصر )عج(، نشر مرصاد، قم، چاپ اول.
18
18. نورى همدانى، حسین (1389 ش(، احکام جوانان، انتشارات قدس، قم.
19
ORIGINAL_ARTICLE
بررسى اختلاف در تعمیم دلیل به حکمت حکم
موضوع این نوشتار، بررسى اختلاف آرا در مسأله کاربست حکمت احکام در استنباط حکم، در تضییق و توسعه دلیل به واسطه آن است. تعابیر »الحکمة لاتعمم و لاتخصص«، »عدم الإطراد إثباتاً و نفیاً«، »الحکم لایدور مدار الحکمة«، و »لایکون جامعاً و لا مانعاً« تعابیر معروفى در ادبیات فقهى و اصولى معاصر است. برخى حکمت را نیز مانند علت، معمم دانستهاند. اخیراً متفرع بر مبناى تعمیم به حکمت، اقول دیگرى نیز مطرح شده است. از دیدگاه این نوشتار، ادبیات این مسأله و جنبههاى مختلف آن، شفاف نیست; و این عدم شفافیت، باعث توهم نزاع شده است; و گویا هر چه به این مباحث اضافه شود، بر ابهام و اختلاف در آن افزوده مىشود. مقاله حاضر براى این شفافیت، جنبههاى مختلف این مسأله را طرح کرده، محل ادعاى اقوال را در این جنبهها تبیین مىکند تا معلوم شود چه مقدار از این اختلاف نظرها، اختلاف واقعى در تعمیم دلیل به حکمت است. این جنبهها عبارتند از: 1. توسعه و تضییق دلیل به حکمت حکم در استظهارات اولى و ثانوى; 2. توسعه دلیل به علت تامه و تضییق آن به علت منحصره; 3. ظهور تعلیل در بیان علت یا در بیان حکمت; و 4. معیار تمییز علت از حکمت.در این مقاله سعى شده با تبیین محل دقیق ادعاى آرا در هر یک از این جنبهها، معلوم شود که در عدم تعمیم دلیل به حکمت حکم از آن جهت که حکمت حکم است، اختلافى نیست; و اگر در جایى تعمیمى هست، ناشى از حکمت، از جهت حکمت بودن آن، نیست.
https://jf.isca.ac.ir/article_3268_f6d7d705ad577f2b2ef3c2bff9e57acf.pdf
2014-03-21
77
92
10.22081/jf.2015.3268
حکمت حکم
فلسفه حکم
علت حکم
تخصیص
تعمیم
حسنعلی
علی اکبریان
ha.aliakbarian@gmail.com
1
دانشیار پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی
AUTHOR
1. این مقاله برگرفته از تحقیق »درآمدى بر فلسفه احکام، کارکردها و راههاى شناخت« است که نویسنده در پژوهشکده فقه و حقوق، در حال انجام آن مىباشد.
1
2. على نمازى شاهرودى، در مستدرک سفینة البحار، بلا فاصله پس از نقل روایت »الصلاةمعراج المؤمن« از رسول اکرم صلى الله علیه وآله، مىگوید: »ولایترتب علیها تلک الثمرات إلا بحضور القلب التى هى روحها، إذا الجسد بلا روح لایترتب علیه أثر« )همان: 343). البته ممکن است بتوان چنین ادعا کرد که آن مقدار از عروج و بازدارندگى از فحشا و منکر و ذکر الله و... که مصلحت ملزمه دارد، با شرایط صحت نماز، تحصیل مىشود; و آن مقدار که مصلحت غیرملزمه دارد، با حضور قلب به دست مىآید، که از شرایط کمال نماز است.
2
3. از جمله شواهد انتساب این قول به محقق داماد، آثار شاگردان ایشان، مانند آیات عظام شبیرى زنجانى )تقریرات در نکاح، جلسه 5 و 21)، مؤمن (367 :1416) و نیز برخى دیگر از محققان با استناد به سخنان فرزند محقق داماد )رضانیا معلم، 340 :1383) است. درگاه معظمله (01064=dielcitrA&27401=:ptth//ten.inajnaz/dip?xpsa.xedni; 81/7/4931) و نیز درگاه مدرسه منتسب به ایشان (23=:ptth//ri.hahtahabom/dit?php.daerhtwohs) نیز بر این ادعا دلالت دارد.
3
4. تعبیرى که نویسنده در »اکل طین« یافت، این است: »من انهمک فى اکل الطین فقد شرک فى دم نفسه« )شیخ صدوق: علل الشرائع، 532/2، حدیث3) و »ان اکل الطین یورث السقم فى الجسد« )همان، حدیث5). تعبیر داخل متن، در تحریم میته و تحریم طحال، وارد شده است )شیخ صدوق: عیون أخبار الرضا)ع(، 101/1).
4
5. البته نظر آیتالله شبیرى زنجانى، علت بودن این تعلیل است )شبیرى زنجانى، تقریرات درس نکاح، جلسه 21); ولى از آنجا که ایشان علت را نیز مخصص نمىدانند، از این حیث براى ایشان فرقى ندارد; و بنا بر رأى مشهور، از این حیث میان علت و حکمت، اختلاف است.
5
منابع:
6
1. قرآن کریم.
7
2. اصغرى، علیرضا; علیمراد مهاجرى; و حسین سنایى )زمستان 1393)، »علت و حکمت از دیدگاه آیتالله العظمى شبیرى زنجانى دام ظله«، فصلنامه علمى - تخصصى »تا اجتهاد«، مدرسه فقهى امام محمدباقر علیه السلام، سال چهارم، پیششماره 13.
8
3. اصفهانى، محمدحسین (1419ق(، حاشیة کتاب المکاسب، ج2 و3، تحقیق از عباس محمد آلسباع قطیفى، ج4، دار المصطفى)ص( لإحیاء التراث، چاپخانه علمیه، چاپ اول.
9
4. بجنوردى، حسن (1419 ق(، القواعد الفقهیة، ج3، تحقیق از مهدى مهریزى و محمدحسن درایتى، نشر الهادى، چاپخانه الهادى، چاپ اول.
10
5. جبعى عاملى )شهید ثانى(، زینالدین )بىتا(، رسائل الشهید السعید الفقیه زینالدین على الجبعى العاملى، مکتبة بصیرتى، قم.
11
6. بستان )نجفى(، حسین )زمستان1390)، »تحقیقى درباره علت و حکمت در احکام شرعى«، فصلنامه پژوهشهاى اصولى، شماره11.
12
7. حسینى بهسودى، محمد سرور واعظ (1417ق(، مصباح الأصول )تقریر بحث آیتالله أبوالقاسم خوئى(، ج3، مکتبة الداورى، قم، چاپ پنجم.
13
8. حکیم، محمدتقى (1979م(، الاصول العامة للفقه المقارن )مدخل الى دراسة الفقه المقارن(، مؤسسة آل البیت )علیهم السلام( للطباعة والنشر، چاپ دوم.
14
9. خمینى موسوى)امام(، روح الله (1421ق(، کتاب البیع، تحقیق و نشر از مؤسسه تنظیم و نشر آثار الامام الخمینى، تهران، چاپ اول.
15
10. علامه حلى، حسن (1421ق(، منتهى المطلب فى تحقیق المذهب، ج7، تحقیق تصحیح و تعلیق از علىأکبر غفارى، مجمع البحوث الإسلامیة، مشهد، چاپ اول.
16
11. شبیرى حسینى زنجانى، موسى )بىتا(، تقریرات درس نکاح آیتالله شبیرى زنجانى، جلسه 5 در: (63064=dielcitra&27401=:ptth//ten.inajnaz/dip?xpsa.xedni) و جلسه 21 در: (11064=dielcitra&27401=:ptth//ten.inajnaz/dip?xpsa.xedni).
17
12. طباطبایى، محمدرضا (1371ق(، تنقیح الاصول )تقریر بحث آیتالله آقا ضیاءالدین عراقى(، چاپخانه حیدریة، نجف.
18
13. غزالى، أبوحامد محمد (1417ق(، المستصفى فى علم الاصول، تصحیح از محمد عبدالسلام عبدالشافى، دار الکتب العلمیّة، بیروت.
19
14. مجلسى )علامه(، محمدباقر (1403ق(، بحار الانوار الجامعة لدرر أخبار الائمة الاطهار، ج6، مؤسسة الوفاء، بیروت، چاپ دوم; و ج62، تحقیق از إبراهیم میانجى و محمدباقر بهبودى، دار احیاء التراث العربى، بیروت، چاپ سوم.
20
15. مؤمن قمى، محمد (1416ق(، کتاب الصلاة )تقریر بحث آیتالله محقق داماد(، تحقیق و نشر از مؤسسة النشر الإسلامى التابعة لجماعة المدرسین بقم المقدسة، قم، چاپ دوم.
21
16. نجفى خوانسارى، موسى (1418ق(، منیة الطالب فى شرح المکاسب )تقریر بحث میرزا محمدحسین غروى نائینى(، ج2، تحقیق و نشر از موسسة النشر الاسلامى التابعة لجماعة المدرسین، قم، چاپ اول.
22
17. نجفى، محمدحسن (1365ش(، جواهر الکلام فى شرح شرائع الاسلام، ج8، تصحیح و تعلیق از عباس قوچانى چاپخانه خورشید، دار الکتب الاسلامیه، تهران، چاپ سوم.
23
18. نمازى شاهرودى، على (1419ق(، مستدرک سفینة البحار، ج6، تحقیق و تصحیح از حسن بن على نمازى، مؤسسة النشر الاسلامى التابعة لجماعة المدرسین، قم.
24
19. همدانى، آقا رضا )بىتا(، مصباح الفقیه، ج1، ق1، مکتبة الصدر، چاپخانه حیدرى، چاپ سنگى، تهران.
25
02. 23=:ptth///ri.hahtahabom/dit?php.daerhtwohs.
26
ORIGINAL_ARTICLE
کاربست شؤون معصوم در علم اصول
بررسى قرآن کریم و روایات معتبر، نشان مىدهد که پیامبر)ص( و امام)ع( غیر از شأن اصلى ابلاغ پیام الاهى، شؤون دیگرى همچون شأن عادى، ولایى و قضایى نیز داشتهاند، همانطور که دانشمندان کلام، فقه و اصول، شؤون گوناگونى را براى معصوم ذکر کردهاند. توجه و به کارگیرى درست این شؤون در رشتههاى مختلف علوم اسلامى، مىتواند نتایجى را در این علوم به بار آورد. در این مقاله تلاش شده تا به اختصار، شؤون مؤثر در علم اصول توضیح داده شود و مهمترین نتایج توجه و به کارگیرى آن شؤون در علم اصول بررسى شود. این نتایج عبارتند از تفکیک روایات قابل استناد در علم اصول از روایات غیر قابل استناد، حل تعارض روایات اثباتکننده برخى مسائل اصولى، تعیین وظیفه در هنگام شک در روایات قابل استناد در اصول، و تعریف سنت.
https://jf.isca.ac.ir/article_3269_2151288c35d11c43b321484a3e685ec2.pdf
2014-03-21
93
112
10.22081/jf.2015.3269
شؤون معصوم
علم اصول
روایات قابل استناد
حل تعارض روایات
قلمرو سنت
سعید
ضیائی فر
1
AUTHOR
قرآن کریم.
1
1. آخوند خراسانى، محمد کاظم(1412ق(، کفایةالاصول، موسسة آل البیت)ع(، بیروت، چاپ دوم.
2
2. استرآبادى، محمدامین(1426ق(، الفوائد المدنیة، مؤسسة النشر الاسلامى، قم، چاپ دوم.
3
3. اصفهانى، محمد حسین(1409ق(، بحوث فى الاصول، مؤسسة النشر الاسلامى، قم، چاپ دوم.
4
4. آلالشیخ راضى، محمدطاهر(1425ق(، بدایة الوصول، اسرة آلالشیخ راضى، قم، چاپ اول.
5
5. امام خمینى، سید روحالله(1373)، انوار الهدایة، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینى، تهران، چاپ اول.
6
1385) - .6ق(، الرسائل، اسماعیلیان، قم، چاپ اول.
7
7. بحرانى، یوسف(1423ق( الدر النجفیة من الملتقطات الیوسفیة، شرکة دارالمصطفى لاحیاء التراث، بیروت، چاپ اول.
8
1405) - .8ق(، الحدائق الناضرة، دارالاضواء، بیروت، چاپ دوم.
9
9. بروجردى، سید حسین(1399ق(، جامع احادیث الشیعه، مکتبة العلمیة، قم، چاپ اول.
10
10. بروجردى، محمدعلى(1364)، نهایة الافکار)تقریرات درس خارج اصول آیتالله عراقى(، مؤسسة النشر الاسلامى، قم، چاپ اول.
11
11. بهسودى، سید محمدسرور(1417ق(، مصباح الاصول)تقریرات درس خارج اصول آیتالله خویى(، مکتب الداورى، قم، چاپ پنجم.
12
12. تقوى اشتهاردى، حسین(1376)، تنقیح الاصول)تقریرات درس خارج اصول امام خمینى( مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینى، تهران، چاپ اول.
13
13. توحیدى، محمدعلى(1417ق(، مصباح الفقاهة)تقریرات درس آیتالله خویى(، انصاریان، قم، چاپ چهارم.
14
14. تونى، عبدالله(1415ق(، الوافیة فى اصول الفقه، مجمع الفکر الاسلامى، قم، چاپ دوم.
15
15. حکیم، سید محمدتقى(1418ق(، الاصول العامة للفقه المقارن، المجمع العالمى لاهلالبیت)ع(، قم، چاپ دوم.
16
16.حکیم، سید عبدالصاحب(1418ق(، منتقى الاصول)تقریرات درس خارج اصول آیتالله روحانى(، الهادى، قم، چاپ اول.
17
17. حکیم، سید محمد سعید(1414ق(، المحکم فى اصول الفقه، مؤسسة المنار، قم، چاپ اول.
18
18. رازى، محمدحسین(1404ق(، الفصول الغرویة، دار احیاء العلوم الاسلامیة، قم.
19
19. سبزوارى، حسن(1419)، وسیلة الوصول)تقریرات درس خارج آیتالله سید ابوالحسن اصفهانى(، مؤسسة النشر الاسلامى، قم، چاپ اول.
20
20. شیخ انصارى، مرتضى(1319ق(، فرائد الاصول، مجمع الفکر الاسلامى، قم، چاپ اول.
21
21. شیخ بهایى، محمد(1381)، زبدة الاصول، مدرسه ولى عصر)ع(، قم، چاپ اول.
22
22. شیخ حر عاملى، محمد(1376)، الفصول المهمة فى اصول الائمة، مؤسسه معارف اسلامى امام رضا)ع(، قم، چاپ اول.
23
1416) - .23ق(، وسائل الشیعة، مؤسسة آل البیت)علیهم السلام(، قم، چاپ سوم.
24
24. شیخ طوسى، محمد(1382)، تلخیص الشافى، انتشارات محبین، قم، چاپ اول.
25
25. شیخ کلینى، محمد(1363)، الکافى، دارالکتب الاسلامیة، تهران، چاپ پنجم.
26
26. صدر، سیدحسن)بىتا(، نهایة الدرایة، نشر المشعر، قم، بىچاپ.
27
27. ضیائى فر، سعید(1382)، جایگاه مبانى کلامى در اجتهاد، بوستان کتاب، قم، چاپ اول.
28
1392)- .28)، فلسفه علم فقه، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه و سمت، قم / تهران، چاپ اول.
29
1387) - .29)، قلمرو دین و ضوابط علوم دینى، پژوهشهاى فلسفى کلامى، شماره 37.
30
1390) - .30)، مکتب فقهى امام خمینى، نشر عروج، تهران، چاپ اول.
31
31. صادقى رشاد، على اکبر(1389)، منطق فهم دین، سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامى، تهران، چاپ اول.
32
32. طباطبایى، سید محمد حسین)بىتا(، حاشیة الکفایة، بنیاد علمى و فکرى علامه طباطبایى، تهران.
33
33. طباطبایى یزدى، سید محمدکاظم)بىتا(، حاشیة المکاسب، اسماعیلیان، قم، چاپ اول.
34
34. طبرسى، احمد(1386ق(، الاحتجاج، دار النعمان، نجف، چاپ اول.
35
35. عاملى، سید محمدجواد(1419ق(، مفتاح الکرامة، مؤسسة النشر الاسلامى، قم، چاپ اول.
36
36. فیاض، محمداسحاق(1419ق(، محاضرات فى اصول الفقه)تقریرات درس خارج اصول آیتالله خویى(، مؤسسة النشر الاسلامى، قم، چاپ اول.
37
37. فیض کاشانى، محسن(1390ق(، الاصول الاصیلة، دانشگاه تهران، تهران، چاپ اول.
38
1365) - .38)، الوافى، مکتبة الامام امیرالمومنین على)ع( العامة، اصفهان، چاپ اول.
39
39. قطیفى، سید منیر(1414ق(، الرافد فى علم الاصول)تقریرات درس آیتالله سیستانى(، مکتب آیتالله سیستانى، قم، چاپ اول.
40
40. قمى، ابوالقاسم(1388)، القوانین المحکمة فى الاصول المتقنة، مؤسسة السیدة المعصومة، قم، چاپ اول.
41
41. مازندرانى، ملاصالح(1421 ق(، شرح الاصول من الکافى، دار احیاء التراث العربى، بیروت، چاپ اول.
42
42. مامقانى، عبدالله(1410ق(، مقباس الهدایة، مؤسسة آلالبیت)ع(، قم، چاپ اول.
43
43. مراغى، سید میرعبدالفتاح(1417ق(، العناوین، موسسة النشر الاسلامى، قم، ، چاپ اول.
44
44. مظفر، محمدرضا(1386ق(، اصول الفقه، دارالنعمان، نجف.
45
45. موسوى بجنوردى، سید حسن(1379)، منتهى الاصول، مؤسسة العروج، تهران، چاپ اول.
46
46. نجفى، محمدحسن(1365)، جواهر الکلام، دارالکتب الاسلامیة، تهران.
47
47. نجفى، محمدعلى،(1383)، رسالة فى الولایات، چاپ شده در: رسائل ولایة الفقیه، بوستان کتاب، قم، چاپ اول.
48
48. هاشمى شاهرودى، سیدمحمود(1426ق(، بحوث فى علم الاصول)تقریرات درس خارج اصول آیتالله صدر(، مؤسسة دائرة المعارف الفقه الاسلامى طبقاً لمذهب اهلالبیت)ع(، قم، چاپ سوم.
49
ORIGINAL_ARTICLE
اصول فقه، رویکردها و روشها
از جمله سرفصلهاى مهم دانش نوپیداى »فلسفه علم اصول«، پرداختن به روشها و رویکردهاى دانش اصول است. دانش اصول که زاییده ضرورت و نیاز دانش فقه در طول تاریخ بوده، تحولات و تطورات ساختارى و متدیک بسیارى داشته است. مقایسه الذریعة مرحوم سید با آثار اصولیان معاصر و نگاهى گذرا به ادوار تاریخى اصول، این تحولات را بهخوبى نمایان مىکند.این تحولات را مىتوان از جمله، محصول رویکردهاى متفاوت اصولیان و روشهاى مختلف ایشان دانست که به تناسب تحولات محیطشان بدانها پرداختهاند.طرح مباحث نوپیدایى همچون اصول فقه حکومتى که برآمده از فقدان پارهاى مباحث مهم ناظر به فقه حکومت - فقه حکومتى - و اعتقاد به پاسخگو نبودن اصول فقه موجود در تأمین نیازها و دغدغههاى حوزه حکومت است، بر ضرورت این بازخوانى مىافزاید; چراکه انشعاب در علمىِ بنیادى همچون اصول اگر هم مطلوب باشد، باید پس از یقین به اتمام ظرفیت موجود و مطلوب آن باشد; و نه اینکه آسیبهاى قابل مدیریت و کاستىهاى اندک را که به احتمال فراوان قابل تدارکاند، معبرى براى در هم ریختن آن، قرار دهیم.در این مقاله تلاش شده تا ضمن اشاره به این روشها و رویکردها، آسیبشناسى اجمالىاى از رویکردها و روشهاى دانش اصول نیز گزارش شود.
https://jf.isca.ac.ir/article_3270_a0cad63f989517bbcc5f012ed9cf2092.pdf
2014-03-21
113
135
10.22081/jf.2015.3270
اصول فقه
رویکرد
روش
آسیبشناسى
مدرسه محدثین
مدرسه اصولیین
روش استقلالى
روش آلى
روش تلفیقى
علی
شفیعی
1
عضو هیأت علمى پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامى.
AUTHOR
1. البته همانگونه که برخى صاحبنظران نیز گفتهاند، ما تکگزارهها و یا تکقواعد اصولىاى داریم که حتى در زمان خود پیامبر هم مورد اشاره آن حضرت قرار گرفته است )شعرانى، 7 - 5:1373; و شمس الدین، 21:1419).
1
2. مثلاً رابطه اصول با دیگر دانشها، علل و عوامل تحولات ساختارى و مکتبشناسى اصولى.
2
3. البته برخى معتقدند فقه در لغت، یک معنا بیشتر ندارد و تفاوتها با توجه به متعلق آن، به وجود آمده است )ر.ک: آخوند خراسانى، 27/1:1391).
3
4. البته در اصل نیاز به چنین تعریفى، بعضى از صاحبنظران به صورت جدى، محل تردید دانستهاند و تلاشهاى صورت گرفته را ناصحیح مىدانند )ر.ک به: تبریزى، 5:1372).
4
5. نامى است که ابراهیم محمد سلقینى در »المیسر فى اصول الفقه، 38:1996» و عادل احد عبدالموجود و على محمد معوض در »شرح المعالم فى اصول الفقه ابنتلمسانى، 34/1:1419»، بر آن نهادهاند.
5
6. البته کتاب ابنساعاتى »نهایه الوصول الى علم الاصول« است که به »بدیع النظام الجامع بین الکتاب البزدوى و الاحکام« معروف است; نه »البدائع« که ابنخلدون نوشته است.
6
7. سید مرتضى در نقد نوشتههاى اصولى پیش از خود، بر آن است که این بزرگان، پارهاى از مباحث کلامى را وارد اصول کردهاند که در حکم اصول موضوعه هستند; ایشان به تعریض مىگویند اگر این گونه است، باید از حدوث عالم و مباحث ناظر به توحید و نبوت و... نیز بحث شود )سیدمرتضى، 3 - 2/1 :1363).
7
8. همین نظر را یکى از شاگردان ایشان نیز ابراز کرده، مىگوید: »درست است که علم اصول با حجم و کمیت امروزین خود مباحث کمکاربردِ فراوانى مانند مقدمه واجب دارد« )حسنى، 181/1 :1385).
8
9. شعرانى ضمن اشاره تلویحى به این که اصول نیز همانند هر علم دیگرى زوایدى دارد، ولى بهانه قرار دادن آن براى نفى نیاز به اصول را غیر قابل قبول مىخواند )ر.ک: شعرانى، 9:1373).
9
منابع و مآخذ:
10
1. ابن تلمسانى، عبدالله بن محمد بن على شرف الدین (1419)، شرح المعالم فى اصول الفقه، تحقیق عادل احمد عبد الموجود و على محمد معوض، عالم الکتب، بیروت، چاپ اول.
11
2. ابن خلدون، عبدالرحمن(1413)، تاریخ ابن خلدون )المسمى کتاب العبر و دیوان المبتداء و الخبر و... (، دارالکتب العلمیه، بیروت، چاپ اول.
12
3. ابن ساعاتى، احمد بن على بن تغلب بن ابى الضیاء حنفى (1425)، نهایه الوصول الى علم الاصول، دارالکتب العلمیه،بیروت، چاپ اول .
13
4. ابن شهید ثانى، حسن بن زین الدین عاملى (1365)، معالم الدین و ملاذ المجتهدین، موسسه النشر الاسلامى، قم.
14
5. ابن قیم جوزى، محمد بن ابوبکر (1418)، اسرار الشریعة من اعلام الموقعین، دارالمسیر، ریاض.
15
6. استرآبادى، محمد امین (1424)، الفوائد المدنیه )محشى به الشواهد المکیه(، موسسه النشر الاسلامى، قم، چاپ اول .
16
7. اسلامى، رضا (1387)، اصول فقه حکومتى )مجموعه گفت و گوها(، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامى، قم، چاپ اول .
17
8. اصفهانى، محمد حسین (1363)، الفصول الغرویة فى الاصول الفقهیة، دار احیاء العلوم الاسلامیه، قم.
18
9. اصفهانى، محمد تقى )بىتا(، هدایة المسترشدین فى شرح معالم الدین، موسسه اهلالبیت لاحیاء التراث، قم.
19
10. آخوند خراسانى، محمد کاظم (1391)، کفایة الاصول )محشى(، ذوى القربى، قم، چاپ اول.
20
11. آملى لاریجانى، صادق (1393)، فلسفه علم اصول، مدرسه علمیه ولى عصر، قم، چاپ اول.
21
12. بابکرحسن، خلیفه، التجدید فى اصول الفقه، مجله المسلم المعاصر، ص93، ش126 - 125.
22
13. بحرانى، یوسف (1405)، الحدائق الناضرة، دارالاضواء، بیروت، چاپ دوم.
23
14. بهشتى، ابراهیم (1390)، اخباریگرى )تاریخ و عقاید(، سازمان چاپ و نشر دارالحدیث، قم، چاپ اول.
24
15. تبریزى، غلامحسین (1372)، اصول مهذبة )خلاصه الاصول من ابتکارات(، چاپ طوس، مشهد، چاپ دوم.
25
16. تفتازانى، سعدالدین (1419)، التلویح الى کشف حقایق التنقیح، دارالارقم، بیروت، چاپ اول.
26
17. الجروشى، سلیمان (2002)، اصول الفقه الحکم الشرعى و طرق استنباط الاحکام، جامعه قان یونس، بنغازى، چاپ اول.
27
18. جعفریان، رسول (1391)، دو رساله از کاشف الغطاء علیه میرزا محمد اخبارى، کتابخانه موزه و مرکز اسناد مجلس شوراى اسلامى، تهران، چاپ اول.
28
19. جمعه محمد، على (1428)، المدخل الى دراسة المذاهب الفقهیة، دارالسلام، اسکندریه، چاپ دوم.
29
20. حر عاملى، وسائل الشیعة الى تحصیل مسائل الشریعة (1416)، موسسه آل البیت، قم.
30
21. حرز الدین، محمد (1405)، معارف الرجال، مکتبه آیه الله العظمى مرعشى النجفى، قم.
31
22. حسنى، سید حمیدرضا و مهدى على پور (1385)، جایگاه شناسى علم اصول، مرکز مدیریت حوزه علمیه قم، قم، چاپ اول.
32
23. حسینى سیستانى، سیدعلى (1414)، الرافد فى علم الاصول، مهر، قم، چاپ اول.
33
24. حسینى میلانى، سیدعلى (1423)، تحقیق الاصول، صداقت، قم، چاپ اول.
34
25. حیدرى، محمد على، »ابتکارهاى شیخ انصارى در علم اصول فقه«، مجله علمى پژوهشى دانشگاه اصفهان، شماره 24و25و... .
35
26. خمینى، سید روح الله موسوى (1385)، الرسائل، اسماعیلیان، قم.
36
1373) - .27)، انوار الهدایة فى التعلیقة على الکفایة، موسسه تنظیم نشر آثار، قم.
37
28. خمینى، سید مصطفى موسوى (1418)، تحریرات فى الاصول، موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینى، قم، چاپ اول .
38
29. خوئى، سیدابوالقاسم (1419)، محاضرات فى اصول الفقه، موسسه النشر الاسلامى، قم .
39
30. الدوالیبى، محمد معروف (1415)، المدخل الى علم اصول الفقه، دار الشواف، ریاض، چاپ ششم.
40
31. ذویب، حمدى (2009)، جدل الاصول و الواقع، دارالمدار الاسلامى، طرابلس، چاپ اول.
41
32. رشتى، میرزا حبیب الله )بىتا(، بدائع الافکار موسسه ال البیت لاحیاء التراث، قم.
42
33. الزحیلى، وهبه (1406)، اصول الفقه الاسلامى، دارالفکر، دمشق.
43
34. زهیر، محمد ابو النور (2004)، اصول الفقه، دارالمدار الاسلامى، بیروت، چاپ دوم.
44
35. سبحانى، جعفر (1386)، »اتجاهات فى تدوین اصول الفقه و اقتراحات لتطویره«، مجله پژوهش هاى اصولى، شماره 7.
45
36. سلقینى، ابراهیم محمد (1996)، المیسر فى اصول الفقه الاسلامى، دارالفکر المعاصر، بیروت، چاپ دوم.
46
37. شاکر، محمدکاظم (1382)، مبانى و روشهاى تفسیرى، مرکز جهانى علوم اسلامى، قم، چاپ نخست.
47
38. شاهرودى; سید محمود (1391)، درسنامه اصول فقه، بنیاد فقه و معارف اهلبیت، قم، چاپ اول .
48
39. شعرانى، میرزا ابو الحسن (1373)، المدخل الى عذب المنهل، موسسه الهادى، قم، چاپ اول .
49
40. شمس الدین; محمد مهدى; الاجتهاد و التجدید فى الفقه الاسلامى; بیروت; موسسه الدولیه; چاپ اول; 1419.
50
41. الشوکانى، محمد بن على (1418)، ارشاد الفحول الى تحقیق الحق من علم الاصول، دارالسلام، قاهره.
51
42. صدر، سید حسن (1401)، تاسیس الشیعة، دارالرائد العربى، بیروت.
52
43. صدر; سید محمدباقر; المعالم الجدیدة; بیروت; دار التعارف للمطبوعات; چاپ دوم; 1401.
53
44. صدر، سید محمدباقر (1417)، بحوث فى علم الاصول، دارالاسلامیه، بیروت، چاپ اول.
54
45. الصفار، فاضل (1432)، اصول الفقه و قواعد الاستنباط، موسسه الفکر الاسلامى، بیروت، چاپ دوم.
55
46. علامه حلى، حسن بن یوسف بن مطهر (1431)، نهایة الوصول الى علم الاصول، موسسه آل البیت لاحیاء التراث، قم، چاپ اول.
56
47. علم الهدى، سید مرتضى (1363)، الذریعة الى اصول الشریعة، دانشگاه تهران، تهران، چاپ دوم.
57
48. على پور، مهدى (1431)، المدخل الى تاریخ علم الاصول، مرکز المصطفى العالمى، قم، چاپ اول.
58
49. غزالى طوسى، ابى حامد محمدبن محمد(1433)، المستصفى من علم الاصول، دارالرساله العالمیه، دمشق، چاپ دوم.
59
50. غزالى طوسى، ابى حامد محمدبن محمد (1419)، المنخول من تعلیقات الاصول، دارالفکرالمعاصر، بیروت، چاپ دوم .
60
51. فاضل تونى، عبدالله بن محمد البشروى (1412)، الوافیة فى اصول الفقه، مجمع الفکر الاسلامى، قم، چاپ اول.
61
52. فیروزآبادى، مجدالدین محمدبن یعقوب، القاموس المحیط، دارالمعرفه.
62
53. فیض کاشانى، محمد محسن (1387)، الاصول الاصیلة، مدرسه عالى شهید مطهرى، تهران، چاپ اول.
63
54. فیض کاشانى، محمد محسن (1401)، مفاتیح الشرائع، مجمع الذخائر الاسلامیه.
64
55. فیومى (1405ق(، المصباح المنیر، دارالهجره، قم.
65
56. قراملکى، احد فرامرز (1380)، روششناسى مطالعات دینى دانشگاه علوم اسلامى رضوى، مشهد.
66
57. قمى، میرزاابوالقاسم (1378)، قوانین الاصول، مکتبة العلمیة الاسلامیة، تهران .
67
58. کرکى عاملى، حسین بن شهاب الدین (1977)، هدایة الابرار الى طریق الائمة الاطهار، المکتبة الوطنیة، بغداد، چاپ اول.
68
59. محسنى، سید میرآقا (1371)، نقدى بر اخباریگرى، انتشارات دارالنشر، قم، چاپ اول.
69
60. محقق حلى، نجم الدین ابى القاسم جعفربن الحسن هذلى (1403)، معارج الاصول، موسسه آل البیت، قم، چاپ اول.
70
61. محمد اسماعیل، شعبان (1431)، اصول الفقه تاریخه و رجاله، دارالسلام، اسکندریه، چاپ اول.
71
62. مددى، سید احمد (1393)، نگاهى به دریا، موسسه کتاب شناسى شیعه، قم، چاپ اول.
72
63. مصطفوى، حسن (1365)، التحقیق فى کلمات القرآن الکریم، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامى، تهران.
73
64. مکارم شیرازى، ناصر، سخنرانى در جمع اعضا انجمن اصول فقه،
74
:ptth//ri.swenasar/etiSN/yrotSlluF/sweN/dI?=
75
15847065. ملکى، میرزا حبیب الله )بىتا(، تلخیص الاصول، چاپخانه مصطفوى، مشهد.
76
66. ملکیان، مصطفى (1388)، مباحث الفاظ اصول فقه در میان دانشهاى زبانى (2)، مجله نقد و نظر، ش37.
77
67. منتظرى، حسین على (1415)، نهایة الاصول )تقریرات درس آیت الله بروجردى(، نشر تفکر، قم، چاپ اول.
78
68. موسوى، محمد صادق (1426)، الحقائق و الاعتباریات فى علم الاصول، دارالهادى، بیروت .
79
69. نراقى، محمد مهدى (1388)، انیس المجتهدین، بوستان کتاب، قم، چاپ اول.
80
70. نشستهاى علمى مرکز فقهى ائمه اطهار (1390)، )ویژگى هاى مکتب اصولى حوزه علمیه قم، سید مصطفى محقق داماد(، ج1، ائمه اطهار، قم چاپ اول.
81
71. النمله، عبدالکریم (1420)، المهذب فى علم اصول الفقه المقارن، مکتبة الرشد للنشر و التوزیع، الریاض، چاپ اول.
82
72. همایى، جلال الدین (1391)، قواعد فقه، اصطلاحات و تاریخ فقه و...، پژوهشگاه علوم انسانى و مطالعات فرهنگى، تهران، چاپ اول.
83
73. حرزالدین، محمد (1405)، معارف الرجال فى تراجم العلماء و الادباء، قم.
84
ORIGINAL_ARTICLE
خلاصه مقالات
https://jf.isca.ac.ir/article_3271_1847045b1dbe7f5834e6384835e69be7.pdf
2014-03-21
136
140
علی
سبزخدا
1
AUTHOR