2024-03-28T12:22:26Z
https://jf.isca.ac.ir/?_action=export&rf=summon&issue=4407
فقه
فقه
1735-3181
1735-3181
1395
23
88
بهرهگیری از مقاصد شریعت در تشخیص اَهم
میرزا محمد
واعظی
سیدمحمدتقی
قبولی درافشان
محمدتقی
فخلعی
«مقاصد شریعت» از مباحث مبارک و نوظهوری است که تاکنون کارکردهای گوناگونی برای آن ذکر شده است. افزونبر نقش آن در تصحیح دیدگاه و زاویۀ اجتهادی، ظهورسازی و ظهورشکنی، دربارۀ سنداِنگاری مقاصد نیز چندین رویه پدید آمده است؛ البته، بیشتر فقیهان با تردید به این موضوع نگریستهاند. در این نوشتار به مقاصد شریعت از دریچهای دیگر و از زاویۀ مرجَّحیَّت باب تزاحم احکام نگریسته شده است. توضیح اینکه، پساز پیشینۀ مقاصد شریعت، در تبیین اَهمّ این مقاصد و رابطۀ طولیشان کوشش شده، و وضعیت تزاحم میانِ پارهای از احکام درپرتو بهکارگیری مقاصد شرع بهمثابه مرجح قطعی یا احتمالی بررسی شده است. از این بررسیها نتایجی ملموس و کاربردی بهدست آمده است.
مقاصد شریعت
سنجۀ اَهم
مرجِّح باب تزاحم
ترتیب مرجّحات
2016
09
22
7
30
https://jf.isca.ac.ir/article_64882_5c611e5c226bf52b80273622eade854f.pdf
فقه
فقه
1735-3181
1735-3181
1395
23
88
روششناسی تحلیل لغت در فرایند استنباط فقهی(الگوریتم یا روش قدمبهقدمِ دستیابی به معنای مفرداتِ ادله)
عبدالحمید
واسطی
مسئلۀ این بحث، دستیابی به روشی قدمبهقدم برای کشف معنای لغاتی است که در ادلۀ فقهی بهکار رفتهاند. در این بحث، با روش کتابخانهای، پس از ارائۀ مبانی و پیشفرضهای اصولِ فقهی، مانند بررسی حجیت قول لغوی، ابتدا آسیبهای محتمل در تحلیل لغوی برشمرده شده، سپس 13 گام اصلیِ دارای ترتیب، برای تحلیل رَوِشمند و حجیتدارِ یک لغت عرضه گردیده است.
منابع لغویِ لازم به ترتیبِ زمان معرفی شدهاند، منابع پیرامونی مانند منابع مترادفات و متضادها، فروقاللغات، معانی مجازی، اصطلاحات، و روح معنایی نیز عرضه گردیده است و در هر قسمت، نمونهای از عملکرد فقیهان در تحلیل لغت ارائه شده است.
اجتهاد
مراحل استنباط
لغتشناسی
الگوریتم تحلیل لغت
2016
09
22
31
62
https://jf.isca.ac.ir/article_64883_34a339f5ec5e263969c316d16b439883.pdf
فقه
فقه
1735-3181
1735-3181
1395
23
88
ضوابط کارآمدی فعل معصوم در استنباط آموزههای دینی
مهدی
مردانی(گلستانی)
علی
راد
فعل معصوم همچون گفتار ایشان یکی از اجزای سنت است و منبع مهمی برای استنباط آموزههای دینی بهشمار میرود. بااینهمه، این مؤلفۀ حدیثی، بهدلیل ناشناخته ماندنِ ابعاد کارآمدیاش، آنچنانکهباید، مورد توجه قرار نگرفته است. مقالۀ پیشِرو کوشیده است با روش تحلیلی ـ اکتشافی، ضوابط مؤثر بر استنباط از فعل معصوم را کشف و تبیین کند و درنتیجه، زمینۀ گسترش استنباط از فعل معصوم را فراهم آورد. دستاوردهای این پژوهش نشان میدهد ضوابط کارآمدی فعل معصوم در دو قسمِ ضوابط «احراز» فعل معصوم، و ضوابط «استنباط» از فعل معصوم مطرحشدنیاند. این ضوابط میتواند معیار اعتبارسنجی آموزههای برگرفته از فعل معصوم بهشمار آید.
سنت فعلی
شرایط استنباط
استنباط از فعل معصوم
احراز فعل معصوم
2016
09
22
63
90
https://jf.isca.ac.ir/article_64884_4961662e81fea813878fbfb7c522c227.pdf
فقه
فقه
1735-3181
1735-3181
1395
23
88
درنگی در ادلۀ مشروع نبودن بیع گزاف
قاسم
عبیداوی
راضیه
امینی
علی
محمدیان
مشهور فقیهان امامیه معاملۀ تخمینی را سبب بطلان عقد بیع میدانند؛ حالآنکه امروزه در بسیاری از موارد، امکان آگاهی دقیق از مورد معامله فراهم نیست. نوشتار پیشِرو با روشی توصیفی ـ تحلیلی و بهشیوۀ کتابخانهای،میزان اعتبار چنین ادعایی را نقد و بررسی کرده است. نتایج تحقیق نشان میدهد روایاتی که فقیهان برای بطلان بیع گزاف به آنها استناد کردهاند، بر مدعای ایشان دلالت نداشته و اخص از مدعا هستند؛ افزونبراین، بهنظر میرسد ابزارهای اندازهگیری وزن کالا در فرض مسئله موضوعیت ندارد؛ بلکه ملاک مشخص شدن مورد معامله بهنحوی است که سبب اختلاف نشود و این مهم ازطریق مشاهده و اعتماد عرفی نیز میتواند احراز شود.
بیع گزاف
تعیین مبیع
مکیل و موزون
تخمین و حدس
مشاهدۀ عرفی
2016
09
22
91
110
https://jf.isca.ac.ir/article_64885_1de333cc12d609106ba3ea5d5aca4ab0.pdf
فقه
فقه
1735-3181
1735-3181
1395
23
88
حرمت غیبت مخالف
محمد
زروندی رحمانی
یکی از دغدغههای اساسی بشرِ امروز مقولات اخلاقی (اعم از اخلاق فردی و اجتماعی) است. بسیاری از مشکلات، اختلافات و نابسامانیهای جوامع بشری ناشی از فقدان آن است. یکی از این مقولات اخلاقی «غیبت» است که مباحث فراوانی را دربر دارد. صاحبنظران دربارۀ قلمرو غیبتِ حرام اختلاف دارند. مشهور فقیهان امامیه بر این باورند که غیبت غیرِشیعۀ اثناعشری جایز است. این نوشتار، نخست، ادلۀ هفتگانۀ شیعۀ قائل به جواز را بررسی و نقد کرده است؛ سپس، ادلهای را اقامه کرده است بر حرمت غیبت مطلق مسلمان، اعم از فرقههای مختلف شیعه و مسلمانان اهل سنت، بهجز ناصبی و غالی.
غیبت
مؤمن
مخالف
ناصبی
غالی
حرمت
جواز
2016
09
22
111
134
https://jf.isca.ac.ir/article_64886_f934a20f3edab1aaf27347543a0d5736.pdf
فقه
فقه
1735-3181
1735-3181
1395
23
88
بررسی فقهی حکم ساختن بنای بلندتر از کعبه در اطراف آن
مهدی
عبدی
رضا
عندلیبی
کعبۀ مکرمه نماد اسلام است، اسلامی که «یَعلو و لا یُعلی علیه» است. این برتری اسلام در شکوه و اعتلای کعبه جلوهگری میکند. باوجوداین، امروزه ساخته شدن بناهای مرتفع و مشرفبه کعبه از شکوه آن میکاهد. گروهی از فقیهان شیعه به کراهت و گروهی به حرمتِ ساخت چنین بناهایی فتوا دادهاند. باوجود روایات پرشمارِ بازدارنده از ساخت بنای بلندتر از کعبه در کتب اهل سنت، که بعضی از آن روایات بنابر مسلک خود ایشان صحیح است، ظاهراً کسی از فقیهان اهل سنت به این مسئله نپرداخته است. بررسی ادلۀ عام و مطلق جاری در مسئله و روایات خاصِ بازدارنده از ساختن بنای مشرفبه کعبه، جایی برای تردید در کراهت ساختِ چنین بناهایی باقی نمیگذارد. هرچند حکم اولیِ ساخت چنین بناهایی کراهت است ولی لزوم رعایت مکروهات و مستحبات در حرم امن الهی دربارۀ خودِ کعبه، که اعظم شعائر الهی است، با تأکید بیشتری نیز همراه خواهد بود. حکومتی که مدعیِ اسلامی بودن است، مسئولیت سنگینتری دربرابر این حکم دارد.
کعبه
بنای مرتفع
تعظیم شعائر
کراهت
2016
09
22
135
158
https://jf.isca.ac.ir/article_64887_765a7a7fb2f9bf5954d3babb92efecd8.pdf
فقه
فقه
1735-3181
1735-3181
1395
23
88
خلاصةالمقالات
محمدحسین
حکمت
2016
09
22
159
168
https://jf.isca.ac.ir/article_64890_3c2b1f2c2f5624326836e0260ef36433.pdf
فقه
فقه
1735-3181
1735-3181
1395
23
88
Abstracts of articles ,edited by Mohammad Reza Zafari
محمدرضا
ظفری
2016
09
22
169
176
https://jf.isca.ac.ir/article_65662_239ca8c86ac27772680416e6d7b1c2ad.pdf