2024-03-28T18:29:17Z
https://jf.isca.ac.ir/?_action=export&rf=summon&issue=4375
فقه
فقه
1735-3181
1735-3181
1394
22
85
نقش اصطلاح شناسی در توانمندسازی فقه
محمد هادی
یعقوب نژاد
اصطلاحشناسی در نظامسازی واژگانی علوم تأثیر بسزایی دارد؛ همچنین، نقش این مهم در درک متناسب از ساختار دانشها انکارناشدنی است. این نوشتار رسالت بیان این تأثیر را برعهده دارد و همچنین، براینپایه، درصدد پاسخگویی به دغدغۀ دستهبندیِ درونعلمی دانش «فقه» است. بررسی موضوع در چهار محور سامان یافته است: محور اول، از اهمیت اصطلاحشناسی سخن میگوید؛ در محور دوم، موضوعاتی بررسی میشود که ابزار شناخت واژگان علوم هستند؛ محور سوم به اهمیت اصطلاحشناسی در دامنه و گسترۀ فقه میپردازد؛ چهارمین و آخرین محور، عهدهدار واکاوی و بازنمایی دانش فقه در فرم اصطلاحشناسی و بیان برخی سودمندیهای برجستۀ آن است.
علم فقه
دستهبندی علوم
دستهبندی علم فقه
شناخت
اصطلاحشناسی
2015
09
23
7
36
https://jf.isca.ac.ir/article_64190_6fff5e1f863de1bf7b55115ecc0e9e54.pdf
فقه
فقه
1735-3181
1735-3181
1394
22
85
نگاهی نو به ماهیت ضمان در پرتو مفهوم و هدف از تشریع آن
محمد
صالحی مازندرانی
دربارۀ ماهیت عقد ضمان دو دیدگاه متفاوت وجود دارد. ازآنجاکه هدف از تشریع عقد ضمان در فقه شیعه احسان و امتنان به مدیون است، عقد ضمان را موجب نقل ذمه میدانند؛ به این معنا که با تحقق عقد ضمان، ذمۀ مدیون بری و ذمۀ ضامن مشغول میگردد؛ برایناساس، هر امری که موجب بقای ذمۀ مدیون بعد از ضمان گردد، سبب بطلان شرط و عقد میشود. درمقابل، فقیهان اهل سنت هدف از تشریع عقد ضمان را حمایت از طلبکار، و ضمان را موجب ضم ذمه میدانند؛ بنابراین، با تحقق عقد ضمان، طلبکار برای مطالبۀ طلب خویش بهجای یک نفر حق مراجعه به دو نفر را دارد. برایناساس، در این نوشتار درصدد بررسی این پرسشها هستیم: هدف از تشریع عقد ضمان چیست؟ ضمان از چه ماهیتی (نقل ذمه یا ضم ذمه) برخوردار است؟ بهاجمال، میتوان گفت هدف از تشریع ضمان احسان به مدیون است و نقل ذمه همخوان با اطلاق عقد ضمان است نه اقتضای ذات آن؛ بنابراین، با شرط ضمن عقد، امکان برقراری تضامن وجود دارد. توجه به مفهوم لغوی ضمان، یعنی قرار گرفتن و دربرگرفتن چیزی در چیز دیگر، همانند کفالت و رهن، نشانگر جنبۀ وثیقهای ضمان است؛ درحالیکه دربارۀ احسانی بودن کفالت و همچنین گرویی که از ثالث گذاشته میشود، تردیدی نیست.
ضمان
ضمانت
نقل ذمه
ضم ذمه
عقد ضمان
2015
09
23
37
64
https://jf.isca.ac.ir/article_64191_22574407e9be300a9eeef42ea4d0d53a.pdf
فقه
فقه
1735-3181
1735-3181
1394
22
85
درنگی در انتقال خون آلوده از دیدگاه فقه جزایی
حسین
ناصری مقدم
هاجر
رضایی
آسیب رساندن به تمامیت جسمانی یا معنوی اشخاص، در شرایط خاصی، پیامدهای مدنی و گاه کیفری میتواند درپی داشته باشد. امروزه با تحولات علمی، مصادیق تازهای از این نوع خسارتها آشکار شده که در گذشته وجود نداشته است؛ یکی از این مصادیق، آلوده کردن دیگری با خون آلوده است. هماکنون بسیاری از خطرناکترین و مهلکترین بیماریها با این روش منتقل میشوند. نظربهاینکه گونههایی از این موضوع، جنبههای کیفری و جرمشناختی دارند، این نوشتار با رویکرد کیفری تدوین شده است. بنابراین، پرسش اصلی مقاله این است: احکام تکلیفی و وضعی، و نیز حدود مسئولیت کیفری فرد انتقالدهنده چیست؟ براساس دستاوردهای این تحقیق، انتقال عمدی خون آلوده به خود یا دیگری، بدون غرض عقلایی، حرام است. ازنظر مسئولیت کیفری نیز چنانچه این انتقال به آسیب و فوت انتقالگیرنده منجر شود، مرتکب، مستحق مجازاتی است که براساس شرایط، متفاوت خواهد بود؛ درحالیکه انتقال غیرعمدی، تنها مستلزم پرداخت خسارت (دیه یا ارش و هزینههای درمان) است.
مسئولیت کیفری
خون آلوده
تسبیب و مباشرت
فقه جزایی
انتقال بیماری
2015
09
23
65
88
https://jf.isca.ac.ir/article_64193_e1909cfb4cb7e915170a84e4e8f91ff6.pdf
فقه
فقه
1735-3181
1735-3181
1394
22
85
بررسی و نقد دیدگاهها درباره غیبت مخالف
سید جعفر
صادقی فدکی
علی اکبر
احمدپور
یکی از پرسشهای مطرح در حوزۀ فقه خلافی آن است که آیا غیبت مخالفان و منکران ولایت رواست یا غیبت آنان، همچون شیعیان که در اصطلاح فقیهان امامیه، مؤمن نامیده میشوند، ممنوع و نارواست؟ دراینباره دو دیدگاه میان فقیهان امامیه وجود دارد: برخی فقیهان پیشین و عدهای از معاصران قائل به جواز غیبت آنان شدهاند و درمقابل، عدهای از پیشینیان، همچون محقق اردبیلی، و بسیاری از فقیهان معاصر غیبت مخالفان را حرام و ناروا شمردهاند. دیدگاه صحیح، که در این مقاله به آن توجه شده، نظریۀ اخیر است؛ ازاینرو، بهمنظور تقویت این دیدگاه و برداشتن موانع پیشرو، درآغاز نظریۀ «قول جواز» مطرح و نقد گردیده و سپس نظریۀ محقق اردبیلی و دیگر پیروان این دیدگاه، بیان و با طرح دلایلی چند تأیید شده است.
غیبت
مخالف
مؤمن
مسلمان
تحریم
2015
09
23
89
118
https://jf.isca.ac.ir/article_64196_868fb51c62a8af30b0f2e956e3ba378d.pdf
فقه
فقه
1735-3181
1735-3181
1394
22
85
بررسی مفهوم هتک حرز در سرقتهای اینترنتی
سید محسن
رضوی اصل
احمد
مرادخانی
یکی از مسائلی که در سرقتهای اینترنتی به بررسی دقیق جهت تطبیق با احکام فقهی نیاز دارد، مسئلۀ حد در سرقتهای اینترنتی است. این مسئله درصورت امکان اجرا، احراز همۀ شرایط لازم برای اجرای حدّ قطع را میطلبد. یکی از این شرایط، تحقق هتک حرز در سرقت اینترنتی است. با بررسی مفهوم هک و شیوههای انجام آن در وبسایتها و دستگاههای رایانهای و همچنین توجه به تعریف فقهی و حقوقی حرز، و اینکه تشخیص حرز متناسب برای هر مال از طرف شارع، به عرف و رویۀ جاری در هر جامعه محول شده است، هک را از مصادیق هتک حرز در فضای مجازی میتوان بهشمار آورد. این رفتار از طریق شکستن قفل نرمافزاری وبسایتها و یا دستگاههای رایانهای رخ میدهد و دلیل آن نیز قضاوت و نظر عرف، و رویۀ موجود در میان کاربران اینترنت و متخصصان حوزۀ فنّاوری اطلاعات و ارتباطات است.
سرقت اینترنتی
هتک حرز
فضای مجازی
هک
جرایم رایانهای
2015
09
23
119
142
https://jf.isca.ac.ir/article_64203_16351e269609d1c6c6a38fcdb33c59a4.pdf
فقه
فقه
1735-3181
1735-3181
1394
22
85
بررسی مدعای تاثر فیض کاشانی و محقق سبزواری از متصوفه اهل سنت در مسئله غنا
حمید
ایماندار
احسان
علی اکبری بابوکانی
فیض کاشانی و محقق سبزواری با طرح نهچندان صریح حلیت نفسی غنا در عصر گسترش تصوف شیعی بهتأثر از صوفیان سنی و بهویژه ابوحامد غزالی به طلایهداری صوفیۀ عامیمذهب متهم شدهاند. به باور مخالفان، طرح مسئلۀ حلیت غنا ازسوی فیض و محقق، راهبردی زیرکانه در حجیتبخشی به وجد و سماع صوفیانه بوده است. باوجوداین، با تطبیق نظریات فیض کاشانی، محقق سبزواری و غزالی درمییابیم که هدف نهایی غزالی از طرح مسئلۀ حلیت نفسی غنا، صرفاً تصویب مناسک صوفیانه، ازجمله وجد و سماع بوده و برخلاف فقیهان شیعه چندان با محظوریت تعارضات روایی منابع عامه مواجه نبوده است؛ بنابراین، او در طرح این مسئله اساساً رویکردی درجهاول و موضوعمحور اتخاذ نموده و ازاینرو، بهشکل گستردهای در پیجویی راهبردهای ایجابی اثبات حلیت غنا کوشیده است؛ در نقطۀ مقابل، فیض و محقق قرار دارند که مؤلفههایی از نظریۀ غزالی را در رفع تعارضها و مخصصهای فراوان روایات شیعی بهکار گرفتهاند و بهسبب ارائۀ همین رویکرد درجهدوم و مسئلهمحور از توجیه لوازم پذیرش حلیت نفسی غنا، که همان تصویب سماع صوفیانه باشد، امتناع نمودهاند.
غزالی
فیض کاشانی
محقق سبزواری
غنا
حلیت نفسی
تصوف
2015
09
23
143
166
https://jf.isca.ac.ir/article_64204_c24c92806347f4dab9587a822fab2e37.pdf
فقه
فقه
1735-3181
1735-3181
1394
22
85
خلاصهالمقالات
محمدحسین
حکمت
2015
09
23
167
176
https://jf.isca.ac.ir/article_64227_8a9f99e504586036d9b1f5e5cb8211bd.pdf
فقه
فقه
1735-3181
1735-3181
1394
22
85
Abstracts of articles ,edited by Mohammad Reza Zafari
محمدرضا
ظفری
2015
09
23
177
184
https://jf.isca.ac.ir/article_65660_93e15f34d89c6fed28996c5baded0eab.pdf