TY - JOUR ID - 66635 TI - تطبیقات فقهی آثار مخالفت با امتنان در اجرای برائت شرعی JO - فقه JA - JF LA - fa SN - 1735-3181 AU - خادمی کوشا, محمدعلی AD - استادیار و عضو هیئت‌علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی Y1 - 2018 PY - 2018 VL - 25 IS - 95 SP - 29 EP - 49 KW - احکام امتنانی KW - امتنان KW - اصل برائت KW - برائت شرعی DO - 10.22081/jf.2018.66635 N2 - برخی از احکام الهی امتنان ویژه‌ای به مکلف دارند؛ به این معنا که برای آسایش و راحتی او وضع شده‌اند. این احکام موسوم به احکام امتنانی‌اند و از نظر فقیهان، در مواردی که موجب سختی مکلف باشند، برخلاف امتنان بوده، جاری نمی‌شوند. همچنین، در مواردی که ایجاد راحتی و آسایش نکنند، فاقد امتنان بوده، جاری نمی‌شوند. برائت شرعی یکی از احکام امتنانی است که به‌دلیل امتنانی بودن آن همواره در کتب فقهی و اصولی در دو محور کلی از اجرای آن منع شده است: یکی موارد مخالف با امتنان و دیگری موارد فاقد امتنان. این در حالی است که آثار امتنانی بودن برائت و شرایط و ضوابط تطبیق آن در منابع فقهی و اصول فقه مورد بحث و نقد قرار نگرفته است. این مقاله گامی آغازین در این باره است و آثار استنباطی امتنانیتِ برائت را به‌صورت تطبیقی در یکی از دو محور اصلی یعنی جاری نبودن برائت در موارد خلاف امتنان بررسی کرده و مصادیقی از خلاف امتنان و آثار آن را به نقد گذاشته است. دستاورد این مقاله، ضمن پذیرش شرط خلاف امتنان نبودن برای جریان برائت شرعی، این است که تطبیق امتنانیت برائت در استنباط فقهی شرایطی دارد که نادیده گرفته شده است. در غالب تطبیقات فقهی موانع دیگری در رتبۀ قبل از خلاف امتنان وجود دارد که از جریان برائت یا ثمره داشتن آن جلوگیری می‌کند. UR - https://jf.isca.ac.ir/article_66635.html L1 - https://jf.isca.ac.ir/article_66635_c8f142713c162d6f34c971d104632dd2.pdf ER -