per
پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی (وابسته به دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم)
فقه
1735-3181
1735-3521
2012-03-20
19
71
3
43
3013
Original Article
نقش حکمت احکام در حل تعارض و تزاحم
حسنعلی علی اکبریان
ha.aliakbarian@gmail.cim
1
»حکمت احکام« کاربردهاى متعددى در فقه امامیه در استنباط احکام شرعى دارد. دخالت حکمت احکام در حل تعارض، یکى از این کاربردها است، که چگونگىِ آن در این مقاله بررسى مىشود. همچنین اجراى احکام، گاه با تزاحم مواجه مىشود. تشخیص اصل تزاحم و تطبیق مرجحات آن، در احکام فردى به عهده مکلفى است که در تزاحم قرار گرفته است; اما تبیین کلیات و مرجحات آن در علم اصول فقه بررسى مىشود. دخالت حکمت احکام در حل تزاحم نیز در این مقاله بررسى مىگردد.
https://jf.isca.ac.ir/article_3013_d41d8cd98f00b204e9800998ecf8427e.pdf
حکمت حکم
فلسفه احکام
تعارض
تزاحم
مرجحات باب تعارض
مرجحات باب تزاحم
per
پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی (وابسته به دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم)
فقه
1735-3181
1735-3521
2012-03-20
19
71
44
89
3014
Original Article
ضابطهشناسى صحت و فساد شرط
محمد حسن نجفی راد
1
سردبیر مجله فقه و عضو هیئت علمى پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامى.
واژه شرط در دانشهاى گوناگون، همچون نحو، فلسفه، اصول، فقه و حقوق به کار مىرود و در هر یک، معناى مخصوصى دارد. در این تحقیق، شرط در اصطلاح فقهى محل بحث است و منظور از آن، »تعهدى تبعى است که متعاقدین آن را ایجاد مىکنند. « از دیگر سو، شرط را به اعتبارهاى مختلفى مىتوان تقسیم کرد; از جمله، تقسیم شرط به اعتبار »صراحت در متن عقد« است. به این اعتبار شرط به بنایى، ضمنى و مصرح تقسیم مىشود و مشهور در فقه شیعه، آن است که شرط باید در متن عقد، به صراحت ذکر شود تا لازم الوفا باشد و دیگر آثار شرط را به دنبال داشته باشد; این شرط را شرط ضمن عقد نیز مىنامند.از آنجا که شروط به عنوان تعهدات تبعى - همانند خود عقود - از موضوعات امضائى شارع مقدس هستند، براى اعتبار شرعى شروط، ضوابط و خصوصیاتى مشخص شده است که فقها از آنها با عنوان »شرایط صحت و فساد شرط« بحث مىکنند و بخش عمده مباحث مشروط، به این موضوع اختصاص مىیابد.پس از تعیین ضوابط صحت و فساد، احکام و آثارى بر هر یک از این شرایط، مترتب مىشود; بخش دیگرى از مباحث شرط در متون فقهى به این مباحث اختصاص یافته است.در این تحقیق در پى آنیم که با محوریت »شرط ضمن عقد« یا همان »شرط مصرح«، ضوابط صحت و فساد آن را بررسى کنیم.
https://jf.isca.ac.ir/article_3014_d41d8cd98f00b204e9800998ecf8427e.pdf
شرط
صحت
فساد
ضابطه
per
پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی (وابسته به دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم)
فقه
1735-3181
1735-3521
2012-03-20
19
71
90
132
3015
Original Article
تشبّه به جنس مخالف
ابوالفضل محمدی مجد
1
تشبّه به جنس مخالف، از جمله مسائلى است که در جوامع امروزى با ظهور فرهنگهاى نوپیدا، اهمیت بیشترى یافته است، و جاى بحث تفصیلى در تنقیح موضوع و حکم آن، در کتب استدلالى خالى است.نوشتار حاضر در پاسخ به این مسأله که آیا هرگونه تشبّه به جنس مخالف حرام است، به بررسى ادله و وجوهى پرداخته است که مىتواند در این مسأله مورد استناد قرار گیرد. پس از ذکر تمام روایات این باب و ادله دیگر، حرمت مطلق تشبّه به جنس مخالف را نقد، و اثبات مىکند که استفاده از مختصات جنس مخالف جایز است، مگر در موارد خاصى که بر عدم جواز استفاده از آن، نص داشته باشیم.
https://jf.isca.ac.ir/article_3015_d41d8cd98f00b204e9800998ecf8427e.pdf
تشبّه به جنس مخالف
مختصات زن و مرد
تخنّث
تذکّر
ملعون
per
پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی (وابسته به دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم)
فقه
1735-3181
1735-3521
2012-03-20
19
71
133
154
3016
Original Article
اصالت دیه در قتل عمد
سید سجاد موسوی کرمانشاهی
1
دانش پژوه مرکز فقهى ائمه اطهار.
این مقاله درصدد بررسى این مسأله است که آیا دیه در قتل عمد، اصالت دارد یا خیر؟به همین جهت در فصل اول این نوشتار به بررسى کلمات فقها از گذشته تا کنون در این مسأله پرداختهایم، که به وجود دو نظریه مهم اشاره مىکنند. عدهاى از فقها، دیه را یک اصل در قتل عمد مىدانند; اما مشهور، آن را تنها در صورت رضایت قاتل به پرداخت دیه، بدل از قصاص مىشمارند و اصالتى براى آن قائل نیستند. در فصل دوم به بررسى ادله دو نظریه پرداخته و در نهایت پس از بیان کلام مرحوم خوئى)ره( و نقد آن، تحقیق در مطلب را که مخالف با نظریه مشهور است، بیان نمودهایم
https://jf.isca.ac.ir/article_3016_d41d8cd98f00b204e9800998ecf8427e.pdf
قتل عمد
اولیاء مقتول
دیه
قصاص
per
پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی (وابسته به دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم)
فقه
1735-3181
1735-3521
2012-03-20
19
71
155
172
3017
Original Article
جستارگشایى در فقهپژوهى شیخ بهایى
سیف الله صرافی
1
عضو هیئت علمى پژوهشکده فقه و حقوق پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامى
شیخ بهایى(ره) دانشمندى است عمیق و داراى ابعاد مختلف فقهى، اصولى، تفسیرى، حدیثى، ریاضى، معمارى و غیره.شاهکارهاى او در هر یک از این ابعاد نیازمند پژوهشهاى متعدد و متنوع است. این مقاله درآمدى است بر فقه پژوهى.او در چند بعد: ساختار فقه، نقش قرآن و حدیث و رابطه این دو در فقه، نقش اصول فقه، جایگاه علوم حدیث به ویژه رجال.و در نهایت، نوع توجه او به اقوال فقها. پس از این پنج محور، نگاهى به یک نمونه از فقه او در موضوع اجتماعى امر به معروف و نهى از منکر انداخته شده است. شیخ بهایى(ره) دانشمندى است عمیق و داراى ابعاد مختلف فقهى، اصولى، تفسیرى، حدیثى، ریاضى، معمارى و غیره.شاهکارهاى او در هر یک از این ابعاد نیازمند پژوهشهاى متعدد و متنوع است. این مقاله درآمدى است بر فقه پژوهى.او در چند بعد: ساختار فقه، نقش قرآن و حدیث و رابطه این دو در فقه، نقش اصول فقه، جایگاه علوم حدیث به ویژه رجال.و در نهایت، نوع توجه او به اقوال فقها. پس از این پنج محور، نگاهى به یک نمونه از فقه او در موضوع اجتماعى امر به معروف و نهى از منکر انداخته شده است.
https://jf.isca.ac.ir/article_3017_d41d8cd98f00b204e9800998ecf8427e.pdf
شیخ بهایى
فقه
ساختار فقه
منابع فقه
اصول فقه
علوم حدیث
رجال
امر به معروف و نهى از منکر
per
پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی (وابسته به دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم)
فقه
1735-3181
1735-3521
2012-03-20
19
71
173
218
3018
Original Article
تأملى در ادله شیخ انصارى (ره) بر اصالت عدم حجیت ظن
احمد طغرلی پور
1
شیخ انصارى»ره« در آغازین مباحث علم اصول، آیات و روایات تبعیت از علم و ظن را ناظر به نوع منطقى آنها مىداند; اما در ادبیات دین، علم به معرفتى اطلاق مىشود که احتمال خطاى کاربردى و محسوسى نداشته باشد; ظن نیز حالت تحیرى است که دلیلى عقلایى و قابلقبول بر هیچ طرف نتوان اقامه کرد. پس این آیات نمىتوانند بر اصالت عدم حجیت ظن دلالت کنند; بلکه بهترین دلیل بر حجیت علوم عرفى همچون ظواهر و خبر ثقه و... هستند و به نحو مطابقى و صریح، بر آنها دلالت دارند.
https://jf.isca.ac.ir/article_3018_d41d8cd98f00b204e9800998ecf8427e.pdf
علم و ظن در قرآن
علم عرفى
آیات اصالت عدم حجیت ظن
علم و ظن در اصول فقه
آیات ناهى از ظن
per
پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی (وابسته به دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم)
فقه
1735-3181
1735-3521
2012-03-20
19
71
219
237
3019
Original Article
گزارش تفصیلى جلسه نقد کتاب «نظریه حقالطاعة»
جلال عراقی
1
https://jf.isca.ac.ir/article_3019_d41d8cd98f00b204e9800998ecf8427e.pdf
per
پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی (وابسته به دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم)
فقه
1735-3181
1735-3521
2012-03-20
19
71
238
240
3020
Original Article
معرفى اجمالى کتاب «بررسى فقهى حقوقى مسؤولیت مدنى ناشى از تصمیمات قضایى با نگاهى به برخى نظامهاى حقوقى»
https://jf.isca.ac.ir/article_3020_d41d8cd98f00b204e9800998ecf8427e.pdf
per
پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی (وابسته به دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم)
فقه
1735-3181
1735-3521
2012-03-20
19
71
241
244
3021
Original Article
ملخص المقالات
محمد رضا شاه نظر
1
https://jf.isca.ac.ir/article_3021_d41d8cd98f00b204e9800998ecf8427e.pdf